Hoofdstuk 5 NIEUWSINTERESSE EN MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEID
5.5 Maatschappelijke betrokkenheid en Nieuwsmedia
In deze paragraaf wordt nader ingegaan op de relatie tussen de mate van maatschappelijke betrokkenheid en verschillende aspecten van nieuwsmedia. In de eerste plaats wordt gekeken naar het belang dat jongeren met een hoge en jongeren met een lage mate van maatschappelijke betrokkenheid hechten aan verschillende nieuwsmedia. Vervolgens wordt kort ingegaan op eventuele verschillen tussen deze beide groepen in de perceptie van eigenschappen van diverse nieuwsmedia en in de mate waarin jongen bijdragen leveren aan de nieuwsvoorziening.
5.5.1 Maatschappelijke betrokkenheid en Belang van nieuwsmedia
De mate van maatschappelijke betrokkenheid van jongeren hangt ook samen met het belang dat zij hechten aan de verschillende nieuwsmedia. Dat belang is voor jongeren met een relatief hoge maatschappelijke betrokkenheid stelselmatig groter dan voor jongeren met een relatief lage maatschappelijke betrokkenheid. Daarop is één uitzondering: sociale media. De volgorde van belangrijkheid van de nieuwsmedia is voor de drie onderscheiden groepen in grote lijnen dezelfde, met als voornaamste uitzonderingen de lage scores voor ‘Actualiteitenprogramma’ en ‘Landelijk Dagblad’ bij de categorie MB Laag (Figuur 5.13).
Figuur 5.13 Maatschappelijke betrokkenheid en Belang van nieuwsmedia (gemiddelden)
1,8 2,2 2,6 3,0 3,4 3,8
Teletekst / Kabelkrant Opinieblad (zoals Elsevier, De Groene) Huis-aan-huisblad Regionale omroep Talkshow / Nieuwsshow (zoals Pauw, Editie
NL)
Nieuwsradio (zoals NPO Radio 1, BNR Nieuwsradio)
Regionaal Dagblad (papier/digitaal) Nieuwsbulletin (zoals 3FM, Radio 538, Sky
Radio)
Landelijk Dagblad (papier/digitaal) Actualiteitenprogramma (zoals Nieuwsuur,
Een Vandaag)
Social Media (zoals Facebook, LinkedIn, Instagram, Twitter, YouTube) Vrienden, familie, buurtgenoten en/of
collega's
Nieuwssite (zoals nu.nl, nos.nl, decorrespondent.nl) Televisiejournaal (NOS, RTL, Hart van
Nederland)
Mate van belangrijkheid (M) MB Hoog
MB Laag
Tabel 5.9 bevestigt dit beeld. Maatschappelijke betrokkenheid hangt positief samen met het belang dat wordt gehecht aan alle onderscheiden nieuwsmedia, met uitzondering van sociale media. Het positieve verband is het sterkst voor ‘Actualiteitenprogramma’s’, gevolgd door achtereenvolgens ‘Landelijk Dagblad’, ‘Nieuwsradio’ en ‘Nieuwssites’. Het verband is het minst sterk, maar nog altijd significant, voor ‘Teletekst/Kabelkrant’, ‘Nieuwsbulletin’, ‘Huis-aan-huis-blad’ en ‘Vrienden, familie, buurtgenoten en/of collega’s’.
Tabel 5.9 Correlatie Maatschappelijke betrokkenheid en Belang nieuwsmedia
Nieuwsmedium
Actualiteitenprogramma (zoals Nieuwsuur, Een Vandaag) ,321*
Landelijk Dagblad (papier/digitaal) ,298*
Nieuwsradio (zoals NPO Radio 1, BNR Nieuwsradio) ,292* Nieuwssite (zoals nu.nl, nos.nl, decorrespondent.nl) ,289* Televisiejournaal (NOS, RTL, Hart van Nederland) ,274*
Regionaal Dagblad (papier/digitaal) ,257*
Talkshow / Nieuwsshow (zoals Pauw, Editie NL) ,255*
Opinieblad (zoals Elsevier, De Groene) ,251*
Regionale omroep ,212*
Huis-aan-huisblad ,164*
Vrienden, familie, buurtgenoten en/of collega's ,164* Nieuwsbulletin (zoals 3FM, Radio 538, Sky Radio) ,158*
Teletekst / Kabelkrant ,110*
Social Media (zoals Facebook, LinkedIn, Instagram, Twitter, YouTube) ,022 *Pearson Correlatie is significant (p<.001; 2-tailed)
5.5.2 Maatschappelijke betrokkenheid en Perceptie van nieuwsmedia
Jongeren met een relatief grote maatschappelijke betrokkenheid beoordelen de nieuwsmedia die zij belangrijk vinden over het algemeen gunstiger dan jongeren met een relatief lage maatschappelijke betrokkenheid. Zo vinden zij bijvoorbeeld de landelijke krant (Figuur 5.14) en nieuwsprogramma’s op televisie (Figuur 5.15) vaker interessant, plezierig om te gebruiken, verdiepend en betrouwbaar en minder vaak negatief en saai. Dat patroon geldt minder eenduidig voor de sociale media, waar de mate van maatschappelijke betrokkenheid meestal nauwelijks van invloed is (Figuur 5.16). Daarbij moet worden aangetekend dat het beoordelen van de eigenschappen van nieuwsmedia niet door alle respondenten is gedaan, maar uitsluitend door de respondenten die het betreffende medium van belang vonden.4 Dat levert zeker voor de groep MB Laag een te florissant
beeld op; uit figuur 5.13 is al gebleken dat het bij deze groep om een select gedeelte gaat.
Figuur 5.14 Beoordeling van eigenschappen van de landelijke krant (gemiddelden)
4 Dit leidt ertoe dat het aantal respondenten per medium wisselt. Het gaat om: Landelijke krant: N=722; Regionale krant: N=665; Nieuwsprogramma’s op televisie: N=1018; Nieuws via radio: N=895; Nieuwssites: N=964; Nieuws via sociale media: N=926.
2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0 3,2 3,4
Saai Negatief Plezierig in het gebruik Verdiepend Betrouwbaar Interessant
Mate van toepassing (M) MB Hoog
MB Laag
Figuur 5.15 Beoordeling van eigenschappen van nieuwsprogramma’s op televisie
(gemiddelden)
Figuur 5.16 Beoordeling van eigenschappen van sociale media (gemiddelden)
2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0 3,2 3,4
Saai Negatief Betrouwbaar Verdiepend Plezierig in het gebruik Interessant
Mate van toepassing (M) MB Hoog MB Laag 2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0 3,2 3,4 Saai Betrouwbaar Verdiepend Negatief Interessant Plezierig in het gebruik
Mate van toepassing (M) MB Hoog
5.5.3 Maatschappelijke betrokkenheid en Zelf bijdragen aan nieuws
In de voorgaande hoofdstukken is al gebleken dat het onderzoek weinig aanleiding geeft om optimistisch te zijn over de geestdrift van jongeren om zelf een bijdrage te leveren aan de nieuwsvoorziening. Figuur 5.17 laat zien dat dit geldt voor alle respondenten, ongeacht de mate van hun maatschappelijke betrokkenheid. Die heeft nauwelijks invloed op de neiging om iets online te zetten of te sturen naar een nieuwsmedium (bijv. krant, televisie, website) dat direct te maken heeft met het nieuws (bijv. een foto of filmpje, een bericht, een blog).
Figuur 5.17 Maatschappelijke betrokkenheid en Zelf bijdragen aan nieuws
1,0 2,0 3,0 4,0 5,0
Online Via nieuwsmedium
Frequentie (Nooit t/m Vaak) MB Hoog
MB Laag
5.5.4 Maatschappelijke betrokkenheid en Functioneel gebruik nieuwsmedia
Gezien al het voorgaande is het niet verwonderlijk dat jongeren met een relatief sterke mate van maatschappelijke betrokkenheid nieuwsmedia voor alle onderscheiden functies meer gebruiken (Figuur 5.18). De verschillen lijken het meest uitgesproken voor de functies achtergrond, inzicht en laatste nieuws.
Figuur 5.18 Maatschappelijke betrokkenheid en Functioneel gebruik nieuwsmedia (gemiddelden)
2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0 3,2 3,4 3,6 3,8 4,0 Mogelijkheden voor interactie,
communicatie Verslagen van wedstrijden, concerten en
dergelijke
Praktische informatie over evenementen, activiteiten, diensten e.d. Advies met betrekking tot scholing, werk,
gezondheid, veiligheid en dergelijke Informatie ter ontspanning Meningen over actuele onderwerpen Inzicht in wetenschappelijke of sociale
onderwerpen
Uitleg en achtergrond van het nieuws Het laatste nieuws
Mate van instemming (M) MB Hoog
De correlaties in tabel 5.10 bevestigen dat. De drie functies met de hoogste correlatie zijn achtereenvolgens: ‘Uitleg en achtergrond van het nieuws’, ‘Inzicht in wetenschappelijke of sociale onderwerpen’ en ‘Het laatste nieuws’. Maar ook met betrekking tot de functies ‘Meningen over actuele onderwerpen’ en ‘Advies met betrekking tot scholing, werk, gezondheid, veiligheid en dergelijke’, is de mate van maatschappelijke betrokkenheid een belangrijke onderscheidende factor.
Tabel 5.10 Correlatie Maatschappelijke betrokkenheid en Functioneel gebruik nieuwsmedia
Functie
Uitleg en achtergrond van het nieuws ,367*
Inzicht in wetenschappelijke of sociale onderwerpen ,354*
Het laatste nieuws ,341*
Meningen over actuele onderwerpen ,276*
Advies met betrekking tot scholing, werk, gezondheid, veiligheid en
dergelijke ,249*
Mogelijkheden voor interactie, communicatie ,158*
Informatie ter ontspanning ,156*
Praktische informatie over evenementen, activiteiten, diensten e.d. ,115* Verslagen van wedstrijden, concerten en dergelijke ,110* *Pearson Correlatie is significant (p<.001; 2-tailed)