Internetreacties op het idee van groene ruimte als vertragingsruimte

Stad versus platteland en versnelling versus vertraging. Gaan die paren wel samen?

- De groene ruimte als vertragingsruimte, in eerste instantie klinkt het logisch: de drukke maatschappij is gebaat bij een contramal waar de gestresste mens weer even op adem kan komen. Dit riekt echter naar oude wijn in nieuwe zakken. De tijd is voorbij dat de plattelandscultuur traag was en de stadse cultuur snel. De netwerksamenleving geldt ook in de groene ruimte.

- Groene ruimte is ook versnellingsruimte. Er lopen van die mooie zwarte linten doorheen waar je eindelijk eens lekker hard kunt. Anderzijds is de stad ook vertragingsruimte, vooral ’s nachts.

- In Nederland lopen rood en groen door elkaar heen. Als wij al groene ruimte hebben, waar loopt dan de groene grens?

- Is groene ruimte wel vertragingsruimte? Dat hoeft helemaal niet zo te zijn. De voornamelijk globale versnellingskrachten manifesteren zich evengoed in delen van de groene ruimte, net zoals er steden zijn die vertragen (bijv. als internationaal kapitaal eruit wegtrekt). Het is niet zo zinvol om versnelling aan de stad te koppelen en vertraging aan de groene ruimte. De fout die dan gemaakt wordt is het koppelen van een oude ordening (stad – groene ruimte) aan een nieuwe ordening (versnelling – vertraging), terwijl beide ordeningen in beginsel niets met elkaar te maken hebben.

- Je kunt niet een fysieke vorm (stad, land) vervangen door een belevingsbegrip (traag, snel), dat bovendien multi-interpretabel is. Dit is de romantiek van een stedeling die het platteland alleen van vroeger kent.

- Is het op onze zoektocht naar vertraging wel nodig om andere werelden te betreden, werelden met een ander ritme? Kan het ook thuis, in de stad, of zelfs virtueel? In de stad zijn ook talloze vertragingsruimten te vinden, zoals kerken, daktuinen of het Amsterdamse Begijnhof. De beleving van en ruimte [en vertraging] begint thuis. Veel stressreductie is mogelijk door goed te bouwen en woningen geluiddicht en ruim te maken. Om dan nog overblijvende onrust in te tomen kan het helpen om erop uit te trekken, fysiek of virtueel. Virtuele landschappen zijn al ver ontwikkeld en over dertig jaar zijn ze ongetwijfeld nog veel beter in staat om ons in de waan te brengen [en ons de illusie van vertraging te geven]. Terwijl ze veel goedkoper zijn.

Kernkwaliteiten

- Waar gaat het èigenlijk om bij groene ruimte, om toegankelijkheid, speelsheid, erotiek of zongerijpte tomaten?

- Valt er iets aan [de groene ruimte] te verbeteren met een op maat gesneden inrichting, of zit het hem juist in het spel van de elementen, in bioritmes, de wisseling van seizoenen of kleurnuances in de lucht?

- Vertraging heeft ook een negatieve connotatie, het roept associaties op met vertraagde treinen, verstopte wegen en andere misère. Dit terwijl vertragen niet eens zoveel met fysieke bewegingssnelheid te maken heeft.

- Op welke manier biedt de groene ruimte de meeste vertraging en hoe moeten we die dan inrichten? Wellicht moeten we ervan afstappen de groene ruimte in te delen naar functionele of visuele karakteristieken, maar moeten we gaan indelen en inrichten op basis van belevingswaarden, zoals authentiek, avontuurlijk, imponerend, romantisch. .. Of moeten we juist nalaten te proberen de groene ruimte in hokjes en kleurtjes te vangen? Als die karakteristieken door interactie van betrokkenen gewoon ontstaan, al dan niet met ondersteuning, dan is dat toch mooi?

- Als de groene ruimte als vertragings- of ontspanningsruimte gecombineerd kan worden met vertraagde voedselproductie [dus groene ruimte als consumptie- èn als productieruimte] slaat de producent een dubbelslag Groenten, fruit en vlees die de tijd krijgen om tot wasdom te komen, waarvan de consument in een groene entourage in alle rust kan genieten.

- Groene ruimte als vertragingsruimte is een metafoor van griezelige grofheid. Dè groene ruimte bestaat niet reëel, maar alleen als gedachteconstructie In werkelijkheid gaat het om een veelheid van plekken met verschillende kenmerken, waaraan een veelheid van overlappende betekenissen wordt verbonden door een veelheid van sociale verbanden en individuele stanmdpunten. De unificerende term ‘vertragingsruimte’ doet geen recht aan deze pluriformiteit van waarden. We kunnen ons beter afvragen welke veelheid van waarden de groene ruimte kan vertegenwoordigen in de postmoderne maatschappij.

Niet vertraging en groene ruimten, maar ...

- Ook is er verschil tussen de beleving van tijd en van duur. Bij tijdbeleving sta je buiten de dingen, bij duurbeleving maak je deel uit van je omgeving en voel je je daarin opgenomen. Niet vertraging is belangrijk maar de mogelijkheid je opgenomen te voelen in je omgeving.

- Vertragen kan niet los gezien worden van versnellen, actie geeft reactie. Hoe groter de stress hoe groter de ontsnappingsdrang. Groene ruimte als vertragingsruimte als middel tegen stress is een defensief, reactief standpunt. Het gaat niet om vertragen, het gaat om stressreductie. Het kwaad dient bij de bron bestreden te worden.

- Een project als Bentwoud bezorgt menigeen de rillingen: een prestigeslag met veel verliezers, omgeven door veel weerstand. [het polderlandschap heeft zowel een ruimtelijk als een tijdkarakter. De combinatie geeft de kwaliteiten. Bovendien gaat het als eenheid ver door, een andere kwaliteit. Een bos in de polder is versnippering, het opdelen van een oorspronkelijke eenheid in kleinere eenheden, één met een heel ander karakter, en de ander met een aangetast karakter, èn met een tijdcontrast tussen beide].

- Het gevoel dat we tegenwoordig in dynamische tijden leven is een idée fixe. Wat is de maatstaf voor dynamiek? We leven in een snelle tijd, onze auto’s rijden

harder, de TGV en het vliegtuig gaan sneller dan de bus. Of is het snelheid van verandering? Veranderingen in sociale relaties verlopen niet echt veel dynamischer, maar werkrelaties juist weer wel. Wie weet in hoeverre televisie en andere uitingen van de beeldcultuur ons het idee geven in een dynamische tijd te leven.

- Jongeren van nu groeien op met computers in plaats van lego, internet in plaats van de krant, permanente TV uitzendingen in plaats van de woensdagmiddag, een volledig bereikbare planeet in plaats van verre oorden, een veelheid van waarden in plaats van een enkel stelsel van normen, enz. Dit betekent een andere mentaliteit, andere omstandigheden en beoordeliungskaders waarbinnen keuzen gemaakt kunnen worden. Het is de vraag of binnen deze mentaliteiten versnelling en vertraging nog wel relevant zijn.

Niveaus en sferen

- We moeten oppassen te makkelijk causale verbanden te leggen. Misschien is er steeds meer stress in de maatschappij, misschien wordt de groene ruimte steeds drukker bezocht, maar dat wil niet zeggen dat de groene ruimte drukker bezocht wordt omdat er meer stress is. Dat is op een collectief niveau. Het geldt ook voor de relatie van collectief naar individueel niveau. Mensen krijgen meer stress en mensen bezoeken de groene ruimte vaker, maar dat hoeven niet dezelfde mensen te zijn. Misschien zijn het vooral de niet-gestresste mensen die dat doen. Als dat zo is leidt de denkrichting ‘groene ruimte als vertragingsruimte’ eerder tot waardenverlies dan tot maatschappelijke opwaardering van die ruimte.

- Er zijn verschillende tijdbelevingen: biologische tijd (je eigen ritme, dag-nacht, seizoenen), sociale tijd (onze kloktijd) en beleefde tijd. In de stad domineert de sociale tijd (24-uurs economie). De groene ruimte biedt meer mogelijkheden om in contact te komen met de biologische tijd. De vraag is dan: in welke ‘sferen’ is de beleefde tijd het meest bereikbaar?