Invloed van hinder op de actoren

Het is niet vreemd om te bedenken dat de omgeving van de werkzaamheden meer belang hecht aan de lokale veiligheid en bereikbaarheid, terwijl een opdrachtnemer meer belang heeft bij een veilige werkomgeving. In figuur 4 is aangegeven wat de invloed is van de verschillende vormen van hinder op de actoren. De gebruikte actoren zijn: weggebruiker, opdrachtgever (RWS), opdrachtnemer, overige overheden, hulpdiensten en omgeving. Het is mogelijk om de groep uit te breiden maar er is bewust voor gekozen om alleen de partijen die direct bij de hinder betrokken zijn te gebruiken. Zo zijn advies- en ingenieursbureaus vaak als partij betrokken bij de wegwerkzaamheden en het terugdringen van hinder. In de praktijk blijkt dat ze niet vaak als zelfstandige partij deelnemen, maar ingeschakeld worden door bijvoorbeeld de opdrachtnemer of, vaker nog, door de opdrachtgever. Overigens is er ook voor gekozen om de opdrachtgever als geheel te zien en niet op te delen in bijvoorbeeld de taken infra-providing en verkeersmanagement. Het conflict dat in het organisatiemodel (RWS 2004) schuilt wordt in de praktijk namelijk nauwelijks ervaren (EA en RvE). Vaak zien beiden namelijk het gezamenlijke belang.

De cirkel in figuur 4 is ingevuld door de actoren een lege cirkel voor te leggen en die in te laten vullen voor hun eigen rol. De directe confrontatie is niet voor alle actoren gelukt en daarom is een aantal posities ingevuld op basis van de interviews. Weggebruikers zijn daarbij niet (direct) vertegenwoordigd in de interviews.

Om het gevaar van onder- of overschatting van de rol te ondervangen is een expertgroep gebruikt, bestaande uit een aantal medewerkers van ARCADIS. Deze ‘experts’ hebben de cirkel ingevuld voor alle actoren. De resultaten van deze groep geeft meer onderling verband, omdat de groep de posities voor alle actoren heeft ingevuld.

De verschillen in de cirkel zijn ingedeeld in groot, middel en klein. Het is niet de bedoeling om daarmee exact de afstand aan te geven tussen de verschillende gradaties. De afstanden binnen de cirkels, klein, midden en groot berusten dan ook op ‘toeval’.

De betrouwbaarheid van de resultaten is een precair onderwerp. Het aantal interviews is immers beperkt waardoor de opvatting van een enkeling, mogelijk een te zware weging krijgt.

4.1.1 Weggebruiker

De weggebruiker wordt sterk beïnvloed door de vertraging en de hinderbeleving. Hinder door vertraging wordt immers direct door de weggebruiker ervaren net als de hinderbeleving. Immers geen andere partij wordt sterker geconfronteerd met vertraging, onbetrouwbaarheid en verkeersmaatregelen. Veiligheid heeft een redelijke invloed op de weggebruiker, omdat onveilige situaties invloed uitoefenen op de weggebruiker. Zelf is de weggebruiker zich daar minder van bewust van deze hinder, dus is gekozen voor de gradatie ‘middel’.

De overlast voor de omgeving is minder relevant voor de weggebruiker, die wordt maar deels met de gevolgen geconfronteerd. Bereikbaarheid is echter wel van invloed. Er is mogelijk een dubbele rol voor de weggebruiker, die in de omgeving woont. Deze rollen worden los van elkaar beschouwd om de duidelijkheid te bewaren.

- Gun op Minder Hinder - Empirie

-____________________________________________________________________________________________________________

Figuur 4 Invloed van hinder op de actor

4.1.2 Opdrachtgever

De opdrachtgever, in dit geval RWS, is verantwoordelijk voor veel aspecten en heeft ook belang bij het terugdringen van hinder. Hinderbeleving heeft veel invloed gezien de ambitie

om als meest publieksvriendelijk organisatie te worden gezien. Zelf wordt de organisatie daar niet zo sterk mee geconfronteerd. Interessant is een opmerking in één van de interviews. Er is dan ook gekozen voor de kwalificatie middel.

De vertraging heeft grote invloed door de kerntaak

doorstroming. Aangezien Rijkswaterstaat als uitvoeringsorgaan wordt ‘afgerekend’ door het

ministerie van Verkeer en Waterstaat op deze kerntaak is de invloed daarvan groot op de opdrachtgever.

“Hinderbeleving is sterk afhankelijk van of wij onze zaken op orde hebben, wanneer het slecht geregeld is dan worden wij daar als organisatie sterk door beïnvloed” (RvE)

- Gun op Minder Hinder - Empirie

-____________________________________________________________________________________________________________

“In principe staan wij wel open voor omleidingen, maar dan moet het wel voor ons aanvaardbaar zijn” (GS)

“Het werkt niet echt prettig als

mensen met 100 langs je heenrijden op een meter afstand en alleen een

paar schildjes ertussen.” (JSB)

Veiligheid heeft net als bij veel andere actoren een grote invloed, Rijkswaterstaat is als wegbeheerder namelijk wettelijk verantwoordelijk en ook (deels) aansprakelijk voor de veiligheid van de weggebruiker op het rijkswegennet.

De omgevingseffecten zijn voor de opdrachtgever minder van belang aangezien dit niet veel hinder oplevert voor hun positie. Alleen in het geval

van omleidingen is het belangrijk in verband met de relatie met andere wegbeheerders. Indien Rijkswaterstaat zich bekommert om de omgeving

zullen de lokale actoren meer open staan om mee te werken aan het belang van Rijkswaterstaat. Ook is het voor het imago van Rijkswaterstaat beter als er rekening wordt gehouden met de belangen van de omgeving.

4.1.3 Opdrachtnemer

De hinder die de opdrachtnemer direct beïnvloed is vertraging rond het werkvak, de logistiek van de uitvoering wordt daardoor verstoord, een goed voorbeeld daarvan is de vertraging van asfaltwagens. Het probleem wordt groter als de vertraging op

omleidingen ook voor verstoring van de aanvoer zorgt. Aan de andere kant is de overlast minder erg dan voor de weggebruikers, immers naast de aanvoer van materiaal en of mensen heeft de vertraging weinig invloed hebben op de opdrachtnemer.

Het tweede onderdeel dat duidelijk invloed heeft op de

opdrachtnemer is de veiligheid van wegwerkers. Voor de opdrachtnemer is het belangrijk dat het personeel veilig kan werken, dit geldt overigens ook voor het personeel van onderaannemer! Naast de verantwoordelijkheid voor de werknemers is er ook nog het risico dat bij onveilige situaties de werkzaamheden worden stilgelegd, dit zorgt voor enorme kosten. Voldoet de opdrachtnemer echter aan de regels, en ontstaan er dan onveilige situaties, dan is de invloed gering. De gradatie middel voldoet hier dan ook.

De hinderbeleving is alleen op het gebied van betrouwbaarheid relevant, weer met betrekking tot aanvoer van materiaal en materieel. De andere onderdelen zijn voor een aannemer niet relevant omdat negatieve ervaringen van de weggebruiker voornamelijk op de opdrachtgever worden geprojecteerd.

De omgevingseffecten zijn voor een gedeelte relevant. Overlast door hinder voor de omgeving wordt nauwelijks ondervonden. Er is alleen overlast als dit wordt veroorzaakt door de opdrachtnemer. Voorbeeld is een klacht uit de omgeving over de achteruitrij beveiliging van vrachtwagens (JSB). Het lijkt dus op de positie van de opdrachtgever, maar wel minder sterk.

4.1.4 Omgeving

De omgeving wordt natuurlijk beïnvloed door de omgevingseffecten. Dit is logisch aangezien de omgeving wordt geconfronteerd met leefbaarheids, bereikbaarheids- en veiligheidsproblemen. De bereikbaarheid is voornamelijk hinderlijk wanneer dit lang duurt en de overlast groot is. Immers diverse bestemmingen zijn zeer afhankelijk van goede bereikbaarheid zoals winkels, bedrijven en evenementen. Verminderde bereikbaarheid betekent (economische) schade.

Veiligheid is van invloed als de omleidingen door ‘de omgeving’ lopen of er sprake is van sluipverkeer. Een ander aspect gaat in op de bereikbaarheidsproblemen van hulpdiensten. Dit heeft vooral gevolgen voor de omgeving, omdat ze daar juist te laat arriveren.

Vertraging heeft minder invloed op de omgeving, omdat de overlast niet direct gevolgen heeft voor de omgeving zelf. Hinderbeleving is voor een gedeelte van invloed op de omgeving immers zij worden geconfronteerd met (een gedeelte van) de overlast. Wordt dit niet gecommuniceerd en er is geen aandacht voor de ergernissen dan zorgt dit voor een hogere hinderbeleving.

“Je probeert zomin mogelijk asfaltwagens te laten rijden, als ze dan in de file staan is dat erg

- Gun op Minder Hinder - Empirie

-____________________________________________________________________________________________________________

“Het is gewoon vervelend dat we ruim 80 incidenten meer hebben gedurende de werkzaamheden op

de N18.” (VV).

“voor de werkzaamheden schouwen we wel op de omleidingen, maar schade op de sluiproutes is bijna niet te verhalen en gaat

komt ten laste van ons budget.” (GS).

4.1.5 Decentrale overheden

Decentrale overheden ondervinden voornamelijk hinder door slechtere bereikbaarheid en door een hogere druk op hun wegennet. Vaak worden daarnaast ook de werkzaamheden afgestemd op het hoofdwegennet, wat betekent dat het invloed uitoefent op het onderhoudsprogramma van de (dencentrale) wegbeheerders. Aangezien de verantwoordelijkheid ook bij de wegbeheerder blijft liggen als de lokale wegen gebruikt worden, is veiligheid relevant voor deze partij.

Vertraging en hinderbeleving hebben minder invloed op decentrale overheden. Wel kan het zijn dat de vertraging en de overlast op het

onderliggende wegennet zo groot is, dat weggebruikers hun beklag doen bij decentrale overheden/wegbeheerders. De omleidingen kunnen daarnaast zorgen voor een hogere

belasting op het wegennet waardoor meer/eerder onderhoud nodig is. Dit onderhoud komt voor een groot gedeelte ten last van het eigen budget.

4.1.6 Hulpdiensten

Hulpdiensten hebben hun specifieke belangen met betrekking tot aanrijtijden. Hinder is voor de hulpdiensten dan ook het niet halen van tijdsnormen door de werkzaamheden. Veiligheid is daarmee het meest relevant onderdeel. De andere onderdelen van veiligheid zijn ook belangrijk, omdat hulpdiensten worden geconfronteerd met de gevolgen. Een toename van het aantal ongevallen zorgt voor een grote beroep op de hulpdiensten.

Voor de politie komt hier ook de handhavende taak naar voren, om toe te zien op de naleving van zowel de opdrachtnemende partij als de weggebruikers. Vertraging is voor een gedeelte interessant voor de hulpdiensten aangezien dit duidelijk invloed uitoefent op hun functioneren. De gevolgen daarvan worden echter onder veiligheid geschaard.

Omgevingseffecten zijn minder relevant voor de hulpdiensten. Alleen de bereikbaarheid is interessant omdat hulpdiensten wel alle locaties moeten kunnen bereiken.

Hinderbeleving is alleen op het gebied van betrouwbaarheid relevant voor de hulpdiensten. Anticiperen op een betrouwbare situatie is eenvoudiger dan anticiperen op een onbetrouwbare situatie. Ook als deze betrouwbare situatie soms ‘slechter’ is.

- Gun op Minder Hinder - Empirie

-____________________________________________________________________________________________________________