Het inpassen van recreatief medegebruik volgens de draagkracht van het gebied

Concept Toelichting

Recreatie en toegang tot bos en natuur worden hoe langer hoe meer belangrijke thema’s in het natuurbehoud. De steeds stijgende vraag naar recreatie is een geweldige uitdaging voor het natuurbehoud met zowel positieve (bijvoorbeeld een motivatie voor de creatie van meer bos en natuur) als negatieve (bijvoorbeeld het lokale verlies van verstoringsgevoelige soorten) gevolgen. Het uitgangspunt is dat de mens het recht heeft om te genieten en gebruik te maken van de natuur en het landschap, zonder schade toe te brengen aan die natuur en dat landschap en met respect voor het recht van anderen om ook van die natuur te

genieten.

De basisregel voor het al dan niet toestaan van toegang tot de natuur buiten de reservaten is artikel 14 van het

Natuurdecreet: de zorgplicht, en bij uitbreiding, voor overheden, artikel 16 (en 26bis en 36ter): het

integratiebeginsel. Het natuurrichtplan wil richtlijnen geven voor de lokale interpretatie van de zorgplicht en het

integratiebeginsel. Het eigendomsrecht blijft uiteraard onverminderd gelden; het tijdelijk en/of permanent

openstellen van privé-domein gebeurt op vrijwillige basis.

Het luik randvoorwaarden aan het recreatieve medegebruik biedt een toetsingskader om vanuit het oogpunt van het natuurbehoud privé- en overheidsinitiatief op het gebied van toegankelijkheid recreatie, sport, spel, evenementen, enz. binnen het natuurrichtplangebied aan af te toetsen en zo schade aan natuur te voorkomen en/of te beperken.

Uiteraard moet dit cumulatief bekeken worden met andere

Hierop wordt ook in de paragrafen over de deelgebieden ingegaan.

Gemeenten Grobbendonk, Herentals, Kasterlee, Lille, Olen, Vorselaar

regelgeving, bijvoorbeeld de ruimtelijke bestemming, het Bosdecreet (art. 10 e.v.) en het Decreet Natuurbehoud (art.

13, §1,6° en art. 35,§1). We benadrukken dat het geen toegankelijkheidsreglement is. Het betekent evenmin dat er geen toestemming moet worden gevraagd binnen het kader van de huidige regelgeving of dat de toegang tot een privé-goed een algemeen recht wordt. Het eigendomsrecht blijft onverminderd gelden.

De visie rond recreatief medegebruik wordt op het niveau van het natuurrichtplangebied ‘Heuvelrug Benedenstrooms’

opgebouwd op basis van de ecologische draagkracht en potenties van het gebied, met een voorrang voor zachte recreatie.

Het is immers belangrijk de evoluties in recreatie (steeds meer recreatie, hardere vormen van recreatie) in te passen volgens de ecologische draagkracht van het gebied, door de afbakening van verstoringsgevoelige zones enerzijds, maar ook door het aanduiden van zones waar wel recreatie mogelijk is.

Om de ecologische draagkracht van het gebied in te kunnen schatten worden verschillende zones afgebakend

naargelang de kwetsbaarheidgraad. Hieraan kan dan een bepaalde mate van recreatief medegebruik gekoppeld worden. Het gaat hierbij in dit gebied steeds om zachte recreatie. Voor de definities van de terminologie rond recreatief medegebruik: zie verder.

Zeer kwetsbaar gebied: dit zijn zones die omwille van

specifieke ecologische kenmerken (bv. natte vegetatietypes, kwetsbare bodem, het voorkomen van zeer

verstoringsgevoelige soorten) een (zeer) beperkte draagkracht hebben. Ze worden gedefinieerd als

Gemeenten Grobbendonk, Herentals, Kasterlee, Lille, Olen, Vorselaar

‘verstoringsgevoelige zone’.

Kwetsbaar gebied: Zones met kwetsbare vegetaties en/of verstoringsgevoelige soorten, waar zacht recreatief

medegebruik mogelijk is op de bestaande paden en wegen.

Ze worden gedefinieerd als ‘Zone met mogelijkheden voor extensief recreatief medegebruik’. Plaatselijk kunnen zones voorkomen waar spelen in bos en natuur mogelijk is.

Minder kwetsbaar gebied: vnl. drogere, minder kwetsbare natuurwaarden en locaties met weinig verstoringsgevoelige soorten. Dit zijn zones die als eerste in aanmerking komen voor het spelen in bos en natuur. Ze worden eveneens gedefinieerd als ‘Zone met mogelijkheden voor extensief recreatief medegebruik’, waarbij het spelaspect in de teksten wordt aangegeven.

Tijdelijke afsluiten van zones in bepaalde deelgebieden voor broedgevallen van doelsoorten is mogelijk.

Op bijgaande kaart wordt de ecologische draagkracht van de kaarteenheden van de visie aan één van deze

categorieën toegewezen. Per kaarteenheid zijn de specifieke bepalingen ook in de tekst van de gebiedsvisie opgenomen.

Definities

Harde recreatie:

Dit zijn alle vormen van sport en toerisme die een grote impact hebben op de natuurwaarden door lawaai, door aantasting van het reliëf, door vernietiging van vegetatie, door zware verstoring van de aanwezige fauna, door het achterlaten van afval of door verontreiniging. Vaak zijn deze sporten en recreatievormen georganiseerd, competitief, grootschalig of terugkerend met een hoge frequentie. Alle

Gemeenten Grobbendonk, Herentals, Kasterlee, Lille, Olen, Vorselaar

gemotoriseerde sporten en recreatievormen zijn inbegrepen.

Zachte recreatie:

Dit zijn alle vormen van sport en toerisme die weinig of geen impact hebben op de natuurwaarden van een gebied.

Zacht recreatieve activiteiten verstoren in een gebied de rust niet, tasten het reliëf weinig of niet aan en hebben een verwaarloosbare invloed op de vegetatie en de fauna.

Wandelen op paden, fietsen (inclusief mountainbike) en paardrijden op daartoe ingerichte wegen, individueel kajakken of kanovaren en spelen in bos en natuur buiten kwetsbare zones worden beschouwd als vormen van zachte recreatie.

Verstoringsgevoelige zone:

Deze zone heeft als voorname doelstelling de creatie van rust, waarbij mogelijke verstoring van de soorten en habitats, waarvoor de zone is afgebakend, wordt beperkt.

Deze zone wordt gekenmerkt door een ecologische

draagkracht die slechts een beperkte graad van recreatief medegebruik toelaat. Dat recreatieve medegebruik is gericht op zachte recreatie binnen de grenzen van het eigendomsrecht en andere geldende wetgeving.

Zone met mogelijkheden voor extensief recreatief medegebruik:

Deze zone wordt gekenmerkt door een ecologische

draagkracht die recreatief medegebruik toelaat binnen de grenzen van het eigendomsrecht en andere geldende wetgeving. Dat recreatieve medegebruik is gericht op zachte recreatie, maar binnen de grenzen van de

ecologische draagkracht zijn ook verwante (georganiseerde) recreatieve activiteiten mogelijk.

Afwijkingen hierop, zoals het organiseren van eenmalige activiteiten (military, mountainbiken, oriëntatielopen … ) buiten de bestaande wandelpaden dienen steeds bij de bevoegde overheid te worden aangevraagd.

Gemeenten Grobbendonk, Herentals, Kasterlee, Lille, Olen, Vorselaar

Opmerkingen:

In principe worden de randvoorwaarden gebiedsdekkend uitgewerkt. Uiteraard zijn er gevallen mogelijk waarvoor dit niet zal gebeuren, bijvoorbeeld op bufferzones langs grote wegen of snippertjes in de periferie van het gebied. Dit wordt zoals bij de gebiedsvisie gewoon blanco gelaten. Dit betekent dat er geen afwegingskader wordt voorzien en dat daar enkel de gewone spelregels gelden.

De toewijzing van deze verschillende zones doet geen afbreuk aan het eigendomsrecht. Een privaat domein kan ontoegankelijk blijven, ook al ligt het bijvoorbeeld in een

“zone met mogelijkheden voor extensief recreatie

medegebruik”. De openstelling gebeurt op vrijwillig initiatief van de eigenaar.

Er wordt benadrukt dat de opmaak van een recreatieve zoneringskaart gebaseerd op de ecologische draagkracht géén toegankelijkheidsreglement is, noch is het een vrijgeleide om zonder toestemming van eigenaars of beheerders tot alle terreinen toegang te krijgen. Het eigendomsrecht blijft uiteraard onverminderd van kracht.

Gemeenten Grobbendonk, Herentals, Kasterlee, Lille, Olen, Vorselaar

Gemeenten Grobbendonk, Herentals, Kasterlee, Lille, Olen, Vorselaar

1.1.11 Afstemmen van doelstellingen natuurbehoud op doelstellingen van de militaire overheid