sportvereni-gingen, amateurkunst en
vrijwilligersorganisaties
Er zijn sportverenigingen, (amateur)kunstenaars en muziekverenigingen die scholen opzoeken, maar het kan natuurlijk ook andersom. U kunt een project als de VoorleesExpress ook bij u op school of op de crèche uitnodigen.7 Vaak is er bij thematisch onder-wijs alle aanleiding om contact te zoeken met de georganiseerde vrijwilligerswereld. Wie als profes-sional georganiseerde vrijwilligers uitnodigt in het onderwijs, maakt de band tussen school en de wereld daarbuiten hechter. U creëert als het ware een bredere school. Bovendien kunnen kinderen, jongeren en ouders zo kennismaken met delen van de (pedagogische) civil society waar ze meer van willen weten. Als professional in kinderopvang of onderwijs bent u op die manier een belangrijke in between.
7 http://www.voorleesexpress.nl
VVerwey Jonker Instituut
Samenwerking tussen professionals, vrijwilligers, buurtbewoners, ouders en jongeren gaat niet altijd even gemakkelijk. In onze literatuurstudie uit 2011 Professionals en vrijwilligers(organisaties) rond jeugd en gezin. Literatuur over samenwerken in de pedagogische civil society kwamen we behalve een bloeiende praktijk ook vele problemen tegen.
Samenwerking loopt vaak spaak als de taken niet goed zijn afgebakend of als een van de partijen minder belang heeft bij de samenwerking dan de anderen. Ook als er verschillende visies zijn op het bereiken van de doelgroep of als er veel te weinig tijd wordt genomen om de vrijwilligers te coördi-neren, loopt het vaak mis (Van der Klein e.a., 2011).
Verder spelen er wel eens belemmerende factoren op in de relatie tussen professionals en vrijwilligers:
vrijwilligers worden soms over- en soms onderschat, het contact loopt niet altijd even soepel, de werk-culturen verschillen - wat soms zelfs leidt tot spraak-verwarring (Van der Klein e.a., 2011).
Gelukkig gaat het heel vaak wél goed tussen profes-sionals en vrijwilligers. In onze verdiepende studie Tien cases uit de pedagogische civil society: profes-sionals en vrijwilligers werken samen hebben we tien goede voorbeelden uitgebreid beschreven (Van der Gaag e.a., 2012). Áls het goed gaat dan vullen professionals en vrijwilligers elkaar mooi aan.
Wel is het zo dat de professional wordt vaak ervaren als een officiële bezoeker en de vrijwilliger als een behulpzame vriend. Vrijwilligers zorgen in jeugd-zorg en jeugdwelzijn onder andere voor een betere verbinding tussen vraag en aanbod. Dat is vooral zo als het gaat om de vragen van migrantengroepen, en het aanbod aan deze groepen. Bovendien kunnen professionals en instellingen door te luisteren naar informele krachten (en klachten) de kwaliteit van hun hulpverlening en ondersteuning verbeteren.
Niet alleen voor kwetsbare gezinnen heeft de samenwerking tussen professionals en vrijwilligers een meerwaarde. Ook in het vormgeven van een algemener positief opvoed- en opgroeiklimaat is die samenwerking onmisbaar. In deze handreiking hebben we u op basis van onderzoek zo’n dertig tips voor professionals aangereikt: algemene tips en per werkgebied. Wij gaan er natuurlijk van uit dat u deze tips in uw werk kunt gebruiken. Maar het belangrijkste advies hebben we nog niet gegeven:
blijf als professional de samenwerking met buurtbe-woners, ouders, jongeren en vrijwilligers en vrijwil-ligersorganisaties zoeken. En ga vooral door met samenwerken, ook als het even niet zo lekker loopt.
Bij bouwen aan het sociaal kapitaal van de toekomst hebben professionals en vrijwilligers elkaar hard nodig.
11 Samen werken: ga zo door!
VVerwey Jonker Instituut
Algemene Rekenkamer (2012). Centra voor Jeugd en Gezin in gemeenten. Een samenwerkingsproject met gemeentelijke rekenkamers . Den Haag: Algemene Rekenkamer.
Boutellier, J.C.J. (2011). De improvisatiemaatschappij: Over de sociale ordening van een onbegrensde wereld.
Den Haag: Boom Lemma uitgevers.
Bulsink, D. & Klein, M. van der (2012). Samen werken. Een enquête onder professionals en vrijwilligers rond jeugd en gezin. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.
Davelaar, M., Veen, R. van & Toorn, J. van den (2010). Buitengewoon alledaags. De rol van levensbeschouwe-lijke organisaties bij het bestrijden van sociale uitsluiting in Tilburg. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.
Distelbrink, M. Pels, T, Jansma, A. & Gaag, R.S. van der (2012). Ouderschap versterken. Literatuurstudie over opvoeding in migrantengezinnen en de relatie met preventieve voorzieningen. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.
Dijk, M. van, & Gemmeke, M. (2010). De kracht van de pedagogische civil society: Versterking van een posi-tieve sociale opvoedomgeving. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut.
Gaag, R.S. van der, & Klein, M. van der, (2012). Tien casestudies uit de pedagogische civil society: professio-nals en vrijwilligers werken samen. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.
Gruijter, M. de , Gaag, R.S. van der. Ouderbetrokkenheid in het voortgezet onderwijs in Almere (film).
Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.
Kesselring, M., Gemmeke, M., & Geschiere, M. (2010). CJG kan opvoedkundige kracht van de omgeving ver-sterken: De pedagogische civil society en het CJG. Jeugd en Co Kennis, 4(3), 19-28.
Klein, M. van der (2012). ‘Genoeg geflirt met de burger, nu werken aan de relatie met
vrijwilligersorganisaties!’In: Heleen Jumelet & Jolien Wenink (smst. en red.), Zorg voor onszelf? Eigen kracht van jeugdigen, opvoeders en omgeving. Grenzen en mogelijkheden voor beleid en praktijk. Amsterdam: SWP.
Literatuur
Klein, M. van der, Mak, J. & Gaag, R.S. van der (2011). Professionals en vrijwilligers(organisaties) rond jeugd en gezin. Literatuur over samenwerken in de pedagogische civil society. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.
Klein, M. van der, & Oudenampsen, D. (2010). Lokale coördinatie: de onmisbare schakel: Adviezen aan vrijwil-ligersorganisaties in zorg en welzijn. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.
Oenen, van, S. & Y. van Westering (2010). Een solide basis voor positief jeugdbeleid Visiedocument 1.0.
Utrecht: NJi.
Oudenampsen, D. & Klein, M. van der (2011). Leren van elkaar in sport, welzijn en zorg. Kennisuitwisseling over werving en behoud van (nieuwe groepen) vrijwilligers. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.
Pels, T. & Boutellier, J.C.J (2012). ‘Pedagogisch beleid met ruimte voor zelfsturing’ in: Heleen Jumelet &
Jolien Wenink (smst. en red.), Zorg voor onszelf? Eigen kracht van jeugdigen, opvoeders en omgeving.
Grenzen en mogelijkheden voor beleid en praktijk. Amsterdam: SWP.
Putnam. R. (2000). Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community. New York: Simon and Schuster.
Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) & Raad voor de Volksgezondheid & Zorg (RVS) (2009).
Investeren rondom kinderen. Den Haag: RMO/RVZVrijwillige INZET (2011 en 2012). Magazine van het ZonMw-programma Vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin.
Steketee, M., Mak, J., & Boutellier, H. (2010). Richting geven aan jeugdbeleid: De rol van de gemeente in een complex veld. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.
Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. (2003). Waarden, normen en de last van het gedrag. Den Haag: Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.
Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. (2005). Vertrouwen in de buurt. Amsterdam: Amsterdam University Press.
Winter, M. de. (2011). Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding: Vanachter de voordeur naar democratie en verbinding. Amsterdam: SWP.
Websites
Allemaal Opvoeders, www.allemaalopvoeders.nl Nederlands Jeugdinstituut: www.nji.nl
Thuis Op Straat, www.thuisopstraat.nl VoorleesExpress: www.voorleesexpress.nl ZonMw-programma: www.vrijwillige-inzet.nl
VVerwey Jonker Instituut
Het onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut dat ZonMw financiert binnen het Programma Vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin heeft geleid tot vier publicaties:
Literatuurstudie
Klein, M. van der, Mak, D.J., & Gaag, R.S. van der (2011). Professionals en vrijwilligers(organisaties) rond jeugd en gezin. Literatuur over samenwerken in de pedagogische civil society. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut. Met medewerking van M. Steketee.
Analyse respons digitale vragenlijst
Bulsink, D., & Klein, M. van der (2012) Samen werken. Een enquête onder professionals en vrijwilligers rond jeugd en gezin. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.
Casestudieonderzoek
Gaag, R.S. van der, & Klein, M. van der (2012). Tien cases uit de pedagogische civil society: professionals en vrijwilligers werken samen. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut. Met medewerking van D. Bulsink, F. Hermens en W. Kroes.
Handreiking
Klein, M. van der, & Bulsink, D., Gaag, R. S. van der (2012), Pedagogische civil society voor beginners. Hoe professionals en vrijwilligers goed kunnen samenwerken rond jeugd en gezin. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.