In sommige talen bestaan weinig tot geen boeken voor kleine kinderen. In Fryslân zijn er gelukkig wel Friese (prenten) boeken te verkrijgen (zie de links van de websites).
Pak materiaal om het boek mee te versieren: gekleurd papier, een schaar, lijm, stiften, plaatjes of stickers, cijfers, letters enz. Je kunt een verhaaltje opschrijven dat je zelf als kind leuk vond, enkele rijmpjes en raadseltjes, een jeugdherinnering. Of je kunt een onderwerp kiezen waar- voor je kind interesse heeft, bijvoorbeeld paarden. Het maakt niet uit hoe groot of dik het boek is. Voor een jong kind heb je niet veel woorden of pagina’s nodig. Wanneer alle pagina’s klaar zijn, kun je ze plastificeren en tot een boek binden. Je kunt zelf een boekmaakfeestje organiseren met andere gezinnen of bij de kinderopvang. Laat het kind zelf plaatjes voor het boek kiezen en vraag wat er op de plaatjes gebeurt. Schrijf op wat het kind je vertelt. Laat het kind zijn eigen fantasie gebruiken. Dit is een manier om de gedachten van kinderen voor anderen zichtbaar te maken, naast het feit dat je het kind het verband tussen gesproken en geschreven taal duidelijk maakt.
Websides:
www.fryslan.nlDe geboorte fan ‘n poppy is ‘n niet te beskriven wonder. ‘n Groat feest foor de ouweloi, broertsys en sussys, de hele femily. Maar ok foor de prevînsy, die’t d’r weer ‘n jonge inweuner bij het. De prevînsy Frysland geeft ouweloi derom ‘n kedootsy: ‘n taaltassy. ‘n Tassy fol met arighydsys èn met foorlichtingsmateri- aal over meertaligens. Want Frysland is de enige offisjele meertalige prevînsy in Nederland. Derom hyt ‘t ok Taaltassy, want: meer talen, meer kânsen.
www.fryske-akademy.nl De Fryske Akademy is ‘n ondernim- mend institút dat wetenskaplik onder- soek doet op ‘t gebied fan meer- taligens, de Frise taal, kultuur, onderwiis, geskidenis en samen- leving.
www.mercator-research.eu ‘t Mercator Europees Kenniscentrum voor Meertaligheid en Taalleren bundelt, mobiliseert en bringt ekspertise en kompetînsys bijnander die’t op ‘t nivo fan de lidstaten en de regio’s ontwikkeld binne. Mercator is in Europa toanangevend op ‘t gebied fan meertaligens en taalleren, werbij at
www.tomke.nl
‘t Tomke-projekt bestaat út ferskillende onderdelen. Alle aktiviteiten en materialen binne richt op peuters, hur ouweloi en opfoeders, soawel foor thús as foor de foorskoalse instellings, die’t werke met klaine kines.
www.heitenmem.nl
Deuze website is bedoeld foor alle haiten, mimmen en opfoeders in Frysland met kines fan 0-12 jaar. Op de website staan allerhande thema’s omtrint ‘t opfoeden fan kines. Ok ferskynt d’r 3 keer per jaar ‘n tydskrift, met ‘n groate ferskaidenhyd an informasy.
www.sfbo.nl
In Frysland binne d’r heel wat Frystalige of tweetalige (Frys en Nederlâns) peuterspeulsalen en kyn-
derdagferbliven. ‘t Centrum Friestalige Kinderopvang (Sintrum Frysktalige Berne-opfang, SFBO) is ‘t kinnis- en steunpunt op ‘t gebied fan meertaligens en stimulering in de foorskoalse pe- rioade. De adfiseurs fan ‘t SFBO helpe laidsters in de peuterspeulsalen en kyn- derdagferbliven bij ‘t formgeven fan taalbelaid en ‘t kreëren fan ‘n taalrike omgeving foor kines. Ouweloi worre
www.taalsintrumfrysk.nl Om de deurgaande lyn fan meer- taligens in de foorskoalse instellings deur te setten in ‘t basisonderwiis binne d’r ‘n prot skoalen in Frysland drietalig. (Nederlâns, Frys en Ingels), sij binne ansloaten bij ‘t netwerk ‘Trijetalige Skoallen.’ Taalcentrum Fries (Taalsintrum Frysk, TF) is ‘n ôfdeling fan Cedin,
‘n bedriif foor edukative dienstferliening in Noord-Nederland. TF wil leerkrachten fan skoalen foor primêr en fortset onderwiis begelaide bij t ontwikkelen, impleminteren en útfoeren fan meer- talig taalbelaid met ‘n gelykweerdige pesisy fan de Frise taal. TF organiseert ok ouderavens. Ok ontwikkele TF samen met de Kemissy Meertalighyd meertalig (Bildts, Frys, Nederlâns en Ingels) lesmateriaal.
www.bibliotheek.nl
Bibliotheek.nl is ‘t digitale portaal fan de openbare bibletheken in Nederland. Hier kinne je boeken soeke en anfrage in ‘n bibletheek-festiging in ‘e buurt.
www.kindentaal.nl
‘n Website over taalontwikkeling en ‘t stimuleren d’rfan bij poppys, peuters en kleuters.
www.meertalen.nl
‘n Tal boeken is fertaald in ‘n ândere
taal. Die boeken binne te brúkken in ‘n meertalige groep of thús. Utgangspunt is dat kines eerst ‘n ferhaal kinnen lere in hur thústaal, foordat se ‘t in ‘n tweede taal lere.
www.spultsjes.nl
Op deuze website kinne kines fan 0-12 jaar online spultsys speule. D’r binne ferskillende soorten spultsys. Foor de allerklainsten is bijgelyks ‘Pipa’ heerlik om met ‘n folwossene op alle toetsen te drukken en te kiken wer’t ‘Hessel de Húskeslak’ him ferstopt het. www.berneboel.nl
Berneboel is ‘n edukative Frise site foor de kines fan de onderbou fan de basis- skoalen. ‘t Slút an bij de thema’s fan de Frise taalmethoade Studio F, ontwikkeld deur Taalsintrum Frysk fan Cedin. Op de website staan tien thema’s met elk ses onderdelen. Die bestaan onder ândere út spultsys, ferhaaltsys, filmpys, liedsys, kwissen en ander frolik Frys taalmateriaal.
www.itfryskeberneboek.nl De Stichting It Fryske Berneboek (Het Friese Kinderboek) richt him op study en promoasy fan Frise kynder- en jon-
groot feest voor de ouders, broer - tjes en zusjes, de hele familie. Maar ook voor de provincie, die er weer een jonge inwoner bij heeft. De provincie Fryslân geeft ouders daarom een cadeautje: een ‘Taaltaske.’ Een tasje vol met aardigheidjes én met voorlichtingsmateriaal over meertal- igheid. Want Fryslân is de enige officiele meertalige provincie in Nederland. Daarom heet het ook ‘Taaltaske’, want: meer talen, meer kansen.
www.fryske-akademy.nl
De Fryske Akademy is een onderne- mend instituut dat wetenschappelijk onderzoek doet op het gebied van de Friese taal, cultuur, onderwijs, geschiedenis en samenleving.
www.mercator-research.eu
Het Mercator Europees Kenniscentrum voor Meertaligheid en Taal - leren bundelt, mobiliseert en brengt expertise en competenties die op het niveau van de lidstaten en de regio’s ontwikkeld zijn bij elkaar. Mercator is in Europa toonaangevend op het gebied van meertaligheid en taalleren, waarbij zowel aandacht is voor het leren op school, als ook thuis, op het werk, in de vrije tijd of door cultuurparticpatie.
en materialen zijn gericht op peuters, hun ouders en opvoeders, zowel voor thuis als voor de voorschoolse instellingen die werken met kleine kinderen..
www.heitenmem.nl
Deze website is bedoeld voor alle vaders, moeders en opvoeders in Fryslân met kinderen van 0–12 jaar. Op de website staan allerhande thema’s omtrent het opvoeden van kinderen. Ook verschijnt er 3 keer per jaar een tijdschrift, met veel verschillende informatie
www.sfbo.nl
In Fryslân zijn er veel Friestalige of tweetalige (Fries en Nederlands) peuterspeelzalen en kinderdagver- blijven. Het Centrum Friestalige Kinderopvang (Sintrum Frysktalige Berne-opfang, SFBO) is het kennisen steunpunt op het gebied van meertaligheid en stimulering in de voorschoolse periode. De adviseurs van het SFBO helpen leidsters in de peuterspeelzalen en kinderdag- verblijven bij het vormgeven van taalbeleid en het creeëren van een taalrijke omgeving voor kinderen. Ouders worden daar natuurlijk bij betrokken. Zij geven informatie over
www.taalsintrumfrysk.nl
Om de doorgaande lijn van meertaligeheid in de voorschoolse
instellingen door te zetten in het basisonderwijs zijn er veel scholen in Friesland drietalig (Nederlands, Fries en Engels), zij zijn aangesloten bij het netwerk ‘Trijetalige Skoallen.’ Taalcentrum Fries (Taalsintrum Frysk, TF) is een afdeling van Cedin, een bedrijf voor educatieve dienstver- lening in Noord-Nederland. TF wil leerkrachten van scholen voor primair en voortgezet onderwijs begeleiden bij het ontwikkelen, implemteren en uitvoeren van meertalig taalbeleid met een gelijkwaardige positie van de Friese taal.TF organiseert ook ouder- avonden. Ook ontwikkelt TF samen met de Kemissy Meertalighyd meertalig (Bildts, Fries, Nederlands en Engels) les- materiaal.
www.bibliotheek.nl
Bibliotheek.nl is de digitale portaal van de openbare bibliotheken in Nederland. Hier kan je boeken zoeken en aanvragen in een bibliotheek vestiging in de buurt.
www.kindentaal.nl
Een website over taalontwikkeling en het stimuleren ervan bij baby's, peuters en kleuters.
ouders van kinderen van-1 tot 18 jaar.
www.meertalen.nl
Een aantal boeken zijn vertaald in een andere taal. Deze boeken zijn te gebruiken in een meertalige groep of thuis. Uitgangspunt is dat kinderen eerst een verhaal leren kennen in hun thuistaal, voordat ze het in een tweede taal leren.
www.spultsjes.nl
Op deze website kunnen kinderen van 0-12 jier online spelletjes spelen. Er zijn verschillende soorten spelletjes. Voor de allerkleinsten is bijvoorbeeld ‘Pipa’ heerlijk om met een volwassene op alle toetsen te drukken en te kijken waar ‘Hessel de Húskeslak’ zich verstopt heeft.
www.berneboel.nl
Berneboel is een educatieve Friese site voor de kinderen van de onderbouw van de basisscholen. Het sluit aan bij de thema’s van de Friese taalmethode Studio F, ontwikkeld door Taalsintrum Frysk van Cedin. Op de website staan tien thema’s met elk zes onderdelen. Die bestaan onder andere uit spelletjes, verhaaltjes, filmpjes, liedjes, quizen en ander vrolijk Fries taal- materiaal.
www.fffestival.nl
It Fertel & Foarlêsfestival (FFFestival, Het Vertel & Voorleesfestival) is ‘n fertel- en foorleesfeest foor peuters, skoalkines en ouweren in Frysland. Doel fan ‘t projekt is om meer andacht en stim- ulâns te geven an ‘t foorlezen en ‘t fer- tellen fan ferhalen in ‘t Frys. In peuterspeulsalen en kynderdag- ferbliven, op skoalen, in bibletheken, dorpshúzzen, ouweren-instellings, musea en kulturele besoekerssintra.
www.fryskprinteboek.nl
Op deuze website staan sprokys en ân- dere ferhalen. De Raad van de Friese Beweging (Ried fan de Fryske Beweg- ing, RfdFB), ‘n belange-organisasy foor mînsen die’t blij binne met Frysland en hur insette foor meer rúmte foor ‘t Frys en de Frise kultuur.
www.berneboek.nl
Op deuze website kinne je ‘t interaktive boek ‘Tûzenpoatsjes’ fine, met derin opsêgfersys.
www.afuk.nl
De online webwinkel is op deuze web- site te finen. Soa kinne je (foorlees) boeken en ander materiaal kope. De stichting Afûk het as doel om de kinnis en ‘t brúkken fan de Frise taal en de belangstelling foor Frysland te be- forderen. De Afûk wil dat beraike deur : – ‘t organiseren fan kursussen en
eksamens;
– ‘t útgeven fan leermiddels, boeken en ândere publikasys
– ‘t werken an konkrete projekten; – ‘t beforderen fan ‘t Frys in de
bestaande en nije media; – ‘t geven fan foorlichting en alle
ândere middels insette om ‘t doel te beraiken.
www.praatmarfrysk.nl
Praat mar Frysk (Praat maar Fries) is ‘n kampanje met as doel Friezen bewust te maken fan hur tweetaligens en hur trots ‘op Frys te wezen’ te ontwikkelen.
www.buterbreaengrienetsiis.com De online web shop fan ButerBreaenGrieneTsiis.com is ‘n partner fan FryslânFerbynt.nl en bringt Friezen over de hele wereld in kontakt met nander.
www.npld.eu
Deuze brosjure is ‘n produkt fan ‘t MELT (Multilingual Early Language Transmis- sion)-projekt. Dut projekt komt fort út de werksemheden fan ‘t Europese NPLD (Network to Promote Linguistic Diversity). ‘t Doel fan ‘t NPLD is de befordering fan taalferskaidenhyd en de ferspraiding fan informasy en poasitive praktyk- erfarings op ‘t gebied fan taalplenning en taalontwikkeling in heel Europa. www.meertalighyd.nl
De Kemissy Meertalighyd, ontstaan út de Kemissy Bildts, foert
‘n tweesporebelaid: – ‘t Ontwikkele fan meertalig
lesmateriaal foor de Bildtse basisskoalen.
– ‘t Op ôfroep adfisere insake ‘t te ontwikkelen meertalig taalbelaid op de Bildtse basisskoalen.
Utgangspunt is ‘t taalbelaid fan de gemeente ‘t Bildt. De gemeente onderkint ‘t groate belang fan meertalig onderwiis omdat dut ‘n poasitive infloed het op de algemene taalontwikkeling fan kines. Ok levert ‘t ‘n bijdrage an ‘t levend houwen fan de meertalige kultuur en leefom- geving fan de kines.
www.meartaligens.nl Deuze website is ‘n inisjatyf fan Mercator Kenniscentrum en foor idereen die’t meer wete wil over meertalig opfoede en meertalig onderwiis. Op de website is informasy te finen (links en filmpys) over twee- en meertalighyd, bedoeld foor ouweloi en professjonals werkend in ‘t foorskoals, primêr en fortset onderwiis.
boeken en ander materiaal kopen. De schiting Afûk heeft als doel om de kennis en het gebruik van de Friese taal en de belangstelling voor Fryslân te bevorderen. De Afûk wil dat bereiken door : – het organisearen van cursussen
en examens;
– het uitgeven van leermiddelen, boeken en andere publicaties; – het werken aan
concrete projecten;
– het bevorderen van het Fries in de bestaande en nieuwe media; – het geven van voorlichting en alle
andere middelen inzetten om het doel te behalen
www.praatmarfrysk.nl
Praat mar Frysk (Praat maar Fries) is een campagne met als doel Friezen bewust te maken van hun twee - taligheid en hun trots ‘op het Fries zijn’ te ontwikkelen.
www.buterbreaengrienetsiis.com
De online webshop van ButerBreaen- GrieneTsiis.com is een partner van FryslânFerbynt.nl en brengt Friezen over de hele wereld in contact met elkaar.
voort uit de werkzaamheden van het Europese NPLD (Network to Promote Linguistic Diversity). Het doel van het NPLD is de bevordering van taalverscheidenheid en de ver- spreiding van informatie en positieve praktijkervaringen op het gebied van taalplanning en taalontwikkelingin heel Europa.
www.meertalighyd.nl
De Kemissy Meertalighyd, ontstaan uit de Kemissy Bildts, voert een tweesporenbeleid:
– Het ontwikkelen van meertalig lesmateriaal voor de Bildtse basis- scholen.
– Het op afroep adviseren inzake het te ontwikkelen meertalig taalbeleid op de Bildtse basisscholen.
Uitgangspunt is het taalbeleid van de gemeente het Bildt. De gemeente on- derkent het grote belang van meertalig onderwijs omdat dit een positieve in- vloed heeft op de algemene taal- ontwikkeling van kinderen. Bovendien levert het een bijdrage aan het levend houden van de meertalige cultuur en leefomgeving van kinderen. een vertel- en voorleesfeest voor
peuters, schoolkinderen en ouderen in Fryslân. Doel van het project is om meer aandacht en stimulans te geven aan het voorlezen en het vertellen van verhalen in het Fries. In peuterspeelzalen en kinderdag- verblijven, op scholen, in bibliotheken, dorpshuizen, oudereninstellingen, musea en culturelebezoekerscentra.
www.fryskprinteboek.nl
Op deze website staan sprookjes en andere verhalen. De Raad van de Friese Beweging (Ried fan de Fryske Beweging, RfdFB), een belangenorganisatie voor mensen die blij zijn met Fryslân en hun inzetten voor meer ruimte voor het
Fries en de Friese cultuur.
www.berneboek.nl
Op deze website kan je het inter- actieve boek ‘Tûzenpoatsjes’ finden, met daarin opzegversjes.
www.itfryskeberneboek.nl
De Stichting It Fryske Berneboek (Het Friese Kinderboek) richt zich op studie en promotie van Friese kinder- en jongerenliteratuur met als doel om die literatuur zo breed mogelijk bekend te maken, in en buiten Fryslân.
iedereen die meer wil weten over meertalig opvoeden en meertalig onderwijs. Op de website is een verzameling van informatie te vinden (links en filmpjes) over twee- en meertaligheid bedoeld voor ouders en professionals werkend in het voorschools, primair en voortgezet onderwijs.
42
42
42
Brosjueres en DVD’s:
• Talen kleuren je leven! (2007)Brosjure en DVD foor ouweloi, opfoeders en beroepskrachten over meertalig opfoeden. Afûk, Luwt.
• Sintrum Frysktalige Berne-opfang
Algemene informasy brosjure foor laidsters fan foorskoalse instellings. Sintrum Frysktalige Berne-opfang, Luwt.
• Troch mei Talen. Fan konsultasy tot en met groep 8. Praktykfoorbeelden fan ‘n meertalige deurgaande ontwikkeling fan kines (2010). Deuze film is mooglik maakt deur prevînsy Frysland, gemeente Dantumadiel, Sintrum Frysktalige Berne-opfang
t Europese MELT-project had as doel om:
• de meest effektive praktykmethoades bij taalferwerving fast te stellen
• de faardigens bij beroepskrachten foor de jongste kines te fergroaten
• kines te fersien fan ‘n sterke edukative basis
• informasy over tweetaligens an ouweloi te ferstrekken