6.1 Text scenario
Het doel vandaag is om uw mening te horen over dit concrete idee voor een VR-toepassing te horen.
1 Triggers: prikkels die ongewenste gevoelens, gedachten en gedragingen oproepen bij
patiënten. Dat kan bijvoorbeeld geluid, een voorwerp, lichaamshouding, wat iemand tegen je zegt of bepaalde kleding zijn. Een bepaalde prikkel of een bepaalde combinatie prikkels kan voor een persoon ervoor zorgen dat hij ongewenst gedrag vertoont.
2 Helpers kunnen de patiënt ondersteunen in het goed omgaan met hun triggers. Dit
kunnen weer geluiden en dingen die je ziet zijn, maar je kan ook helpers in jezelf vinden, bijvoorbeeld bepaalde rustige gedachten (tot 10 tellen) of besluiten dat je zegt om weg te lopen.
Het gebruik van de VR-toepassing wordt uitgelegd aan de hand van een het verhaal van Jos de Groot. Dit verhaal legt uit hoe hij de bril kan gebruiken in zijn behandeling. De VR-toepassing kan ook nog op andere manieren gebruikt worden (bijvoorbeeld andere
patiëntengroepen (zowel agressie als zeden) of andere context (klinisch en ambulant). Jos is een man van 32 jaar oud en al 2 jaar in behandeling bij de forensische ggz. Hij heeft een geschiedenis alcoholproblematiek, persoonlijkheidsstoornis, en problemen met agressief
50
gedrag. Hij wordt behandeld op de FPA. Hij weet niet goed wat zijn agressieve gedrag uitlokt en heeft niet veel zin om hier iets aan te doen.
Jos praat met zijn behandelaar Anne over zijn risicofactoren. Tijdens dit gesprek komt naar boven dat Jos niet goed kan vertellen wat zijn triggers zijn voor agressief gedrag. Hij weet dat hij erg boos en agressief kan worden, maar denkt dat dit zonder redenen is en hij hier niks aan kan doen. Ook weet niet wat zijn helpers zijn. Anne heeft een vermoeden dat Jos wel bepaalde specifieke triggers en helpers heeft, maar wil graag weten of dit klopt. Vandaar dat ze voorstelt om samen op zoek te gaan naar de triggers en helpers van Jos, door een VR-toepassing te gebruiken.
Jos is huiverig en wil eerst weten wat die VR-toepassing precies is. Anne legt uit wat een VR-bril is: het is een soort grote skibril en als je die opzet zie je 3D beelden, waardoor het lijkt alsof je in een hele andere wereld bent. Bij deze toepassing kunnen we samen bepalen in welke omgeving je bent, welke geluiden je hoort, wat voor mensen je ziet en welke voorwerpen in deze omgeving staan. Vervolgens kun je de bril opzetten en oefenen in de door ons samengestelde omgeving. Zo kan je in een realistische virtuele omgeving erachter komen wat je triggert en kunnen we kijken hoe je hiermee om kan gaan met helpers. Jos is nog steeds een beetje wantrouwend, maar besluit toch om het te proberen. Anne en Jos gaan samen achter de computer zitten en praten over de hoe ze de omgeving willen inrichten.
Ze gebruiken de “blokkendoos”. Hierin staan alle keuze opties die gebruikt kunnen worden om de VR-omgeving te bouwen. De precieze opties zullen we later nog bespreken. Voor nu is het belangrijk om te weten dat:
Er vele generieke personalisatie opties zijn in deze VR-toepassing. Deze zijn ingedeeld op omgeving, tegenspeler en stimuli, met bijbehorende sub categorieën. Jos en Anne kunnen ervoor kiezen om één of meerder bokken van iedere subcategorie te kiezen. Maar ze kunnen bepalen dat er geen tegenspeler, geen stimuli, geen achtergrondgeluiden en/of geen
figurant(en) worden toegevoegd, alleen het kiezen van een type omgeving is een vereiste. De combinatie van de juiste relevante personalisatie opties, zal ervoor zorgen de VR-omgeving relevant is voor Jos. Zo kan hij in een levensechte VR-omgeving opzoek naar zijn triggers. Sommige opties zijn categorisch (man of vrouw), en andere zijn opschaal
(bijvoorbeeld geluid van hard naar zacht). De blokken op schaal zijn aangegeven met een * (asterisk). Daarbij kan de felheid van het licht en het volume van de geluiden worden aangepast.
Jos en Anne beslissen om te beginnen met een rustige omgeving met één tegenspeler, geen figuranten en geen stimuli. Het licht van de VR-toepassing wordt op gemiddeld gezet. Ze kiezen type omgeving park met fontein. Aangezien Jos aangeeft moeite te hebben met mannen die boos op hem worden, kiezen Anne en Jos als tegenspeler een man van 30 jaar, lang, normaal gebouwd, witte etniciteit en normale kleding. De emotie van de tegenspeler wordt op boven gemiddeld boos gezet. Om deze emotie te ondersteunen kiezen ze als lichaamshouding wilde armgebaren. Daarbij wordt het volume van de stem op boven gemiddeld hard gezet. Jos zet de bril op en bevindt zich in een park, met tegenover zich de boze man. Anne kijkt mee op een scherm naar de beelden die Jos ziet en spreekt met de stem vervormende microfoon de stem van de tegenspeler in.
Na even deze situatie te oefenen in de VR-omgeving zet Anne de VR-toepassing op pauze voor een reflectiemoment. Hierin bespreken Jos en Anne dat Jos niet erg werd getriggerd door de man. Ze past de houding en emotie van de tegenspeler aan, als reactie op het rustige gedrag van Jos. Daarna evalueren ze het VR-gebruik. Ze besluiten om de volgende oefening een stapje moeilijker te maken door meer mogelijke triggers toe te voegen.
51
Bij de volgende oefening besluiten ze weer dezelfde man als tegenspeler te gebruiken, maar om het een stapje moeilijker te maken stelt Anne voor om de omgeving te veranderen in een straat ‘s nachts met een aantal mensen verspreid over de locatie en de auditieve stimuli luide muziek en schreeuwende mensen toe te voegen. Jos is het hiermee eens. Jos doet weer de bril op en Anne spreekt weer de stem van de tegenspeler in. Jos bevindt zich nu in een straat ‘s nachts, met een aantal mensen erin. Hij ziet weer dezelfde man voor zich staan en hoort allemaal geluiden op de achtergrond. Jos wordt al snel boos.
Na even deze situatie te oefenen zet Anne de VR-toepassing weer op pauze. Ze vraagt aan Jos hoe hij de oefening nu vond. Jos antwoord boos en vertelt dat hij de man erg vervelend vond. Anne en Jos praten hierover en concluderen dat wanneer er meer auditieve stimuli zijn, Jos heftiger reageert op situaties. Ze bedenken samen wat hiertegen kan helpen. Anne stelt voor dat Jos de rust in zichzelf zoekt en steeds tot 10 telt als hij voelt dat hij agressief gaat reageren. Anne zet de VR-toepassing weer aan, en Jos probeert zichzelf te kalmeren, maar reageert al snel weer boos. Na even oefenen zet Anne de VR-toepassing weer op pauze. Jos geeft aan dat het tot tien tellen niet werkt.
Anne vraagt wat hij denkt dat wel werkt. Jos zegt dat hij al die geluiden zo naar vindt, en liever iets anders hoort. Dus stelt Anne voor dat hij wegloopt en naar zijn eigen muziek luistert. Dit probeert Jos in de volgende oefening en dit helpt. Hij blijft rustig, ondanks dat er veel geluiden zijn en de man tegen hem blijft schreeuwen.
De VR applicatie kan op drie manieren worden ingezet: het opzoek kan gaan naar wat de patiënt nou precies triggert, de patiënt aanleren hoe je omgaat met bepaalde triggers door middel van helpers, en de behandelaar inzicht geven in hoe de patiënt reageert op triggers en helpers.
6.2 Interview scheme
Dutch
• Wat vindt u van deze toepassing/dit idee? Waarom? (attitude ten aanzien van het idee) • Denkt u dat u deze toepassing nuttig zou zijn voor behandelingen in de forensische ggz?
(perceptie van potentieel nut). Waarom wel/niet?
• Denkt u dat zo’n soort toepassing makkelijk te gebruiken is in behandelingen van de forensische ggz? (perceptie van potentieel gebruiksgemak) Waarom wel/niet?
• Zou u deze toepassing willen gaan gebruiken? (attitude ten aanzien van het potentiële gebruik/ intentie van het potentiële gebruik) Waarom wel/niet?
• Wat zou er veranderd moeten worden aan dit idee om zo veel mogelijk toegevoegde waarde te hebben?
• Zijn er nog onbesproken positieve/negatieve punten aan dit idee die u nog wilt delen? English
• What are your opinions about this application/ this idea? Why? (attitude toward idea) • Think you that this application would be useful for treatment in forensic mental
healthcare? Why (not)? (perceived potential usefulness)
• Do you think that this application would be easy to use in forensic mental healthcare? Why (not)? (perceived potential ease of use)
• Do you want to use this application? Why (not)? (attitude toward potential using) • What should be change give this idea as much added value as possible? • Are there undiscussed positive of negative points that you want to share?
52
Dutch
• Welke personalisatiemogelijkheden zijn volgens u het nuttigst (deze omcirkelen)?
• Wat mist er nog of moet er veranderd worden in de personalisatiemogelijkheden om voor zo veel mogelijk patiënten een relevante VR-omgeving te bouwen?
English
• Which personalization options are the most useful, according to you? (circle those options)?
• What options are missing or should be changed to build a relevant VR environment for as many patients as possible?