Validiteit en betrouwbaarheid zijn belangrijke criteria als het gaat om wetenschappelijk onderzoek.
Als een onderzoek betrouwbaar is, zien we dat de gegevens die verkregen worden uit het onderzoek, ook verkregen worden als dit onderzoek wordt herhaald of als op een andere wijze dezelfde vraag wordt onderzocht. Als er gesproken wordt van een valide onderzoek, dan geeft dit aan dat het onderzoek meet, wat het beoogt te meten. Zoals bekend worden validiteit en
betrouwbaarheid binnen kwalitatief onderzoek op een andere manier belicht dan binnen kwantitatief onderzoek (Van Burg, 2011). Binnen dit onderdeel van de studie wil ik aandacht besteden aan verschillende begrippen die de specifieke invulling van de termen betrouwbaarheid en validiteit voor kwalitatief onderzoek vertalen.
29
Het uitvoeren van een casestudie heeft gevolgen voor de betrouwbaarheid van het onderzoek.
Alleen de onderzoeker zelf is verantwoordelijk voor het verzamelen van de data. Dit houdt in dat ik zelf onderdeel ben van het onderzoek en de data onbewust beïnvloed kan hebben. Daarnaast is het onmogelijk om dit onderzoek exact te repliceren, omdat ook de context en ontwikkeling van de participanten verandert in de tijd. De impact van deze verandering zal invloed hebben op de gegevens. Dit is juist de onderbouwing geweest om voor een casestudie te kiezen. Om toch de betrouwbaarheid van dit onderzoek te vergroten heb ik getracht de procedures die zijn toegepast binnen dit onderzoek in detail te beschrijven. De gesprekken zijn woordelijk uitgeschreven, waarbij ook de stiltes en haperingen in de gesprekken zijn vast gelegd. Daarnaast zijn de eerste indrukken en de observaties meegenomen in de analyse. Dit alles om de transparantie binnen het onderzoek te bevorderen. Hierdoor zal navolgbaarheid van vergelijkend onderzoek eerder mogelijk zijn (Yin, 2003).
Binnen dit onderzoek is gebruikt gemaakt van triangulatie. Naast de uitgeschreven gesprekken krijgen ook de werkstukken een plek binnen de analyse. Daarnaast worden de eerste indrukken van de onderzoeker zelf en de observaties meegenomen. Doordat ik zelf behandelaar ben van de
participanten heb ik achtergrond gegevens vanuit de bestaande hulpverleningsdossiers, waar nodig, mee kunnen nemen in het onderzoek.
Tevens heb ik binnen mijn studie gebruik gemaakt van ‘membercheck’ (Swanborn, 1996). Dit heb ik gedaan door de onderzochte vrouwen steeds te betrekken bij de uitwerking van de gegevens en hen de vraag gesteld of zij zich herkenden in de uitspraken en verkregen gegevens.
Ik heb binnen mijn studie rekening gehouden met de ‘credibility’, wat staat voor geloofwaardigheid van het onderzoek. Door citaten uit de gesprekken te koppelen aan de thema’s die verkregen zijn door de analyse, heb ik de thema’s kunnen onderbouwen. Op deze wijze zijn de resultaten van mijn onderzoek te staven aan de kritische incidenten die binnen de gesprekken naar voren zijn gekomen.
Als men kijkt naar de consistentie van de vragen onderling dan lijkt dit binnen deze studie minder op voorgrond te staan, omdat de methode die wordt ingezet om de gegevens te verkrijgen erop gericht is het regisseurschap aan de onderzochte te geven. Dit houdt in dat de vragen worden afgestemd op wat de onderzochte inbrengt en hoofdzakelijk dienen om het verhaal van de
onderzochte te verrijken of te verduidelijken. De vragen die gesteld zijn, zijn wel door narratieve methodiek geïnspireerd, waardoor toch een consistent patroon zichtbaar wordt.
Binnen mijn onderzoeksopzet heb ik getracht de constructvaliditeit te waarborgen door middels het gekozen model van thematische analyse van Attride-Stirling (2001) een schematische voorstelling te maken van mijn gedachtegang, waardoor de opeenvolgende stappen als het ware een soort bewijsketen vormen en op elkaar aansluiten.
Een belangrijk element binnen dit onderzoek is de positionering van de onderzoeker. Ik ben mij ervan bewust dat ik zelf ook invloed uitoefen op bovenstaande onderzoeksvragen. De gesprekken vinden plaats aan de hand van een werkstuk van de vrouwen en worden door mijzelf gevoerd en opgenomen. In deze gesprekken neem ik mijn eigen narratief en mijn kijk op het grote narratief mee. Om hierbij toch aandacht te hebben voor een zekere mate van subjectiviteit worden de teksten
30
ook gelezen door een vier tal neutrale personen. Aan hen wordt gevraagd of de verkregen resultaten herkenbaar uit de tekst te halen zijn en of er thema’s onbelicht zijn gebleven. Zo tracht ik door middel van een groepje onafhankelijke personen mijn eigen oordeel te neutraliseren en een meer onafhankelijk onderzoek neer te zetten. De vier mensen die meedoen met de analyse zijn op de hoogte van het doel van het onderzoek en zijn zich bewust van het feit dat zij privacygevoelige informatie onder ogen krijgen.
Beide onderzochte vrouwen zijn voorafgaand aan het onderzoek volledig ingelicht over het onderzoek. Zij hebben alle geschreven teksten gelezen, voordat de versie verstuurd wordt naar de universiteit. Zij zijn vooraf op de hoogtegesteld van de vier mensen die meedoen met de analyse van de gesprekken die gevoerd zijn. Er gaat een terugkoppeling plaatsvinden van de resultaten van het onderzoek met de onderzochte vrouwen. Bovenstaande is opgenomen in een informed consent
31
4 R ESULTATEN
In dit hoofdstuk worden de verschillende onderzoeksvragen door de gegevens vanuit de analyse beantwoord. De resultaten zullen gestaafd worden met verschillende citaten uit de gesprekken.
Verduidelijking bij de citaten zal tussen haakjes worden weergegeven, waarbij de vierkante haakjes verwijzen naar uitingen van mijzelf tijdens het gesprek en de ronde haakjes observaties betreffen.
Bij elk citaat wordt een code toegevoegd die refereert naar het betreffende citaat binnen het gevoerde gesprek. De codes beginnen met een letter verwijzend naar de desbetreffende cliënt, het eerste cijfer verwijst naar genummerde gesprek dat met die cliënt is gevoerd en het volgende cijfer verwijst naar de plaats van het citaat binnen dat gesprek. In de bijlage zijn de vier gesprekken met S. en de twee gesprekken met R. in zijn geheel terug te lezen. Daarnaast worden in de bijlage de
‘web’tekeningen van de gevonden globale thema’s toegevoegd.
4.1 IS HET MOGELIJK OM VERBINDINGEN TE VOORSCHIJN TE LUI STEREN TUSSEN HET EIGEN