en met een lesbisc
he, homoseksuele, biseksuele (L
HB-)oriënt
atie en tr
ansgenders
Volgens ouders en vrienden hebben tien van de jongeren thuis of aan een vriendin gezegd lesbisch, homo of biseksueel te zijn, of te denken dat zij misschien op dezelfde sekse vallen. Er was geen transgender in de onderzoeksgroep. Het aandeel LHB jongeren in onze steekproef is veel groter dan op basis van percenta- ges over jongeren met LHB gevoelens in de bevolking verwacht mag worden. Uit de interviews bleek dat ongeveer vijf jongeren zich thuis redelijk stellig hadden uitgesproken over hun seksuele oriëntatie en dat vier andere jongeren volgens hun ouders bezig waren met ‘een zoektocht’ en hadden uitgesproken dat zij misschien weleens op jongens, meisjes, of op allebei zouden kunnen vallen. De zoektocht speelde zich vaak (ook) al af in het jaar voorafgaand aan de suïcide. Doorgaans was hun zoektocht naar hun seksuele oriëntatie bij de ouders en enkele vrienden of mentoren bekend toen zij nog in leven waren. Een mentor vertelde bijvoorbeeld dat een jongere in de zoektocht bij haar had aangeklopt omdat de jongere ‘ant- woorden wilde hebben’ over zijn seksuele oriëntatie. Bij een andere jongere hebben de ouders pas na de zelfdoding aan de hand van WhatsApp berichten en filmpjes sterke vermoedens ontwikkeld dat de jongere verliefd was op een klasgenoot. Tot slot was er een jongere over wie de ouder heeft gezegd dat de jongere zich eerst LHB noemde, maar ‘daar op terug was gekomen’.
Naar de mening van de ouders drukte de zoektocht van hun kinderen naar hun seksuele identiteit geen groot stempel op hun welbevinden noch in aanloop naar de suïcide. Echter, andere respondenten (mentor, vrienden/vriendinnen) kenden vaak een belangrijkere rol toe aan het LHB zijn in de aanloop naar de suïci- de. Bovendien maakten respondenten bij zeven gevallen melding van minderheidsstressoren die jongeren hadden meegemaakt, zoals coming-out stress, moeizame zelfacceptatie, afwijzing door familie of leeftijds- genoten, maar ook het mikpunt worden van homopestgedrag en seksueel misbruik; allemaal overduidelijk negatieve gebeurtenissen voor de LHB-jongere die relevant leken voor hun suïcide. Een voorbeeld van coming-out stress kwam van een jongere die aan zijn moeder vroeg of zij het ‘niet vies vond’ dat hij homo was. Aan zijn vader vroeg hij of hij niet ‘boos was’ en hij leek bang voor afwijzing vanuit zijn streng Christe- lijke school: ‘Hij dacht dat het heel wat ging worden’, aldus de ouders. Hoewel school en ouders in dit geval uiteindelijk redelijk neutraal of positief reageerden, werd hij wel afgewezen in de kerkelijke gemeenschap en had hij last van stigmatisering in zijn familie. Een voorbeeld van een moeizame zelfacceptatie betrof een jongere waar een vriendin over vertelde: ‘Ik denk dat ze er veel moeite mee had om dat [seksuele oriëntatie] te accepteren….omdat ze zich daardoor ook anders voelde weer dan anderen, zo van wat denken die anderen dan over mij als ik lesbisch ben, wil ik wel lesbisch zijn? Ze zat daar wel mee, (…) ik zei iedere keer gewoon tegen haar dat is toch niet erg, wat maakt jou het uit, uiteindelijk zoek je gewoon een leuke vriendin, is toch goed. Maar ja dat werkte niet zo.’
Vier jongeren maakten een andere vorm van afwijzing mee. Ouders of hun leeftijdsgenoten geloofden hen niet (helemaal) toen zij vertelden op dezelfde sekse te vallen. In drie gevallen dachten ouders namelijk dat het ging om ‘kopieergedrag’ (van een broer, zus, vriend of vriendin). Zo was volgens een ouderpaar de co- ming-out van hun kind, die in hun ogen zeer plotseling aan iedereen vertelde dat het LHB was, een imitatie van een vriend die net uit de kast was en kwam het voort uit behoefte aan aandacht. In twee gevallen acht- ten ouders hun dochter niet in staat om echt te kunnen bepalen wat haar seksuele identiteit was, omdat hun kind ‘te jong’ zou zijn daarvoor of omdat het door een psychiatrische diagnose geen authentieke keu- ze zou kunnen maken op dat vlak. In één geval vroegen de ouders een jongere daarom om geen werk te maken van een coming-out. In een ander geval was er sprake van roddel door leeftijdsgenoten dat de be- treffende jongere niet echt LHB zou zijn omdat deze oriëntatie door seksueel misbruik zou zijn ingegeven. Het is niet altijd duidelijk uit de interviews naar voren gekomen hoe direct de ouders hun ongeloof hebben gecommuniceerd aan hun kind, en wat dit heeft betekend voor de LHB-jongeren in dit onderzoek. Indien de jongeren wisten dat hun ouders hun coming-out niet zomaar aannamen, is het voorstelbaar dat zij het lastig hebben gevonden. Bij enkele LHB jongeren was er bovendien sprake van een ingrijpende negatie- ve gebeurtenis die zich afspeelde in de laatste maanden voor het overlijden. Eén jongere werd seksueel misbruikt door een volwassen persoon die de jongere online had uitgenodigd voor een date. Eén jongere kreeg een telefoontje van bekenden die haar belachelijk maakten vanwege het LHB zijn. Deze jongere was recent uit de kast gekomen.