Korte duingraslanden

Beheersmonitoring Kust 58 Deel I

Korte schrale graslanden zijn momenteel in onze kustduinen een zeldzame habitat. Enkel deze in De Panne (Westhoek), Oostduinkerke (Ter Yde), Lombardsijde (Brandaris) en Knokke (Zwinbosjes) werden in het verleden bemonsterd. Door konijnen kort gehouden graslanden behoren op arachnologisch gebied tot de rijkste van het hele duinecosysteem. Ze worden niet alleen gekenmerkt door een grote soortenrijkdom (gemiddeld 34, maximum 47) maar tevens door het grootste aantal Rode Lijst soorten (14 soorten of 34 % van alle waargenomen soorten). Vele soorten komen ook voor op de soms nabijgelegen mosduinen en kruipwilgmozaïeken. De botanisch rijkste graslanden (mesofiele schrale graslanden van de Westhoek en Ter Yde) zijn eveneens het meest waardevol op arachnologisch vlak.

Alle soorten zijn grondactieve predatoren, met over het algemeen een eerder beperkt aëronautisch dispersievermogen. Net zoals bij de vorige

spinnengemeenschappen zijn veel typische soorten thermofiel.

SPECIFIEKE SOORTEN

Argenna subnigra (Bodemkaardertje) RL: bedreigd

Deze kaardespin kent een Europese verspreiding en komt soms talrijk voor in allerlei types graslanden. Schrale graslanden in het binnenland en langs de kust vormen toch haar voorkeursbiotoop. Ook in de duinen kan de soort gevonden worden in alle graslandtypes (vochtige tot natte hooilanden, bemeste graasweiden, vervilte

graslanden) en duinroos- en kruipwilgdwergstruwelen. Korte mesofiele graslanden vormen echter de optimale habitat.

Adulten kunnen het hele jaar door gevonden worden, maar vooral in mei en juni.

Mastigusa ariëtina (Kleinoogzweeppalpspin) RL: bedreigd

Een heel zeldzame trechterspin die in alle omringende landen slechts van een paar locaties gekend is. Ze leeft in schrale heide- en duingebieden in mierennesten (Lasius sp.). In België is de soort gekend van de Kalmthoutse heide en recent van drie plaatsen in de kustduinen: De Panne (Houtsaegerduinen), Oostduinkerke (Ter Yde) en Lombardsijde (Brandaris). Door het voorkomen van de specifieke

mierennesten op de overgang van korte graslanden naar kruipwilg- of duinroosmozaïeken, wordt de soort ook enkel daar waargenomen. Adulten werden enkel gemeld in de maanden november-maart.

Zelotes electus (Duinkampoot) RL: kwetsbaar

Deze bodemjachtspin komt in Zuid en West-Europa verspreid voor op droge heide, kalkhellingen en in zowel land- als kustduinen. Ze kan in de duinen in alle types graslanden, in helmpollen en zelfs op de schorren worden waargenomen. Aan de kust komt ze in alle bemonsterde duingebieden voor, terwijl ze in het binnenland minder gewoon is. Ze is immers slechts gekend van drie locaties in Limburg en van één kalkgrasland in de provincie Luik.

Alhoewel de soort in principe nachtactief is, kan ze ook overdag jagend waargenomen worden. Ze bereikt haar adulte levensfase in de periode april-september, maar vooral gedurende de maanden april-juli.

Zelotes pedestris (Stekelkaakkampoot) RL: bedreigd

Z. pedestris is in Europa een typische soort voor schrale (kalk)graslanden,

thermofiele bossen, heide en duinen. In België komt de soort enkel algemeen voor op de kalkgraslanden in het zuiden van ons land, op enkele heiderelicten in het Brugse en op een drietal locaties (Oostduinkerke (Ter Yde), Nieuwpoort( Simli-duinen) en De Haan (Kijkuit)) langs de kust.

Beheersmonitoring Kust 59 Deel I

Adulten van deze nachtactieve jager kunnen gevonden worden in de maanden mei-juni.

Xysticus erraticus (Graskrabspin) RL: bedreigd

Net zoals de vorige soort is deze soort in Europa gewoon op de schrale

kalkgraslanden, heiden en in mindere mate in de duinen. In de Belgische kustduinen is ze gekend van De Panne (Westhoek, Houtsaegerduinen), Koksijde (Doornpanne), Oostduinkerke (Ter Yde), Nieuwpoort (Simli-duinen) en te Knokke (Zwin).

Het is een bodembewonende soort die meestal aan de voet van grassen of in de dunne strooisellaag van Kruipwilg of Duinroos te vinden is. Ze is volwassen in de maanden april tot augustus.

Phlegra fasciata (Gestreepte Springspin) RL: kwetsbaar

Een wijd verspreide soort van thermofiele habitatten. Behalve in thermofiele en schrale graslanden kan de soort ook voorkomen in schrale wegbermen, steenstorten en andere ruderale plaatsen. In België werd ze vooral gevonden op kalkgraslanden, heidevelden en kustduinen. P. fasciata is in de kustduinen weliswaar een typische soort voor korte, warme graslanden, maar komt ook voor in jonge duinpannen, op mosduinen en in kruipwilg- en duinroosmozaïeken.

Vooral in de periode mei-juli zijn de adulten actief.

Pardosa monticola (Duinwolfspin) RL: kwetsbaar

Het areaal van P. monticola reikt van Europa tot Siberië en tot China, Japan en Afghanistan. In Europa is ze een karakteristieke soort voor schrale graslanden, heiden en kustduinen. In België is ze gekend van een viertal kalkgraslanden, van heideterreinen en schrale graslanden in Limburg en de Kempen en van een achttal locaties in de kustduinen: De Panne (Westhoek, Houtsaegerduinen), Koksijde (Doornpanne), Oostduinkerke (Ter Yde), Nieuwpoort (Simli-duinen), Lombardsijde (Brandaris) en Knokke (Zwinbosjes en Zwin). De grootste populaties zijn terug te vinden op korte mesofiele graslanden, alsook in jonge, schrale duinpannen.

Alopecosa barbipes (Paaspanterspin) RL: kwetsbaar

Ook deze soort kent een wijde verspreiding (Europa, N-Afrika, Siberië) en heeft een vergelijkbare habitatpreferentie als de vorige: schrale graslanden, preferentieel op zandige bodems voor de bouw van een holletje. Op kalkgraslanden wordt ze minder waargenomen.

Ook in België ligt het zwaartepunt van haar verspreiding in de kustduinen en de heidegebieden van Antwerpen en Limburg. Recent is ze ook gevonden op verlaten steenkoolterrils. In de duinen komt ze buiten de korte graslanden verder nog sporadisch voor op mosduinen.

Vooral in de periode maart-mei en in mindere mate in de nazomer kunnen adulten aangetroffen worden.

Hypsosinga albovittata (Witvlekpyjamaspin) RL: kwetsbaar

Een kleine wielwebspin die dicht tegen de grond, aan de voet van grassen leeft. In Europa is ze zeldzaam, ze komt voor in zowel Calluna- en Erica-heide en in

kalkgraslanden. Recent is ze ook in de Belgische kustduinen gevonden op een viertal locaties: Adinkerke (Cabour), De Panne (Houtsaegerduinen), Oostduinkerke (Ter Yde) en Knokke (Zwinbosjes).

Adulten worden vooral gevonden in de vroege zomer (mei-juli).

Ceratinopsis stativa (Weideplatkopje) RL: zeldzaam

Een zeldzame dwergspin in Europa en Canada. Ze werd uitsluitend gemeld van laagvenen en natte graslanden. In België was de soort slechts gekend van twee

Beheersmonitoring Kust 60 Deel I

veengebieden in Luik en Namen en van de schorren van het Zwin. Recente inventarisaties aan de kust leverden extra waarnemingen op korte mesofiele graslanden te De Panne (Westhoek) en Oostduinkerke (Ter Yde). In dit laatste gebied werd de soort eveneens gevangen in een vochtig hooiland van het Hannecartbos. Deze laatste melding wijst mogelijk op een relictsituatie van het vroegere intacte laagveengebied.

Adulten werden gevangen in de maanden mei en juni.