Landbouw

In deel 1 van de structuurvisie is onderbouwd dat de agrarische sector een substantieel aandeel heeft in de bedrijvigheid binnen de gemeente Weert.

Daarnaast beheert zij een groot deel van de gronden in het buitengebied.

De gemeente Weert erkent dit belang en geeft de agrarische sector de ruimte om te ontwikkelen: zowel een groei in kwalitatief oogpunt als een groei qua m² in gebieden waar het landschap dit kan dragen en in balans is met de andere ruimtevragers in het buitengebied (recreatie/toerisme, wonen, natuur en water).

De komende jaren staan in het teken van vernieuwen en versterken, maar wel duurzaam en met maatschappelijk toegevoegde waarde. Duurzame vernieuwing is noodzakelijk om de huidige sterke marktpositie te behouden.

Een aantal ervaringen vormt hier de basis voor:

• Landbouw stuit op ruimtelijke en economische tegenstellingen, zeker in de stadsrandzones en kernrandzones en dicht bij de natuur.

• Het aantal bedrijven neemt af, maar de blijvers ontwikkelen zich. Een duurzame agrarische bedrijfsvoering in zijn omgeving stelt andere eisen aan gebouwen.

• De overheid trekt zich terug: minder geld, minder plannen en minder ambtelijke inzet. Daardoor krijgen adviseurs een prominentere rol.

• De aandacht voor de ruimtelijke en milieukwaliteit neemt toe.

Het moet er uiteindelijk toe leiden dat in 2025 elk land- en tuinbouwbedrijf een lust voor zijn omgeving is.

De ondernemers zijn verantwoordelijk voor het realiseren van deze ambitie.

De overheid faciliteert dit. Op basis van het ‘niet vinken maar vonken’-concept worden ondernemers begeleid bij integrale duurzame bedrijfsontwikkelingen.

Essentie hiervan is het stellen van doelen en kaders in plaats van regels en verboden. Belangrijke stap is de methodiek van de dialoog met de omgeving.

De ondernemer verdient daarmee draagvlak vanuit zijn omgeving. Vervolgens kunnen overheden maatschappelijk verantwoord ondernemerschap de ruimte bieden. ‘Ontwikkelruimte zelf verdienen’. Er is geen sprake van vrijblijvendheid. De ondernemer dient inzichtelijk te maken dat een positieve bijdrage wordt geleverd aan de verduurzaming. Dit betekent ook een andere rol voor de gemeente, namelijk de overheid gaat op basis van gelijkheid de dialoog aan. De basis voor deze werkwijze moet zijn wederzijds vertrouwen (overheid, ondernemer en adviseur) en goede interne communicatie bij de gemeente (ruimte, milieu, economie).

Agrarisch bedrijf in het LOG

75

Bijdragen aan kwaliteitsverbetering buitengebied

Een belangrijk uitgangspunt van het ruimtelijk beleid van de gemeente Weert is om de aanwezige ruimtelijke kwaliteiten in het buitengebied te behouden en daar waar mogelijk te versterken en om verstening tegen te gaan. Dit krijgt vorm in het Gemeentelijke Kwaliteitsmenu Weert (zie deel 3 ‘Uitvoering’, bijlage 2) dat verder besproken wordt in deel 3 Uitvoering. Eén van deze 10 modules is de module voor agrarische nieuwvestiging en uitbreiding.

De module voor agrarische nieuwvestiging en uitbreiding van agrarische bedrijven is van toepassing op bijvoorbeeld (intensieve) veehouderijen, akker- en tuinbouwbedrijven en agrarische hulp- en nevenbedrijven (geldt niet voor glastuinbouwbedrijven).

Voor uitbreidingen van agrarische bedrijven boven de referentiemaat van 1,5 hectare is een goede landschappelijke inpassing van belang en is compensatie nodig. Dit kan sloop van gebouwen zijn of aanleg van natuur of door middel van realisatie van projecten zoals opgenomen in het Gemeentelijk Kwaliteitsmenu Weert (GKW).

De gemeente Weert heeft de wens meer biodiversiteit te creëren en een aantrekkelijker landschap. Zij wil de dialoog opstarten tussen agrariërs, belangenverenigingen en natuurorganisaties over de vraag waar vergroeningsmaatregelen moeten en kunnen landen. Wij zien met name kansen in de beekdalen en in de oude cultuurlandschappen om de biodiversiteit, ecologie en landschapswaarden te vergroten.

uitbreiding agrarische bedrijven van 1,5 naar 3 hectare

In het bestemmingsplan Buitengebied 2011 is een regeling opgenomen voor de uitbreiding van agrarische bedrijven tot maximaal 1,5 ha. Uitbreiding van een agrarisch bouwkavel (zowel grondgebonden landbouw als intensieve veehouderijen), gelegen buiten het LOG, is onder voorwaarden en niet overal tot 3 ha. mogelijk op grond van het Gemeentelijke Kwaliteitsmenu Weert en de hiervoor van toepassing zijnde module met bijbehorende voorwaarden (intensieve veehouderijen in extensiveringsgebieden mogen niet uitbreiden).

De uitbreiding mag niet plaatsvinden in de te behouden gebieden (op de Kwaliteitskaart van het GKW aangegeven) en de beschermde stads- en dorpsgezichten. In de overige gebieden is uitbreiding mogelijk indien wordt aangetoond dat er per saldo geen toename plaatsvindt van de stikstofdepositie op Natura-2000 gebieden, bijvoorbeeld door saldering met bedrijven die beëindigd worden of door toepassing van BBT (Best Beschikbare Technieken).

Bovendien moet worden aangetoond dat het woon- en leefklimaat niet onevenredig aangetast wordt. Verder dient de bouwkavel volledig landschappelijk ingepast te worden en dient compensatie plaats te vinden.

Verder zijn er nog andere voorwaarden geformuleerd in het GKW.

Uitbreiding van glastuinbouw tot 3 ha wordt onder nadere voorwaarden mogelijk gemaakt binnen het bestemmingsplan Buitengebied 2011 met een wijzigingsbevoegdheid. In het LOG (Landbouwontwikkelingsgebied) Tungelroy-Noord mogen intensieve veehouderijbedrijven in principe tot maximaal 5 hectare uitbreiden.

76

nieuwvestiging agrarische bedrijven

Nieuwvestiging van een intensieve veehouderij is alleen toegestaan in het aangewezen landbouwontwikkelingsgebied (LOG) Tungelroy-Noord. Hier is nog ruimte voor één intensieve veehouderij, waarbij in beginsel wordt uitgegaan van een agrarische bouwkavel van maximaal 5 ha. Met de nieuwvestiging dient een knelsituatie elders binnen de gemeente te worden opgelost.

Buiten het LOG is nieuwvestiging van agrarische bedrijven niet mogelijk.

Uitgangspunt hierbij is dat in de toekomst steeds meer agrariërs stoppen en hierdoor (bestaande) agrarische bouwkavels beschikbaar komen voor de (her) vestiging van een nieuw agrarisch bedrijf.

Overeenkomstig de beleidsregel glastuinbouw van de gemeente is geen nieuwvestiging van glastuinbouw mogelijk.

Bouwkavels op maat

Bij veel agrarische bedrijven zijn ruime bouwkavels opgenomen waarbij nog veel onbenutte ruimte aanwezig is. Het beleid van de provincie is gericht op het realiseren van bouwkavels ‘op maat’. Dit betekent dat bouwkavels worden ingeperkt zodat de grens van het bouwblok om de bestaande bebouwing komt te liggen. Dit gebeurt bij de volgende herziening van het bestemmingsplan voor het buitengebied. Indien een agrariër dan niet door middel van een bedrijfsontwikkelingsplan kan aantonen dat een uitbreiding van zijn bouwblok binnen een periode van 10 jaar nodig is voor de uitoefening van zijn agrarisch bedrijf zal bij de eerstvolgende bestemmingsplanherziening een bouwkavel op maat worden gemaakt. De communicatie hierover wordt tijdig (een half jaar voor de start van de herziening van het bestemmingsplan) opgestart.

ruime mogelijkheden voor verbrede landbouw

Er blijven ruime mogelijkheden voor verbrede landbouw, zoals aan het buitengebied gerelateerde kleinschalige recreatie. Dit past bij de insteek om landbouw, natuur, water en recreatie naast elkaar te laten bestaan.

77

vrijkomende agarische gebouwen

Een deel van de agrarische bedrijven gaat in de nabije toekomst stoppen als gevolg van de noodzakelijke schaalvergroting en de vergrijzing. Dit proces is nu al gaande. Dit varieert per sector. De grootste afname is te verwachten in de varkenshouderij en de kleinste afname in de melkveehouderij. Het grootste gedeelte van de stoppers zal naar verwachting in de gebieden met de sterkste verweving van burgers en agrarische ondernemers plaatsvinden, dan wel in /nabij natuurgebieden. In deze gebieden is de huidige uitbreidingsruimte beperkt/nihil.

Hergebruik van voormalige (agrarische) bedrijfsgebouwen (VAB’s) wordt in het merendeel van de gevallen toegejuicht. Vooral als het gaat om karakteristieke boerderijen. Door leegstaande (agrarische) bedrijfsgebouwen een nieuwe functie te geven wordt verpaupering voorkomen of wordt voorkomen dat er illegale activiteiten plaatsvinden.

Hergebruiksmogelijkheden op grond van de structuurvisie zijn:

• agrarisch gebruik;

• uitbreiden wonen (uitsluitend bestaande dienstwoning en inpandige bedrijfsruimte);

• aan het buitengebied gebonden bedrijven;

• niet aan het buitengebied gebonden bedrijven (mits categorie 1- en 2-bedrijven zoals opgenomen in de lijst bij het bestemmingsplan Buitengebied 2011 en het GKW);

• kleinschalige recreatieve bedrijven;

• zorggerelateerde functies.

N.B.: Binnen een straal van 250 m rond een LOG is recreatief of zorggerelateerd hergebruik van VAB niet toegestaan.

Voormalige agrarische bedrijfsgebouwen zijn niet altijd geschikt voor bepaalde type bedrijven. Het wordt daarom mogelijk om een nieuw gebouw op te richten, onder de voorwaarde dat er gesloopt wordt. De VAB-locaties in het buitengebied mogen daarnaast geen concurrentie zijn voor de bedrijventerreinen.

Mestverwerking

De verwerking van mest van het eigen bedrijf, aangevuld met 10%, is op grond van het bestemmingsplan Buitengebied 2011 rechtstreeks toegestaan. Het gaat hier om de verwerking van mest van derden, voor meer dan 10%. Voor dit onderdeel dient nader beleid ontwikkeld te worden. Dit is opgenomen in het uitvoeringsprogramma in deel 3 van de structuurvisie

Akker aan de Dijkerpeelweg Buitengebied Laar/Hushoven

78