ten aanzien van veranderingsprocessen in een samenleving128.
22.1 Opvattingen van de politieke stromingen over globalisering
Een punt in de discussies over de gevolgen van het voortschrijden van globalisering is de vraag welke gevolgen dit proces heeft voor de sociale cohesie in de moderne samenleving. Thema’s die daarbij aan bod komen zijn o.a.: het verdwijnen van maatschappelijke solidariteit, de overheveling van nationale bevoegdheden naar supranationale instanties (zoals de EU of de VN), de bedreiging van oorspronkelijke culturen als gevolg van de alsmaar dominanter wordende westerse (met name Amerikaanse) cultuur, gevolgen van de toename van de mondiale economische verwevenheid en de mondiale ecologische problematiek.
Aanhangers van de politieke stromingen nemen daarover standpunten in vanuit hun
ideologie.
Confessionalisme
Voor confessionelen is de eigen lokale gemeenschap van belang omdat hier in de eerste plaats de verantwoordelijkheid ligt voor het samenleven en voor de zorg voor elkaar. Deze eigen lokale gemeenschap hoeft niet prijsgegeven te worden als mensen hun blik over de landsgrenzen richten op Europa en de wereld buiten Europa. Immers de verbondenheid met mensen gaat ook over de grenzen heen.
Vanuit het idee van rentmeesterschap voelen confessionelen zich geroepen tot zorg voor de natuur/aarde en de cultuur. De steeds schaarser wordende grondstoffen dwingen de mens wellicht om op korte termijn pijnlijke keuzes te maken. Maar confessionelen zijn daartoe bereid als daarmee op lange termijn beschermd kan worden wat van waarde is.
128 Hierbij is gebruik gemaakt van de beginselverklaringen van diverse politieke partijen die politieke stromingen vertegenwoordigen.
Liberalisme
Liberalen vinden het belangrijk om het particulier eigendom te bevorderen en ondernemerschap te stimuleren. Ze zijn groot voorstander van vrijhandel tussen staten.
Europese samenwerking zien liberalen als een effectief middel om vrijheid, welvaart en veiligheid te vergroten; zowel in Nederland als in de andere lidstaten van de Europese Unie. Liberalen hebben veel meer vertrouwen in het markmechanisme dan bijvoorbeeld sociaaldemocraten en hebben minder behoefte om de eventuele negatieve gevolgen van de globalisering te bestrijden via regelgeving en overeenkomsten (bijvoorbeeld de financiële markten).
Liberalen hechten grote waarde aan de groei van wetenschappelijke kennis en technologische vooruitgang. Vooral op het gebied van de duurzame zorg voor natuur, milieu en energievoorziening. Milieu en economie zijn twee kanten van eenzelfde medaille, volgens liberalen. Door duurzame manieren van ondernemen kunnen milieu en economische groei hand in hand gaan.
Sociaaldemocratie
Sociaaldemocraten willen een Europese én internationale beweging die zich verzet tegen schending van mensenrechten, tegen onredelijke ongelijkheid van inkomen en macht, tegen armoede, tegen discriminatie en tegen de uitputting en vervuiling van het milieu. Zij vinden een sterke economie en een vitale markt van belang maar deze moet begrenst worden door kaders als: sociale rechtvaardigheid, democratische
verantwoording, publiek belang, culturele ontwikkeling en ecologische duurzaamheid. Zij vinden in tegenstelling tot de liberalen wel dat de eventuele negatieve gevolgen van de globalisering bestreden moeten worden via internationale regelgeving en
overeenkomsten.
Sociaaldemocraten vinden dat in de mondiale economie duurzaam gebruik moet worden gemaakt van ruimte en grondstoffen. De eerlijke verdeling van deze schaarse zaken staat daarbij voorop. Er moeten mondiale afspraken gemaakt worden over beperking van het gebruik van fossiele brandstoffen en het stimuleren van duurzame alternatieven. Mondialisering moet onrecht en ongelijkheid verkleinen in plaats van vergroten.
22.2 Opvattingen van aanhangers van politieke stromingen over individualisering
Een punt in de discussies over de gevolgen van het voortschrijdende proces van individualisering is de vraag welke gevolgen dit proces heeft voor de
identiteitsontwikkeling in de moderne samenleving. Thema’s die daarbij aan bod komen zijn o.a.: het hanteren van levensstijlen als expressie van iemands identiteit, de
consumptiemaatschappij, de ‘patchwork’-identiteit van de moderne mens, de netwerksamenleving.
Confessionalisme
Confessionelen constateren dat ontwikkelingen als individualisering tot onbehagen leiden. Ook door de veelheid aan culturen die in ons land naast en met elkaar leven is het vormen van een gemeenschap moeilijker geworden. Confessionelen vinden het van belang dat burgers betrokken zijn bij elkaar, zodat de onderlinge verbondenheid sterker wordt: “We leven niet alleen voor onszelf, maar we zijn pas mens door met elkaar te leven”.
Liberalisme
te maken van hun leven maken. Liberalen willen mensen niet afhankelijk maken van de overheid maar hen te helpen op eigen benen te staan.
Liberalen beschouwen de individuele vrijheid, zowel in geestelijk als in materieel opzicht, als het hoogste goed. De mens is een sociaal wezen. Het verband in onze samenleving wordt niet van bovenaf opgelegd, maar komt tot stand dankzij vrijwillige relaties tussen vrije mensen. Het staat elk mens vrij om de sociale relaties van zijn of haar keuze aan te gaan, net zoals het iedereen vrij staat weer uit die verbanden te treden.
Sociaaldemocratie
Sociaaldemocraten waarderen de sterk toegenomen mogelijkheden van individuele variatie in levensstijlen. Maar de successen van de culturele emancipatie stellen ook hoge eisen aan de tolerantie van mensen. Iedere burger hoort respectvol met anderen om te gaan. Er moet ruimte zijn voor verschillende levensbeschouwingen, levensstijlen en culturen. Samenleven vraagt een inspanning van iedereen. Individualisering moet echter niet leiden tot grotere sociale ongelijkheid. Sociaaldemocraten vinden dat de overheid mensen moeten beschermen die niet in staat zijn op eigen kracht hun leven tot een succes te maken.