Discussievragen voor de nakijkronde
Bijlage 5: Leerlingantwoorden beginmeting
Experimentgroep
#1
6b De expansie van het christelijk en islamitisch geloof
Conflict tussen de gelofen over macht en over inname van Jeruzalem
0/1 10a De nieuwe wetenschappelijke belangstelling bevorderde de Europese expansie
doordat er meer ontdekkingen werden gedaan die zich verspreidde naar andere landen door handel
0
10b De Europese expansie bevorderde de wetenschappelijke belangstelling omdat als er een ontdekking werd gedaan wilde men er meer van weten in andere gebieden
2
#2
6b Godsdienstige oorzaak: ze wilde de heilige stad Jeruzalem heroveren Politieke oorzaak: -
1 10a Door de wetenschappelijke belangstelling hebben ze kaarten en navigatie
ontwikkeld. Waardoor ze nieuwe landen ontdekten. En de macht steeds groter werd. Het werd steeds groter
2
10b - 0
#3
6b godsdienstig: het heilige land bij Jeruzalem heroveren van de moslims politiek: de koningen laten zien dat de paus nog steeds de macht had over het volk.
2
10a Wetenschappers berekende dat de wereld rond was. Om hier zeker van te zijn, vaarde ze de wereld rond maar stuitte ze op nieuw land en ontstonden nieuwe koloniën.
2
10b Met de nieuwe ontdekkingen waren er betere zeiltechnieken nodig. Wetenschappers maakten bv. een sextant.
2
#4
6b godsdienstelijk: christelijke wilde het heilige land Jeruzalem terug politiek: de paus wilde zijn macht uitbreiden
1/0 10a Door de wetenschappelijke belangstelling ging men op ontdekkingsreizen
waardoor men zich koloniseren
0 10b Door de nieuwe ontdekte plekken werden er ook meer dingen ontdekt over
de aarde etc.
0
#5
6b 1= Jeruzalem was in handen van de Turkse moslims
Het Byzantische rijk, wat christelijk was, werd steeds verder terug
gedrongen door de Turken en dat was gevaarlijk voor Europa, dus riep de paus op om een kruisvaarderstocht te houden naar Jeruzalem
2
10a Doordat de wetenschappers ontdekte dat de aarde rond, was men niet meer bang om van de aarde af te vallen, en daardoor durfde ontdekkingsreizigers de wereld te ontdekken
2
10b Doordat de ontdekkers meer te weten kwamen te komen over andere gebieden en volkeren konden wetenschappers weer meer ontdekken
#6
6b godsdienstige oorzaak: er woonden volkeren met andere religies in de heiligste stad van het christendom
Europees politieke oorzaak: de turken hadden Byzanthijns rijk (geprobeerd) over te nemen
2
10a Wetenschappers wilden meer weten over andere landen en godsdiensten in andere gebieden, en zij stimuleerden daarmee ontdekkingsreizigers om op onderzoek uit te gaan naar nieuwe informatie en nieuw land.
0
10b De Europese expansie bevorderde de wetenschappelijke belangstelling, doordat de ontdekkingsreizigers van europa steeds nieuwe dingen ontdekten. Informatie waar wetenschappers wat van konden maken.
2
#7
6b Godsdienstige: als je deze tocht zou doen dan kom je in de hemel Europees politieke: je liet zien dat je de machthebber waardeerde
0 10a De wetenschappelijke expansie bevorderde, omdat mensen meer wisten over
de aarde en kaarten gingen maken en zo meer met andere landen konden handelen
1
10b Europese expansie bevorderde de wetenschappelijke belangstelling doordat ze door nieuwe vaarroutes nieuwe landen ontdekten
1
#8
6b Een godsdienstige oorzaak is dat ze bijvoorbeeld in Jeruzalem tot god wilde bidden en er nu allemaal andere waren, zoals Islamieten
Een Europees plitieke oorzaak is dat sommige bij hun eigen land geen stuk grond konden krijgen en in dit nieuw veroverde gebied waarschijnlijk wel. Verder was het natuurlijk ook voor macht en aanzien paus
2
10a Door de nieuwe wetenschappelijke belangstelling ontdekte ze dat de aarde niet plat, maar rond is, dat bevorderde de Europese expansie, want daardoor gingen ze nieuwe vaarroutes zoeken
2
10b Door de Europese expansie kwamen ze in allemaal andere gebieden en werden ze nieuwschierig en gingen ze dingen onderzoeken (Copernicus kwam er
bijvoorbeeld achter dat de aarde om de Zon draait in plaats van andersom) en de nieuwschierigheid bevorderde dus hun wetenschappelijke belangstelling
2
#9
6b godsdienstige oorzaak als je mee zou lopen met de kruistochten zuoden je zonden vergeven worden→ plek hemel
politieke oorzaak veroveren gebieden expansie van het geloof → veroverde Jeruzalem. Paus was gevraagt omdat naar Jeruzalem te trekken omdat er vraag was om iets te veroveren. Werden slecht afgebeeld.
0
10a Nieuwe wetenschappelijke belangstelling zorgen er voor in beteren kennis ook in kaarten. Onderzoek naar dat de wereld Rond en niet plat is, zo durfde en konde met meer kennis rond reizen en zo europes expansie via het water bevorderde
2
10b Door de Europese expansie werden er nieuwe gebieden ontdekt waardoor daar meer over geleerd kon worden. Zo konden kaarten worden aangepast waardoor ze naukeuriger werden
#10
6b De gelovige wereld uitbreiden en je zonden werden vergeven De macht van de Paus vergroten/uitbreiden
0 10a Door de nieuwe wetenschappelijke belangstelling kwam men er achter dat de
aarde rond was, zo gingen zeevaarders & ontdekkingsreizigers op reis om de nieuwe, onbekende landen te ontdekken en zo begon dus de Europese overzeese expansie.
2
10b Door de Europese expansie kwamen mensen er achter dat bepaalde verhalen niet klopten; landen werden niet bewaakt door draken, je verbrandde niet als je over een bepaalde grens ging. Mensen waren erg nieuwsgierig hoe dat kwam en kregen zo nog meer belangstelling voor die wetenschappelijke dingen
2
#11
6b De godsdienstige oorzaak: ze wilden meer mensen tot hen geloof laten bekeren politieke oorzaak: ze wilden meer gebieden veroveren zodat ze meer macht krijgen
0
10a Door de nieuwe wetenschappelijke belangstelling gingen er steeds meer mensen zo denken. Deze gedachtes spreidde zich over Europa.
0
10b - 0
#12
6b godsdienstig oorzaak = de herovering van Jeruzalem door de christenen
polietiek = dan zouden de volken in europa minder tegen elkaar vechten maar met zen allen tegen een gezamelijk vijand
2
10a door uit vindingen kon de europese expantie worden bevorderd 0 10b Door de expansie werden er meer mensen betrokken tot de wetenschapdus die
werd bevorderd
0
#13
6b dan kon de paus zijn invloed vergroten en de europesen konden ook hun macht verbreden
0 10a Omdat mensen zo wouden ontdeken of de aarde plat was en ze de aarde rond
gingen varen waardoor ze nieuw land tegen kwamen
2 10b toen ze amerika ontdekte weren er bijvoorbeeld snellere of grotere boten gemaakt 2 #14
6b Jeruzalem was het heilige land voor de christenen en moest weer heroverd worden godsdienstig
De moslims begonen groter te worden en de byzanthijnen moesten bevrijd worden van de moslimsEuropees politiek
2
10a Geestelijkheid was niet meer zo machtig dus er waren geen ruzies meer met de wereldlijke macht zodat de macht beter gecentraliseerd kon worden
0 10b Er werden scholen door de Europese macht opgericht zodat mensen meer op de
Uomo Universalis begonnen te lijken #15
6b De gelovigen wouden natuurlijk allemaal naar Jeruzalem omdat de plaats is waar Jezus leefden. en een politieke oorzaak is omdat als die tocht lukt, krijg je
natuurlijk ook meer macht en dat was ook een reden.
10a Door de nieuwe wetenschappelijke belangstelling was men ook erg nieuwsgierig hoe de rest van de wereld er nou echt uitzag. Dus gingen ze over zee om het uit te zoeken
2
10b Door de Europese expansie zijn ze van alles te weten gekomen en heeft gevolgen voor de wetenschappelijke belangstelling om steeds nieuwsgieriger te worden
0
-- Controlegroep –
#16
6b - Godsdienstige oorzaak: Jeruzalem was bezet door de moslims en die moesten ze weg jagen
- En politieke oorzaak: meer macht.
1/0
10a - Door de wetenschappelijke belangstelling ging mensen de wereld verkennen waar ze nieuwe dingen tegen kwamen (landen enzo) waardoor Eu zich kon uitbreiden
1
10b - Door dat Eu zich uitbreidde kwamen ze op nieuwe gebieden wat voor wetenschappers interessant was om nieuwe dingen te leren
0
#17
6b - godsdienstige reden: tocht tot bevreiding van het heilige land waar jezus begraven lag
- politieke oorzaak: meer land veroveren
2
10a - Door de wetenschappelijke belangstelling gingen mensen de wereld verkennen waardoor ze nieuwe dingen tegen kwamen (landen enzo) daardoor kon europa zich uitbreiden
0
10b doordat Europa zich uitbreiden kwamen ze op nieuwe gebieden wat voor wetenschappers interessant was om nieuwe dingen te leren
0
#18
6b De moslims waren in het heilige land en de missionarissen voelde zich bedreigd al kwamen ze in het heilige land 1p
Politiek mist
1/0
10a Door het maken van kaarten +compas kon europa zich uitbreiden 2 10b Er werd steeds meer ontdekt om bijvoorbeeld toe te voegen aan hun landkaart 1 #19
6b - Godsdienstig = om mensen te bekeren op de plaatsen waar ze langskomen - politiek = om land te veroveren voor hun land om hun land uit te breiden
0/1 10a Door meer kennis van… alles konden ze betere schepen bouwen, beter overleven
op zee, betere routes varen, etc. hierdoor konden ze verder varen en uitbreiden door landen te veroveren met hun betere wapens. 2p
2
10b Door expansie konden mensen kennis opdoen van mensen uit andere werelddelen. Zo groeide de wetenschappelijke belangstelling, omdat ze steeds meer wisten en wilden weten 0p
#20
6b - Goddienstige: het verspijden van het Christelijke geloof & het bevrijden van Jarusalem van de moslims om hun heilige stad terug te krijgen
- Poletieke: meer gebieden te veroveren voor meer macht en meer handel te kunnen voeren
2
10a - 0
10b - 0
#21
6b - Polietieke oorzaak is dat er geen land meer te veroveren is in europa
- goddienstige oorzaak is dat de paus iedereen oproept om jaruzalem te bevrijden van de moslims
2
10a Door te reisen kwamen ze nieuwe mensen tegen met nieuwe ideeën waarover mensen kunnen denken en die informatie kunnen gebruiken om nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen te doen. Ze wilde dus gaan reizen door die belangstelling.
0
10b Als je wilt reizen heb je nieuwe ontdekkingen nodig zoals een kaart en nieuwe manieren om te navigeren. Als hier een vraag naar is gaan mensen dingen uitbreiden wat meer wetenschappelijke belangstelling creeërde
2
#22
6b De christenen wilden Jaruzalem heroveren. Er werd gezegd dat als je meedeed aan deze oorlog je een plekje in de hemel kreeg.
1 10a Mensen geloofden dat er meerdere Plekken in de wereld waren die nog niet ontdekt
waren.
0 10b Mensen ontdekten de nieuwe plekken en zagen dat de wereld veel groter was 0 #23
6b Godsdienstige oorzaak: de moslims verdrijven uit Jeruzalem Politieke oorzaak: de handel liep in gevaar
1/0 10a Door het wetenschappelijke denken bedachten ze dat er meer moest zijn op de
wereld, daarom gingen ze op reis en gebieden veroveren
0 10b Doordat ze die gebieden ontdekten, viel er meer stukjes op plaats en klopte met de
wetenschappelijke denkwijze
0
#24
6b godstdienstig=het verspreidde het christelijke gelof over de delen die ze tijdens de kruistochten veroverden
politiek = ze wilden Jeruzalem weer terugveroveren van de moslism die toen de baas waren in Jeruzalem
0/1
10a Mensen wilden weten wat er nog meer te vinden was op aarde en wilden op onderzoek/avontuur om nieuwe dingen te ontdekken. Zo werden er nieuwe werelddelen ontdekt en zorgde dus voor europese expansie.
0
10b Door de reizen kwamen ze achter dat er meer land was en dat de aarde helemaal niet plat maar rond was. Zo ontstond ook wereldkaarten en bevorderde dus ook de wetenschappelijke belangstelling.
2
#25
6b Godsdienstig = het verspreiden van het christendom Politiek = de koning wilde meer macht
10a - 0
10b - 0
#26
6b De christenen wilde iedereen bekeren en zeiden dat de moslims en de joden van de duivel waren zodat iedereen zich aansloot
0 10a Dit werd bevorderd door de nieuwe wetenschappelijke belangstelling omdat
mensen meer van de wereld wouden weten en dus ook verder wouden uitbrijden
0 10b Dit werd bevorderd door de europese expansie omdat doordat er steeds nieuwe
dingen ontdekt werden ze dat graag wouden onderzoeken en dus er meer belangstelling naar wetenschap kwam
1
#27
6b Godsdienstelijke = de moslims uit het heilige land verdreiven politieke = er was niks meer te veroveren in europa
2 10a Europa kon een expansie hebben doormiddel van nieuwe uitvindingen zoals
een compas, dus er was een nieuwe wetenschappelijke belangstelling
2 10b Door de expansie kwamen ze in nieuwe gebieden met nieuwe grondstoffen
waarmee ze nieuwe dingen konden maken
0
#28
6b godsdienstig: Jeruzalem is ingenomen door moslims politieke: de handelsroutes zijn nu onderbroken
1/0 10a Door wetenschappelijke uitvindingen werd de mens gestimuleerd op reis te
gaan
2 10b de Europese expansie zorgde ervoor dat er kaarten, kompassen etc. gemaakt
moesten worden
2
#29
6b goddienstige oorzaak: christenlijke ‘broeders’ steunen in Jeruzalem politieke reden: land veroveren
2 10a Door de belangstelling naar betere navigatiemogelijkheden konden
ontdekingsreizigers makkileker de weg vinden en zo ook weer makkelijk terugkeren
2
10b Door de expansie was er veel vraag naar betere navigatiemogelijkheden die belangstelling opwekte voor de wetenschap
2
#30
6b Godsdienstig: de moslims hadden Jeruzalem overgenomen en zo konden ze niet meer naar het heilige land dus gingen ze kruistochten doen om er wel langs te kunnen en mensen te bekeren
politiek: omdat er in Europa geen land meer te veroveren was, gingen ze op kruistochten om dat wel te kunnen doen in bijvoorbeeld Turkije
2
10a Er werden veel uitvindingen gedaan zoals het kompas en de kaart. Zo konden mensen makkelijker de weg naar andere landen vinden dus dan gingen ze makkelijker handelen
2
10b Als je overzees wilt handelen heb je navigatiespullen nodig dus gingen ze dat uitvinden