Inzet voor bijstandstaken

Gedurende de jaren 1994 - 2001 is de MTV-brigades een aantal maal verzocht personeel te leveren voor bijstandsverlening. Zo hebben MTV-brigades de afgelopen jaren bijstand verleend tijdens de Varkenspest (1997), de EK (2000) en de MKZ-uitbraak (2001). Een volledig overzicht van de ingezette capaciteit tijdens deze acties is niet voorhanden. Ter indicatie kan worden vermeld dat de KMar in totaal 11.000 uren per jaar voor ME-inzet reserveert, terwijl in 2001 door de KMar in totaal 13.000 uren aan MKZ-controles is besteed87.

In hoeverre de werking van het mobiel toezicht vreemdelingen door de inzet voor

bijstandstaken wordt geschaad, is op basis van de beschikbare gegevens niet eenduidig vast te stellen. Enerzijds wordt in het Jaarplan KMar 2001 aangegeven dat in de periode waarin het EK 2000 plaatsvond (juni -juli 2000), in het betreffende tijdvak mei-augustus 2000 minder incidenten van inreis en nationaliteit zijn geregistreerd, dan in de tijdvakken januari-april en september-december 2000; het betreft een verschil van 2.000 registraties88. Dit zou kunnen betekenen dat door een intensieve inzet van (politie en) MTV’ers aan de grens, minder illegale vreemdelingen Nederland trachten binnen te komen. Anderzijds zijn er in de maanden waarin het EK 2000 en de MKZ-crisis plaatsvonden, beduidend minder uren aan

86 Bij controle van voertuigen wordt iedere staande gehouden automobilist gecontroleerd op zaken als bezit van rijbewijs, nog openstaande boetes, strafbare feiten en bagage.

87 Uit interview met KMar-staf. 88 Jaarplan KMar 2001, pagina 24.

onderzoek naar mensensmokkel besteed89. Ook in een interview met medewerkers van de Justitiële Dienst van de KMar werd aangegeven dat in de periode van de MKZ, het MTV nauwelijks tot geen gegevens opleverde, waardoor beduidend minder onderzoeken (naar mensensmokkel) van de grond zijn gekomen.

4.7 Samenvatting

In dit hoofdstuk is de uitvoering van het mobiel toezicht vreemdelingen beschreven. Daartoe is eerst de organisatiestructuur van MTV-brigades geschetst en is ingegaan op de doelstellingen en taken die aan MTV-brigades (kunnen) worden opgedragen.

Toegelicht is dat er binnen het interne kader van de KMar een nauw samenwerkingsverband is ontstaan tussen MTV-brigades en de Justitiële Dienst (van de KMar), die onder leiding van een officier van Justitie, op basis van gegevens voortkomend uit MTV-controles, onderzoek doet naar mensensmokkel. Vervolgens is ingegaan op de wijze waarop de controles plaatsvinden en de resultaten die uit deze controles zijn voortgekomen. De verschillen tussen de twee beschreven manieren waarop controles worden uitgevoerd, betreft met name het aantal staande gehouden personen en de mate waarin MTV’ers: a) stuiten op valse documenten en;

b) te maken krijgen met werkzaamheden die voortkomen uit de impliciet verbonden politietaak.

In treinen worden in principe alle (dus meer) passagiers gecontroleerd; op de weg wordt een selectie (dus een beperkter deel) van het inkomend verkeer staande gehouden. Het verschil in ‘selectie’ van grensgangers uit zich echter niet in een noemenswaardig verschil in teruggezonden grensgangers. De brigades Maastricht (weg/treinen), Breda (weg) en Venlo (weg/treinen) sturen relatief meer vreemdelingen terug, dan de MTV-brigades te Delfzijl (weg), Coevorden (weg), Hoogerheide (weg) en Terneuzen (weg). De eerste drie

voornoemde brigades zouden volgens geïnterviewden echter ook grensgangers terugsturen die voor familie of toeristisch bezoek ‘een dagje’ Nederland aandoen.

Wel blijkt dat door de MTV-brigade die alleen controles in treinen uitvoert (Arnhem), de afgelopen jaren het grootste aantal valse documenten is aangetroffen. Brigades die

hoofdzakelijk controles op de wet uitvoeren, stuiten daarentegen over het algemeen eerder op (andere) overtredingen en strafbare feiten, zoals verboden wapenbezit of illegale (drugs) handel.

Resultaten mtv -functie

Ten aanzien van het aantal gecontroleerde personen is geconstateerd dat in de jaren 1995 tot en met 2000 aan gemiddeld 96,4% van de grensgangers doorgang is verleend, omdat zij, op basis van hun documenten of te verkrijgen informatie, hun identiteit en verblijfs-rechtelijke positie afdoende hebben kunnen aantonen. Onder hen bevonden zich gemiddeld zo’n 1.844 personen (per jaar) die daartoe eerst wel voor een verhoor naar een MTV-brigade zijn overgebracht.

Gedurende de periode 1995 - 2000 zijn door het MTV gemiddeld 24.140 vreemdelingen (per jaar) teruggezonden c.q. aangezegd Nederland te verlaten. Daarmee is niet gezegd dat deze personen altijd voornemens zijn om daadwerkelijk illegaal in Nederland te verblijven. Ook is aangegeven dat eenmaal teruggezonden personen soms op een andere wijze alsnog proberen Nederland binnen te komen.

Door het MTV zijn daarnaast gemiddeld 1.090 vreemdelingen (per jaar) in bewaring gesteld. Daarbij is aangegeven dat tot 1 april door de MTV-brigades zelf de inbewaringstelling kon worden uitgevoerd, omdat aan de KMar de bevoegdheid tot inbewaringstelling was gemandateerd. Sinds 1 april 2001 is feitelijke inbewaringstelling door de KMar niet meer mogelijk. MTV’ers dienen ingevolge de inwerkingtreding van de nieuwe Vreemdelingenwet voor inbewaringstelling de vreemdeling over te dragen aan de Vreemdelingendienst (VD). In de praktijk blijkt dat eenmaal aangetroffen illegale vreemdelingen door het MTV niet altijd kunnen worden overgedragen, omdat de VD, vanwege haar werklast, geen tijd of capaciteit heeft om een vreemdeling daadwerkelijk in bewaring te stellen.

Voorts treft het MTV een relatief klein aantal personen aan, dat aangeeft asiel te willen aanvragen; over de jaren 1995 tot en met 2000 betreft het gemiddeld 878 personen per jaar. Deze personen worden niet altijd feitelijk aan een AC overgedragen, maar meestal de weg richting een AC gewezen.

Tenslotte komen uit MTV-controles, aan de hand van aangetroffen valse documenten, gegevens voort voor strafrechtelijk onderzoek naar mensensmokkel. In de jaren 1996 tot en met 1999 stuitten de MTV-brigades tezamen op gemiddeld 329 valse documenten per jaar. Valse documenten worden vooralsnog vooral aangetroffen bij controles in treinen. Bijdrage politietaken

Bij de uitvoering van het mobiel toezicht vreemdelingen stuiten MTV’ers soms op strafbare feiten. Met name uit controles op de weg volgen processen-verbaal waarmee politie en justitie hun voordeel kunnen doen. Daarnaast zijn de marechaussees van het MTV de afgelopen jaren een aantal keren ingezet voor bijstandsverlening in bijzondere gevallen c.q. urgente situaties, waarin extra inzet voor handhaving van de openbare orde en veiligheid noodzakelijk bleek.