Alhoewel de onderzoeksgroep groot is, zou een beperking kunnen zijn dat de
onderzoeksgroep zichzelf heeft aangemeld, via het forum van de NVVS of via een vakblad.
Een hoog niveau van ongemak van de ziekte zou een reden kunnen zijn om mee te doen aan het onderzoek. Daarnaast is het mogelijk dat de respondenten minder ver zijn in het ziekte-acceptatieproces dan andere Ménière patiënten. De onderzoeksgroep is daarom wellicht niet representatief voor de totale populatie Ménière patiënten. Een andere beperking is dat de diagnose van de ziekte van Ménière zelf gerapporteerd is, waardoor niet kan worden gecontroleerd of de respondenten daadwerkelijk de ziekte van Ménière hebben. De kans op een ‘onjuiste’ diagnose is echter zoveel mogelijk geminimaliseerd door alleen patiënten te includeren met de diagnose van de ziekte van Ménière door een KNO-arts of een andere specialistische instelling die daarvoor de onderzoeksmiddelen ter beschikking heeft. De symptomen van de patiënten moeten hierbij voldoen aan de Definitie Ménière. Vervolgens is
een beperking dat er geen concreet beeld is van de ernst van draaiduizeligheid van meer dan één à drie maanden geleden, omdat de ziektespecifieke vragenlijst gericht is op afgelopen maand en de vraag over de ernst van draaiduizeligheid gericht is op de afgelopen drie maanden.
Een idee voor een vervolgonderzoek is om de ernst van draaiduizeligheid in een breder tijdskader te plaatsen en het verloop van de aanvallen in de tijd in kaart te brengen. Daarnaast kunnen de gegevens in de vragenlijst, die niet zijn behandeld in het huidige onderzoek, worden verwerkt in een vervolgonderzoek. Het betreft gegevens zoals de waargenomen oorzaken van de ziekte van Ménière en uitlokkende variabelen van de aanvallen van
draaiduizeligheid. Vervolgens zijn er gegevens beschikbaar over de gebruikte behandeling van Ménière patiënten en de waargenomen effectiviteit hiervan. De heer M. Marsman, derdejaars student Geneeskunde, zal hiernaar onderzoek doen. Ook kan er vervolgonderzoek gedaan worden naar de overige gegevens van de ziektekenmerken en de invloed van de ziekte op het werk. Een volgend idee voor een vervolgonderzoek is de replicatie van de rol van acceptatie bij de kwaliteit van leven van Ménière patiënten, omdat in het huidige onderzoek als eerste hiernaar onderzoek is gedaan. Tot slot is het goed om de partners te betrekken in
vervolgonderzoek. De ziekte van Ménière beïnvloedt namelijk niet alleen het leven van de patiënt, maar ook zeker dat van de partner en hun onderlinge relatie.Mevrouw M. Kaper-Hulzebos, vierdejaarsstudente Psychologie, zal daarom onderzoek gaan doen naar de invloed van de ziekte van Ménière op het leven van de patiënten, het leven van de partners en op de onderlinge relatie.
4.4 Conclusie
Uit het huidige onderzoek is gebleken dat de ziekte van Ménière negatieve gevolgen heeft voor de kwaliteit van leven. De kwaliteit van leven is echter niet alleen gerelateerd aan de ziekte zelf, maar ook aan de manier waarop met de ziekte om wordt gegaan. Depressie en ziekteacceptatie blijken de twee belangrijkste voorspellers van de globale kwaliteit van leven te zijn. Mensen met een hogere kwaliteit van leven hebben minder negatieve gedachten, een hogere mate van integratie van de ziekte in het dagelijkse leven, een hogere mate van erkenning van de beperkingen en kunnen beter met de beperkingen omgaan. De behandeling zou daarom, naast de verlichting van de symptomen, vooral ook moeten worden gericht op de psychische gevolgen van de ziekte. Bij de behandeling moet de nadruk worden gelegd op het vergroten van de ziekteacceptatie, omdat ziekteacceptatie een intermediërende variabele is.
Cognitieve gedragstherapie kan hierbij een rol spelen. Mogelijk is hier ook een rol weggelegd voor de patiëntenorganisatie.
Literatuurlijst
Anderson, J.P. & Harris, J.P. (2001). Impact of Ménière’s disease of quality of life. Otology &
Neurotology, 22, 888-894.
Bakel, H. van (2000). Leven met Ménière: Duizeligheid, oorsuizen en gehoorverlies (2e druk).
Houten: Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden.
Cate, W.J.F. ten, Curtis, L.M. & Rarey, K.E. (1994). Effects of low-sodium, high potassium dietary intake on cochlear lateral wall Na+, K(+) ATPase. European Archives of
Otorhinolaryngol, 251, 6-11.
Cohen, H., Ewell, L.R. & Jenkins, H.A. (1995). Disability in Meniere’s disease. Archives of Otolaryngology Head and Neck Surgery, 121, 29-33.
College voor zorgverzekeringen (2010). Farmacotherapeutisch Kompas. Geraadpleegd op 20 mei 2010, via http://www.fk.cvz.nl.
Crins, T.T.H. & Kunst, H.P.M. (2008). Etiologie, diagnose en therapeutische mogelijkheden bij invaliderende M.Ménière. Nederlands Tijdschrift voor Keel- Neus- en Oorheelkunde, 14, 79-86.
Cruijsen, N. van, Wit, H. & Albers, F. (2003). Psychological aspects of Ménière’s disease.
Acta oto-laryngologica, 123, 340-347.
Cruijsen, N. van (2006). Psychological aspects and stress-related hormones in Menière’s disease (Proefschrift). Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
Cruijsen, N. van, Jaspers, J.P.C., Wiel H.B.M. van de, Wit, H.P. & Albers, F.W.J. (2006).
Psychological assessment of patients with Menière’s disease. International Journal of Audiology, 45, 496-502.
Cummins, R. A. (1995). On the trail of the gold standard for life satisfaction. Social Indicators Research, 35, 179-200.
Dijkstra, A., Buunk, A.P., Tóth, G. & Jager, N. (2008). Psychological adjustment to chronic illness: The role of prototype evaluation in acceptance of illness. Journal of Applied Biobehavioral Research, 12, 119-140.
Erlandsson, S.I. & Hallberg, L.R. (2000). Prediction of quality of life in patients with tinnitus.
British journal of audiology, 34, 11-20.
Evers, A.W.M., Kraaimaat, F.W., Lankveld, W. van & Bijlsma, J.W.J. (1998). De Ziekte Cognitie Lijst (ZCL). Gedragstherapie, 31, 205-220.
Evers, A.W.M. & Kraaimaat, F.W., Lankveld, W. van, Jongen, P.J.H., Jacobs, J.W.G. &
Bijlsma, J.W.J. (2001). Beyond unfavorable thinking: The illness cognition questionnaire for chronic diseases. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 69, 1026-1036.
Feijen, R.A. (2005). The effect of middle ear pressure on the pressure regulating mechanisms of the inner ear (Proefschrift). Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3e druk). SAGE
Folkman, S. & Lazurus, R. (1985). If it changes it must be a process: a study of emotion and coping during three stages of a colleges examination. Journal of Personality and Social Psychology, 48, 150-170.
Gates, G.A. (2000). Clinimetrics of Meniere’s disease. Laryngoscope, 110, 8-11.
Gates, G.A. (2006). Ménière’s Disease Review (2005). Journal of the American Academy of Audiology, 17, 16-26.
Hägnebo, C., Melin, L. & Andersson, G. (1999). Coping strategies and anxiety sensitivity in Ménière’s disease. Psychology, Health & Medicine, 4, 17-26.
Hägnebo, C., Melin, L., Larsen, H.C., Lindberg, P., Lyttkens, L. & Scott, B. (1997). The influence of vertigo, hearing impairment and tinnitus on the daily life of Meniere patients.
Scandinavian Audiology, 26, 69-76.
Hallpike, C.S. & Cairns, H. (1938). Observations on the pathology of Menière’s syndrome.
Journal of Laryngology and Otology, 53, 625-654.
James, A.L. & Burton, M.J. (2001). Betahistine for Meniere’s disease or syndrome. Cochrane Database of Systematic Reviews, 1, CD001873.
Kershaw, T., Northouse, L., Kritpracha, C., Schafenacker, A. & Mood, D. (2004). Coping strategies and quality of life in women with advanced breast cancer and their family caregivers (2004). Psychology & Health, 19, 139-155.
Kinney, S.E., Sandridge, S.A. & Newman, C.W. (1997). Long-term effects of Meniere’s disease on hearing and quality of life. The American Journal of Otology, 18, 67-73.
Kirby, S.E. & Yardley, L. (2009a). Cognitions associated with anxiety in Ménière’s disease.
Journal of Psychosomatic Research, 66, 111-118.
Kirby, S.E. & Yardley, L. (2009b). The contribution of symptoms of posttraumatic stress disorder, health anxiety and intolerance of uncertainty to distress in Ménière’s disease. The Journal of Nervous and Mental Disease, 197, 324-329.
Kloens, G.J., Barelds, D.P.H., Luteijn, F. & Schaap, C.P.D.R. (2002). De waarde van enige vragenlijsten in de Eerstelijn. Diagnostiek-Wijzer, 5, 130-148.
Koeneman (2005). Tinnitus zonder oorzaak (afstudeerscriptie). Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
Lacour, M., Heyning, P.H. van de, Novotny, M. & Tighilet, B. (2007). Betahistine in the treatment of Ménière’s disease. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 3, 429-440.
Lazurus, R.S. & Folkman, S. (1984). Stress appraisal and coping. New York: Springer.
Lermoyez, M. (1919). Le vertige qui fait entendre. La Presse Médicale, 27, 1-3.
Li, L. & Moore, D. (1998). Acceptance of disability and its correlates. The Journal of Social Psychology, 138, 13-25.
Martz, E. & Livneh, H. (2007). Coping with chronic illness and disability: Theoretical, empirical and clinical aspects. New York: Springer.
Mateijsen, D.J.M. (2001). Definition Menière Groningen: A rational approach to Menière’s disease (Proefschrift). Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
McCracken, L.M. (1998). Learning to live with the pain: Acceptance of pain predicts adjustment in persons with chronic pain. Pain, 74, 21-27.
McCracken, L.M. & Eccleston, C. (2003). Coping or acceptance: what to do about chronic pain? Pain, 105, 197-204.
Miklos, C.S. (2000). Application of a biopsychosocial model to predict psychological distress in adults with definite Meniere’s disease, unilateral type. Dissertation Abstracts International:
Section B: The Sciences and Engineering, 61, 2212-2367.
Murphy, M.P. & Gates, G.A. (1999). Measuring the effects of Meniere’s disease: results of the Patient-Oriented Severity Index (MD POSI). Version 1. Annals of Otology Rhinology and Laryngology, 108, 331-337.
National Institute on Deafness and Other Communication Disorders (1998). Ménière’s disease. Geraadpleegd op 14 mei 2010, via
http://www.nidcd.nih.gov/health/balance/meniere.html.
Nederlandse Vereniging voor Keel-Neus-Oorheelkunde en Heelkunde van het Hoofd-Halsgebied (2005). De ziekte van Ménière. Geraadpleegd op 14 mei 2010, via http://www.kno.nl/publiek/voorlichting/meniere.
Pancy, D. (2011). Photography by Daniel Pancy: Meniere’s inspired photography.
Geraadpleegd op 19 april 2011, via http://www.menieresphotography.highpowersites.com.
Pellissier, S., Dantzer, C., Canini, F., Mathieu, N. & Bonaz, B. (2010). Psychological adjustment and autonomic disturbances in inflammatory bowel diseases and irritable bowel syndrome. Psychoneuroendocrinology, 35, 653-662.
Richardson, A., Adner, N. & Nordström, G. (2001). Persons with insulin-dependent diabetes mellitus: Acceptance and coping ability. Journal of Advanced Nursing, 33, 758-763.
Riegner, E.J. (1977). The relationship of role strain, perceived social support, and humor to quality of life among couples experiencing the life-limiting illness of chronic obstructive pulmonary disease. Dissertation Abstracts International: Section B: The Sciences and Engineering, 57, 6137-6269.
Schreurs, P.J.G., Willige, G. van de , Brosschot, J.F., Tellegen, B. & Graus, G.M.H.
(1993). Herziene handleiding UCL. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Schussler, G. (1992). Coping strategies and individual meanings of illness. Social Science &
Medicine, 34, 427-432.
Schutte, N.S., Noble, W., Malouff, J.M., Bhullar, N. (2009). Evaluation of a model of distress related to tinnitus. International Journal of Audiology, 48, 428-432.
Sherbourne, C.D., Meredith, L.S., Rogers, W. & Ware, J.E. (1992). Social support and
stressful life events: Age differences in their effects on health-related quality of life among the chronically ill. Quality of Life Research, 1, 235-246.
Söderman, A.C., Bergenius, J., Bagger-Sjöbäck, D., Tjell, C. & Langius, A. (2001). Patients’
subjective evaluations of quality of life related to disease-specific symptoms, sense of coherence, and treatment in Ménière’s disease. Otology & Neurotology, 22, 526-533.
Söderman, A.C., Bagger-Sjöbäck, D., Bergenius, J. & Langius, A. (2002). Factors influencing quality of life in patients with Ménière’s disease, indentified by a multidimensional approach.
Otology & Neurotology, 23, 941-948.
Sonderen, E. van (1993). Het meten van sociale steun met de Sociale Steun Lijst- Interacties (SSL-I) en Sociale Steun Lijst- Discrepanties (SSL-D): Een handleiding. Groningen:
Noordelijk Centrum voor Gezondheidsstukken.
Stephens, S.D.G. (1975). Personality tests in Ménière’s disorder. The Journal of Laryngology
& Otology, 89, 479-490.
Takahashi, M., Ishida, K., Iida, M., Yamashita, H. & Sugawara, K. (2001). Acta Otolaryngology, 121, 254-256.
Thompson, R.J. & Gustafson, K.E. (1996). Adaptation to chronic childhood illness.
Washington: American Psychological Association.
Thorp, M.A. & James, A.L. (2005). Prosper Ménière. Lancet, 366, 2137-2139.
Timothy, C. & Hain, M.D. (2003). Ménière disease. Geraadpleegd op 14 mei 2010, via http://www.dizziness-and-balance.com/disorders/menieres/menieres.html
Utermöhlen, G.P. (1941). Het prisma-effect bij de ziekte van Ménière. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 85, 1183-1188.
Viane, I., Crombez, G., Eccleston, C., Poppe, C., Devulder, J., Houdenhove, B. van & Corte, W. de (2003). Acceptance of pain is an independent predictor of mental well-being in patients with chronic pain: empirical evidence and reappraisal. Pain, 106, 65-72.
Ware, J.E. & Sherbourne, C.D. (1992). The RAND-36 Short-form Health Status Survey: 1.
Conceptual framework and item selection. Medical Care, 30, 473-481.
Watanabe, Y, Mizokoshi, K., Shojaku, H., Watanabi, I., Hinoki, M. & Kitahara, M. (1995).
Epidemiological and clinical characteristics of Menieres disease in Japan. Acta oto-laryngologica, 519, 206-210.
Westbrook, M.T. (1979). A classification of coping behavior based on multidimensional scaling of similarity ratings. Journal of Clinical Psychology, 35, 407-410.
Westin, V., Hayes, S.C. & Andersson, G. (2008). Is it the sound or your relationship to it? The role of acceptance in predicting tinnitus impact. Behaviour Research and Therapy, 46, 1259-1265.
Whatley, A.D., DiIorio, C.K. & Yeager, K. (2010). Examining the relationships of depressive symptoms, stigma, social support and regimen-specific support on quality of life in adult patients with epilepsy. Health Education Research, 25, 575-584.
Williamson, D.G. & Gifford, F. (1971). Psychosomatic aspects of Menière’s disease. Acta oto-laryngologica, 15, 18-120.
Wladislavosky-Waserman P, Facer G.W., Mokri, B. & Kurland, L.T. (1984). Meniere's disease: a 30-year epidemiologic and clinical study in Rochester, MN, 1951-1980.
Laryngoscope, 94, 1098-1102.
Yamakawa, K. (1938). Über die pathologische Verändering bei einem Menière-kranken.
Journal of Otorhinolaryngology Society of Japan, 4, 2310-2312.
Yardley, L., Dibb, B. & Osborne, G. (2003). Factors associated with quality of life in Menière’s disease. Clinical Otolaryngology, 28, 436-441.
Yates, B.C. (1995). The relationships among social support and short- en long-term recovery outcomes in men with coronary heart disease. Research in Nursing & Health, 18, 193-203.
Zigmund, A.S. & Snaith, R.P. (1983). The Hospital Anxiety and Depression Scale. Acta Psychiatrica Scandinavica, 67, 631-370.
Zee, K.I. van der & Sanderman, R. (1993). Het meten van de algemene gezondheidstoestand met de RAND-36: Een handleiding. Groningen: Noordelijk Centrum voor
Gezondheidsstukken.