Invloedrijke factoren en ervaringen

Alvorens specifiek te vragen naar de invloed van School in Bos, is de respondenten (zowel in de enquête als in de diepte-interviews) eerst gevraagd naar het ontstaan van hun betrokkenheid bij natuur en milieu. Factoren die in hun ogen een belangrijke invloed hierop hebben gehad zijn in kaart gebracht. Deze factoren zijn ingedeeld in verschillende invloedsdomeinen (zie conceptueel kader, par. 9.4).

11.2.1

Resultaten enquête

Aan de oud-deelnemers is gevraagd welke factoren in hun ogen invloed hebben gehad op het ontstaan van hun betrokkenheid bij natuur en milieu. Hierbij zijn hen verschillende factoren voorgelegd,

verdeeld in vier categorieën die de verschillende domeinen van invloed weergeven: jeugd (bestaande uit thuis, school en overig) en na mijn jeugd.

Binnen het domein jeugd/thuis worden ‘vakanties en vrije tijd’ het meest gekozen als invloedrijke factor (gekozen door 70% van de respondenten), gevolgd door ‘ouders als rolmodel’ (53%). Binnen het domein jeugd/school wordt School in Bos het meest gekozen als invloedrijke factor (gekozen door 69%). Binnen het domein jeugd/overig scoort het ‘buitenspelen in natuurlijk omgeving’ het hoogst, gekozen door 72%. In de periode na de jeugd worden vakantie- en recreatieactiviteiten het meest gezien als invloedrijk. Zie figuur 18 voor het volledige overzicht.

Ter aanvulling op deze vraag benadrukken de respondenten het belang van ouders, (school)tuinen, tijd doorbrengen in de natuur en de ligging van school of het ouderlijk huis vlakbij natuur. Ook worden karakter en aangeboren liefde voor natuur meerdere keren benoemd als mede bepalend voor hun betrokkenheid bij natuur en milieu.

Figuur 18 Invloed van diverse factoren op het ontstaan van betrokkenheid bij natuur en milieu (n=202)

0 20 40 60 80 THUIS

Vakantie en vrije tijd Ouders als rolmodel Het zorgen voor huisdieren Tuinieren SCHOOL Natuurwerkweek School in Bos Lessen over natuur en milieu Enthousiaste leerkrachten Milieu- of natuurgerelateerde buitenactiviteiten OVERIG Buitenspelen in natuurlijke omgeving Lidmaatschap organisaties/clubs Boeken/films/documentaires over natuur en milieu Verlies of achteruitgang van een geliefd natuurgebied NA MIJN JEUGD Vakantie- en recreatieactiviteiten Boeken/films/documentaires Vrienden Organisaties Studie Werk Percentage respondenten

11.2.2

Resultaten interviews

In de interviews is met de respondenten dieper ingegaan op de vraag welke ervaringen van invloed zijn geweest in het vormen van hun betrokkenheid bij natuur en milieu, binnen de verschillende domeinen. In deze paragraaf worden de invloed van de basisschool, van ervaringen thuis, van de middelbare school en van de tijd na de middelbare school besproken. De invloed van School in Bos komt aan bod in paragraaf 11.3.

Invloed basisschool

Verschillende respondenten kunnen zich weinig herinneren van de lessen over natuur en milieu op de basisschool. Er zijn echter ook respondenten die vertellen over het rijke natuuronderwijs dat zij op de basisschool hebben genoten. Van de basisschool worden met name de activiteiten die buiten de klas werden ondernomen herinnerd. Zo beschrijft de helft van de respondenten herinneringen aan het werken in schooltuinen. Ook worden herinneringen aan de kinderboerderij of het

milieueducatiecentrum benoemd. Deze activiteiten werden als leuk of heel leuk ervaren. ‘Het zijn juist de dingen die je buiten school doet en waar je naar toe gaat, dat blijft veel beter hangen dan zo’n biologieles in de klas.’

‘De eerste penen die ik uit de grond trok, vond ik helemaal geweldig. Zelf verbouwd.’

Thuis en omgeving

Wanneer respondenten gevraagd wordt welke factoren uit hun kindertijd hebben bijgedragen aan het ontstaan van hun betrokkenheid bij natuur en milieu noemen ze vaak als eerst hun ouders of

grootouders. Alle respondenten werden in vrije tijd en/of vakanties door hun ouders mee de natuur in genomen. Acht geïnterviewden geven bovendien aan dat hun ouders, grootouders of een ander familielid hen veel vertelden over de natuur.

Daarnaast wordt buitenspelen regelmatig genoemd als belangrijke factor. Een deel van de

respondenten speelde veel of altijd buiten. Vijf respondenten geven bovendien aan dat ze dicht bij het bos of strand zijn opgegroeid, waardoor ze makkelijk in de natuur konden spelen. Ook vertellen verschillende respondenten over buitenspelen bij familie op het platteland of op een camping in een natuurgebied.

In de ogen van verschillende respondenten heeft ook hun opvoeding een rol gespeeld bij het ontwikkelen van betrokkenheid bij natuur en milieu, via het overdragen van zorgvuldigheid en milieubewustzijn door hun ouders, bijvoorbeeld ten aanzien van energie- en watersparing, het scheiden van afval en gezond eten. Ten slotte worden verschillende andere factoren van invloed benoemd, zoals lidmaatschap bij scouting, het onderhouden van een eigen moestuin en helpen op een kinderboerderij.

Middelbare schooltijd

In de middelbare schooltijd spelen vooral vakanties in de natuur en natuurervaringen in de vrije tijd een rol, zoals zeilen, fietsen, surfen en duiken. Daarnaast heeft voor verschillende respondenten de middelbare school bijgedragen aan hun betrokkenheid bij natuur en milieu, met name aan hun bewustwording van milieuproblematiek, bijvoorbeeld over de opwarming van de aarde of de invloed van economie en politiek op het milieu.

Periode na de middelbare school

In deze periode wordt het minder duidelijk of ervaringen hebben bijgedragen aan betrokkenheid bij natuur en milieu, of juist een uiting zijn van de betrokkenheid bij natuur en milieu. Meestal benoemen de respondenten ervaringen die de betrokkenheid bij natuur en milieu hebben versterkt. Met name bijzondere vakanties worden vaak genoemd. Andere invloedrijke factoren die in deze fase benoemd worden zijn ervaringen tijdens de studie, vrijwilligerswerk en het krijgen van kinderen.

‘Het contact met bewoners van andere landen heeft mij nog bewuster gemaakt van hetgeen ik belangrijk vind wat betreft natuur en natuurbehoud.’