05 vaccinatiestrategie en -programma
5.2 Inzet vaccins
Begin januari 2021 is het landelijke vaccinatieprogramma voor de bestrijding van COVID-19 gestart. Zorgmedewerkers van de acute en langdurige zorg hebben als eerste de mogelijkheid gekregen zich te laten vaccineren.21 Vooralsnog is alleen het vaccin van BioNTech/Pfizer in een beperkte hoeveelheid beschikbaar in Nederland, dus krijgen zorgmede-werkers voorlopig dit vaccin toegediend. Dat betekent dat deze vaccins niet toegediend (kunnen) worden aan ouderen. Dit is een onwenselijke situatie, omdat gegeven de huidige stand van de epidemie de ziektelast bij ouderen onverminderd hoog zal blijven en de druk in de zorg niet zal afnemen. Het vaccineren van ouderen, zowel zelfstandig wonende ouderen als ouderen wonend in langdurige zorginstellingen, verlaagt de ziektelast in deze groep en dat zal ertoe leiden dat de druk in de zorg afneemt, omdat de toestroom van patiënten naar de ziekenhuizen en thuiszorg zal verminderen en uitbraken in zorginstellingen worden voorkomen. Het is daarom van belang de nu beschikbaar komende vaccins in te zetten voor het vaccineren van ouderen.
Als de vaccins van BioNTech/Pfizer (2,9 miljoen doses) en Moderna (0,4 miljoen doses) volgens de huidige verwachting geleverd worden,
kunnen in het eerste kwartaal van 2021 ruim 1,6 miljoen van de in totaal ongeveer 4,5 miljoen ouderen van 60 jaar en ouder gevaccineerd worden.
Bij een verdeling waarbij minimaal 90% van de hoeveelheid beschikbare vaccin wordt ingezet bij ouderen, kunnen ruim 1,4 miljoen ouderen
gevaccineerd worden. Dat betekent dat, wanneer van oud naar jong wordt gevaccineerd, vrijwel alle mensen van 75 jaar en ouder (zelfstandig wonend of wonend in een zorginstelling) gevaccineerd kunnen worden in het eerste kwartaal van 2021. Deze inzet en verdeling van de vaccin zou in overeenstemming zijn met de adviezen die de Gezondheidsraad daarover heeft gegeven.
Er zijn echter veel onzekerheden over de levering van de vaccins en de toelating van nieuwe COVID-19-vaccins op de Europese markt. Zo kan het gebeuren dat vaccins later of in kleinere hoeveelheden worden geleverd, of dat de toelating van een vaccin op zich laat wachten.
Het is van belang om rekening te houden met zulke scenario’s en het vaccinatieprogramma zodanig in te richten dat de gekozen vaccinatie-strategie gevolgd kan blijven worden. De adviezen van Gezondheidsraad volgend, betekent dat bij de huidige stand van de epidemie de vaccins die beschikbaar zijn primair worden ingezet bij ouderen.
5.3 Vooruitzichten
Er zijn verschillende landen die overwegen om het doseringsschema van verschillende COVID-19-vaccins aan te passen. Zo wordt overwogen om
23
Gezondheidsraad | Nr. 2021/012 25
hoofdstuk 05 | Vaccinatiestrategie en -programma COVID-19-vaccinatie: Moderna-vaccin en de vaccinatiestrategie | pagina 24 van 30
het interval tussen de eerste en tweede dosis van een vaccin op te rekken of om de toegediende dosis te verlagen. De gedachte achter zulke
aanpassingen is dat er sneller meer mensen gevaccineerd kunnen
worden. In een adviesaanvraag is gezamenlijk aan de Gezondheidsraad en het Outbreak Management Team (OMT) gevraagd om binnenkort over eventuele toepassing hiervan te adviseren.22
24
Gezondheidsraad | Nr. 2021/012 26
hoofdstuk 05 | Vaccinatiestrategie en -programma COVID-19-vaccinatie: Moderna-vaccin en de vaccinatiestrategie | pagina 25 van 30
literatuur
25
Gezondheidsraad | Nr. 2021/012 27
Literatuur COVID-19-vaccinatie: Moderna-vaccin en de vaccinatiestrategie | pagina 26 van 30
1 Gezondheidsraad. Het individuele, collectieve en publieke belang van vaccinatie. Den Haag, 2013; publicatienr. 2013/21.
2 Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
Epidemiologische situatie COVID-19 in Nederland. 5 januari 2021.
3 Stichting NICE. COVID-19 op de Nederlandse Intensive Cares;
Patiëntkarakteristieken en uitkomsten vergeleken met pneumonie patiënten op de IC in 2017-2019. 5 januari 2021. https://stichting-nice.
nl/covid-19-publications.jsp. Geraadpleegd: Januari 2021.
4 Stichting NICE. COVID-19 op de Nederlandse verpleegafdelingen;
Patiëntkarakteristieken en uitkomsten. 5 januari 2021. https://stichting-nice.nl/covid-19-publications.jsp. Geraadpleegd: Januari 2021.
5 Living with Covid19-A dynamic review of the evidence around ongoing Covid19 symptoms (often called Long Covid). National Institute for Health Research, September 2020.
6 Gezondheidsraad. Strategieën voor COVID-19-vaccinatie.
Den Haag, 2020; publicatienr. 2020/23.
7 RIVM. Gevolgen van COVID-19 voor de volksgezondheid.
Volksgezondheid Toekomst Verkenning https://www.
volksgezondheidtoekomstverkenning.nl/c-vtv/covid-19/ziekte.
Geraadpleegd: December 2020.
8 Beschluss der STIKO für die Empfehlung der COVID-19-Impfung und die dazugehörige wissenschaftliche Begründung. Ständige Impfkommission (STIKO), 2020; Epid Bull 2021;2:3 -63 | DOI 10.25646/7755.
9 Bubar KM, Reinholt K, Kissler SM, Lipsitch M, Cobey S, Grad YH, et al.
Model-informed COVID-19 vaccine prioritization strategies by age and serostatus. medRxiv [Preprint]. 2020 Dec 7:2020.09.08.20190629.
10 COVID-19 Vaccine Moderna - Product information. Amsterdam:
European Medicines Agency (EMA) 6 januari 2021.
11 COVID-19: the green book, chapter 14a. Public Health England, 2020;
PHE gateway number 2020300.
12 Anderson EJ, Rouphael NG, Widge AT, Jackson LA, Roberts PC, Makhene M, et al. Safety and Immunogenicity of SARS-CoV-2 mRNA-1273 Vaccine in Older Adults. N Engl J Med 2020; 383(25): 2427-2438.
13 Jackson LA, Anderson EJ, Rouphael NG, Roberts PC, Makhene M, Coler RN, et al. An mRNA Vaccine against SARS-CoV-2 - Preliminary Report. N Engl J Med 2020; 383(20): 1920-1931.
14 Widge AT, Rouphael NG, Jackson LA, Anderson EJ, Roberts PC, Makhene M, et al. Durability of Responses after SARS-CoV-2 mRNA-1273 Vaccination. N Engl J Med. 2021; 384(1) :80-82.
15 Baden LR, El Sahly HM, Essink B, Kotloff K, Frey S, Novak R, et al.
Efficacy and Safety of the mRNA-1273 SARS-CoV-2 Vaccine.
N Engl J Med. 2020 Dec 30: NEJMoa2035389. Epub ahead of print.
16 Vaccines and Related Biological Products Advisory Committee Meeting. FDA Briefing Document Moderna COVID19 Vaccine, 17 december 2020.
26
Gezondheidsraad | Nr. 2021/012 28
Literatuur COVID-19-vaccinatie: Moderna-vaccin en de vaccinatiestrategie | pagina 27 van 30
17 Vaccinatie tegen COVID-19 rondom zwangerschap en kraambed.
Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie (NVOG), 8 januari 2021.
18 Kidd M, Richter A, Best A, Mirza J, Percival B, Mayhew M, et al.
S-variant SARS-CoV-2 is associated with significantly higher viral loads in samples tested by ThermoFisher TaqPath RT-QPCR.
medRxiv [Preprint]. 2020:12.24.20248834.
19 Gezondheidsraad. COVID-19-vaccinatie: BioNTech/Pfizer.
Den Haag, 2020; publicatienr. 2020/29.
20 Advies n.a.v. het 1e gezamenlijk overleg OMT en de Gezondheidsraad.
Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) RIVM, Gezondheidsraad.
4 januari 2021, nr. 2021D00415.
21 COVID-19 vaccinatiestrategie update stand van zaken. Bijlage Vaccinatiestrategie. 4 januari 2021, nr. 25295-851.
22 Gezamenlijke adviesaanvraag Gezondheidsraad en OMT.
Den Haag: 3 januari 2021, nr. 2021D00416.
27
Gezondheidsraad | Nr. 2021/012 29
Literatuur COVID-19-vaccinatie: Moderna-vaccin en de vaccinatiestrategie | pagina 28 van 30
Commissie en geraadpleegd deskundige
Samenstelling Commissie Medische aspecten van COVID-19
• prof. dr. B.J. Kullberg, hoogleraar interne geneeskunde en infectieziekten, internist-infectioloog, Radboudumc, Nijmegen, voorzitter
• drs. M. van Beek, klinisch geriater, Catharina Ziekenhuis, Eindhoven
• prof. dr. C.J.P.A. Hoebe, hoogleraar sociale geneeskunde en infectieziektebestrijding, Maastricht UMC, GGD Zuid-Limburg
• prof. dr. M.P.G. Koopmans, hoogleraar virologie, hoofd afdeling viroscience, Erasmus MC, Rotterdam
• dr. R.H.M. Pierik, universitair hoofddocent rechtsfilosofie, Universiteit van Amsterdam
• prof. dr. J.M. Prins, hoogleraar infectieziekten, internist-infectioloog, Amsterdam UMC
• prof. dr. C. Schultsz, hoogleraar global health, arts-microbioloog, Amsterdam UMC
• dr. H.E. de Melker, epidemioloog, Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM, Bilthoven, structureel geraadpleegd deskundigea
a Structureel geraadpleegd deskundigen worden door de commissie geraadpleegd vanwege hun deskundigheid.
Structureel geraadpleegd deskundigen en waarnemers hebben spreekrecht tijdens de vergadering. Ze hebben geen stemrecht en dragen geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van het advies van de commissie.
Waarnemers:
• D. van Bentem, MSc., VWS, Den Haag
• dr. T.G.J. van Rossum, College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, Utrecht
• drs. J.A. van Vliet, Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM, Bilthoven
Secretaris:
• dr. J.D. van der Berg, Gezondheidsraad, Den Haag
28
Gezondheidsraad | Nr. 2021/012 30
COVID-19-vaccinatie: Moderna-vaccin en de vaccinatiestrategie | pagina 29 van 30
U kunt dit document downloaden van www.gezondheidsraad.nl.
Deze publicatie kan als volgt worden aangehaald:
Gezondheidsraad. COVID-19-vaccinatie: Moderna-vaccin en de vaccinatiestrategie.
Den Haag: Gezondheidsraad, 2021; publicatienr. 2021/01.
Auteursrecht voorbehouden
De Gezondheidsraad, ingesteld in 1902, is een adviesorgaan met als taak de regering en het parlement ‘voor te lichten over de stand der wetenschap ten aanzien van vraagstukken op het gebied van de volksgezondheid en het gezondheids(zorg)onderzoek’ (art. 22 Gezondheidswet).
De Gezondheidsraad ontvangt de meeste adviesvragen van de bewindslieden van Volksgezondheid, Welzijn en Sport; Infrastructuur en Waterstaat;
Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De raad kan ook op eigen initiatief adviezen uitbrengen, en ontwikkelingen of trends signaleren die van belang zijn voor het overheidsbeleid.
De adviezen van de Gezondheidsraad zijn openbaar en worden als regel opgesteld door multidisciplinaire commissies van – op persoonlijke titel benoemde – Nederlandse en soms buitenlandse deskundigen.