The Kingdom of the Netherlands 1813

118

Hooijer, Oude Kerkordeningen der Nederlandsche Hervormde Gemeenten (1563-1638) en het Conceptreglement op de Organisatie van het Hervormd Kerkgenootschap in het Koningrijk Holland (1809), Verzameld en met Inleidingen Voorzien, 496.

119

Jonker, Die Regering van Christus in Sy Kerk: Geskiedenis van die Ontwikkeling van die Gereformeerde Kerkreg, 220.

120

Reitsma, Geschiedenis van de Hervorming en de Hervormde Kerk der Nederland, 357; Rasker, De Nederlandse Hervormde Kerk vanaf 1795: Haar Geschiedenis en Theologie in de negentiende en twintigste eeuw, 22; Hooijer, Oude Kerkordeningen der Nederlandsche Hervormde Gemeenten (1563-1638) en het Conceptreglement op de Organisatie van het Hervormd Kerkgenootschap in het Koningrijk Holland (1809), Verzameld en met Inleidingen Voorzien, 493.

121

Hooijer, Oude Kerkordeningen der Nederlandsche Hervormde Gemeenten (1563-1638) en het Conceptreglement op de Organisatie van het Hervormd Kerkgenootschap in het Koningrijk Holland (1809), Verzameld en met Inleidingen voorzien, 495; Van Loon, Het Algemeen Reglement van 1816, 66; Jonker, Die Regering van Christus in Sy Kerk: Geskiedenis van die Ontwikkeling van die Gereformeerde Kerkreg, 220.

122

Even before the battle of Leipzig (1813), Karel van Hogendorp drafted a constitution to provide for a government under the sovereign rule of Orange. In October 1813 Napoleon came to a fall at Leipzig.123 One month later the Netherlands were liberated from France and on 30 November 1813 the Prince of Orange, William V - who fled to England in 1813 -, was crowned as King William I (1815-1840),124 _{although this was only officially confirmed at the Congress of Vienna} (1815). The king was praised as the redeemer of the Netherlands.125 But the freedom that William brought did not bring an immediate ecclesiastical restoration for the Reformed church.126

At this moment in time, the suggestion that the Netherlands could unite with Belgium, depending on the possible defeat of France in these parts, was raised. After its liberation in 1814, Belgium was occupied by the Prussians, but the lobbying of William was crowned with success at the Congress of Vienna (1815) as Austria and Prussia now had little interest in Belgium. The unification of north and south was hesitantly accepted by Belgium, but when Napoleon escaped from Elba in 1815 and quickly marched north, Belgium faced the threat of falling into French hands again. Napoleon’s hundred-day march came to an end at Waterloo and because of this, Belgium provisionally accepted its incorporation into the new state of the Netherlands.127

William I wanted to establish a liberated state that was enlightened and unified, where moderation, harmony and virtue ruled.128 His policy may be described as nationalism, as he urged the people to accept typical Dutch values and vowed to remove any foreign elements from the

123

Rasker, De Nederlandse Hervormde Kerk vanaf 1795: haar Geschiedenis en Theologie in de negentiende en twintigste eeuw, 24.

124

Harinck and Winkeler, “De Negentiende Eeuw,” 601; Rasker, De Nederlandse Hervormde Kerk Vanaf 1795: haar Geschiedenis en Theologie in de negentiende en twintigste eeuw, 25.

125

See Abels and De Groot, “De Achttiende Eeuw,” 596.

126

Van Itterzon and Nauta, Geschiedenis van de Kerk, 7:43.

127

Harinck and Winkeler, “De Twintigste Eeuw,” 601.

128

Netherlands.129 The sentiment towards Dutch values, history and language, Roelevink observes, fostered cohesion in the Netherlands.130 A new education act (of consequence for universities as well), designed in 1806 and promulgated in 1815, ensured that all be educated in terms of Dutch ideals and virtues.131 The state also accepted various days of prayer where the churches served an important role to unify the nation into a general Christendom in service of the national

ideology.132 Roelevink asserts that since the 16th century the reformed church was the key unifying factor in the Netherlands, and therefore played an important role in William’s unification plans.133

The fall of Napoleon and rise of William resulted in the fact that the Reformed church was now reinstated in a public recognised position.134 Article 133 of the Constitution of 1814 made it clear that the Christian reformed religion is that of the Sovereign Ruler: “De christelijke

hervormde Godsdienst is die van den Souvereinen Vorst”.135 _{Article 136 furthermore assured the} Reformed church that the government would pay the ministers’ salaries:

“Aan de christelijke hervormde kerk wordt bij voortduring verzekerd de voldoening uit 's Lands kasse van alle zoodanige tractementen, pensioenen, weduwen- kinder- school- en academie-gelden, als voormaals aan derzelver leeraren, het zij directelijk uit 's Lands kas of uit de daartoe bestemde inkomsten van geestelijke en kerkelijke goederen of eenige plaatselijke inkomsten, zijn betaald geworden.”136

129

Translated as “nationalism.” Bijleveld, Voor God, Volk en Vaderland: De Plaats van de Hervormde Predikant binnen de Nationale eenwordingsprocessen in Nederland in de eerste helft van de negentiende eeuw, 28.

130

Roelevink, ‘Het Algemeen Reglement van 1816: een hekgolf in de tivier of een steen in de vijver?’, 11.

131

Bijleveld, Voor God, Volk en Vaderland: de Plaats van de Hervormde Predikant binnen de Nationale eenwordingsprocessen in Nederland in de eerste helft van de negentiende eeuw, 32.

132

Bijleveld, 33–35.

133

Roelevink, ‘Het Algemeen Reglement van 1816: een hekgolf in de rivier of een steen in de vijver?’, 16.

134

Reitsma, Geschiedenis van de Hervorming en de Hervormde Kerk der Nederland, 372.

135

“Grondwet Voor de Vereenigde Nederlanden,” wikisource, accessed July 14, 2017, https://nl.wikisource.org/wiki/Grondwet_voor_de_Vereenigde_Nederlanden.

136

Bijleveld observes that the Catholic Church and her priests were classified as being “on- Nederlands”, as measured against the Protestant norms of useful, civilized and enlightened.137 Nevertheless, Article 133 should not be interpreted as an article of exclusion - freedom of religion is rather confirmed by it. The fact that the reformed ‘religion’ is that of the king did not automatically place the Reformed church in a preferred position, but was inserted as a

compromise between the supporters and opponents of a preferred church.138 It can be said that the new constitution had a conservative character, as there was now no separation between church and state, but religious freedom was allowed.139 All these benefits and advantages came with conditions, as it gave the king authority over the church,140 as Article 139 states:

Onverminderd het regt en de gehoudenis van den Souvereinen Vorst, om zoodanig toezigt over alle de godsdienstige gezindheden uitteoefenen, als voor de belangen van den Staat dienstig zal bevonden worden, heeft Dezelve bovendien in het bijzonder het regt van inzage en beschikking omtrent de inrigtingen van die gczindheden, welke, volgens een der voorgaande artikelen, eenige betaling of toelage uit 's Lands kas genieten.141

On 24 August 1815 the new constitution was accepted, in which the Reformed church was not favoured above any other religion.142 The first article on religion only states that freedom of religion is guaranteed to all. The Reformed church is not mentioned once in this constitution. Article 192 simply states that all religions enjoy equal protection: “Aan alle godsdienstige

137

On-Nederlands means un-Netherlands or not being truly Dutch. Bijleveld, Voor God, Volk en Vaderland: de Plaats van de Hervormde Predikant binnen de Nationale eenwordingsprocessen in Nederland in de eerste helft van de negentiende eeuw, 26.

138

Bijleveld, 30.

139

De Groot, ‘Het Algemeen Reglement van 1816’, 119.

140

Bijleveld, Voor God, Volk en Vaderland: de Plaats van de Hervormde Predikant binnen de Nationale eenwordingsprocessen in Nederland in de eerste helft van de negentiende eeuw, 29.

141

‘Grondwet voor de Vereenigde Nederlanden’.

142

De Jong, Nederlandse Kerk Geschiedenis, 307; Rasker, De Nederlandse Hervormde Kerk vanaf 1795: haar Geschiedenis en Theologie in de negentiende en twintigste eeuw, 25.

gezindheden in het Koningrijk bestaande, wordt gelijke bescherming verleend.”143 The changed political situation was the reason for this amendment, as Belgium was mostly Catholic. The constitution was welcomed in the northern Netherlands, but in the south there was protest from some, which wanted the Catholic character of Belgium to be reflected in the constitution. Despite this protest, William I established his reign without much contention and the constitution was accepted.144

The king was seeking political stability by trying to resolve religious conflicts that

threatened the unity of the young kingdom.145 The reality forced William to abandon the apparent favour he bestowed upon the Reformed church by stating in the constitution that he was a

member of that church. The idea of the Reformed church as the preferred religion for the whole of the Netherlands was now lost,146 but the ideal of one national church, a civil religion free from doctrine as part of a general Christendom, was born.147 _{This is underscored by the fact that the} word church is never mentioned in the constitution, reference is only made of religious minded and religious confessors.148 The General Regulation (1816) would embody this ideal.