Figuur IV.4 Relatieve invloedklimaatverandering op waterkwaliteit voor in- namepunten Nieuwegein en Nieuwersluis bij lozingen door Ne- derlandse RWZI’s voor het klimaatscenario 1976-2050Wplus.
Figuur IV.6 Reistijd Rijnwater Lobith tot de innamepunten Nieuwegein en Nieuwersluis.
Ad 2.
Gedurende lage afvoersituaties op de Nederrijn staan de Bernhardsluizen in het model open en is er een open verbinding met de Waal.
Ad 3. en 4.
In Bijlage I is de berekeningsopzet beschreven. Hierin wordt ook ingegaan op de meegenomen RWZI’s en de verschillen tussen de gebruikte modelversies in 2012 en 2013. Industriële lozingen en emissies van de landbouw zijn niet mee- genomen in de berekeningen.
Ad 5. en 6.
In Figuur IV.3 is de modelschematisatie rondom het innamepunt weergegeven. Het innamepunt wordt gedurende een aanzienlijk deel van het jaar gevoed van- uit de noord- en de zuidzijde. Dit schept ook mogelijkheden om te voorkomen dat tijdelijke kwaliteitsverslechteringen op de Nederrijn het innamepunt kunnen bereiken, door zuinig te schutten of juist extra te spuien. Deze maatregel is niet verder doorgerekend.
Mogelijke maatregelen en beoogd effect
In 2012 zijn door het RIVM en Deltares (RIVM-rapport 609716004/2012) moge- lijke maatregelen beschreven om de kwaliteitseffecten bij innamepunten voor drinkwaterbereiding te verminderen. Hierbij is uitgegaan van de keten waarin stoffen in het milieu terechtkomen tot en met de zuivering tot drinkwater. Tij- dens de werksessies zijn deze mogelijke maatregelen doorgesproken en is ge- toetst of deze maatregelen nuttig zijn voor het betreffende innamepunt. Als dit het geval is, is een kwalitatieve inschatting gemaakt van het effect en voor zo- ver deze informatie beschikbaar is, is een eerste inschatting gemaakt van de kosten. De resultaten zijn samengevat in Tabel IV.3.
Mogelijke maatregel algemeen; vertrek- punt voor discussie
Hoe ziet deze maatregel er concreet uit voor het in- namepunt? Kan om meer- dere maatregelen gaan.
Verwacht effect van maatre- gel, benoem kansen en risi- co’s
Haalbaarheid, benoem kan- sen en risico’s
Kosten, zo mogelijk kwan- titatief (ordegrootte) of relatief t.o.v. andere maat- regelen
Aanpak emissies via toelatingsbeleid van stoffen.
Bij toelating van stoffen reke- ning houden met klimaatont- wikkeling in milieubeoorde- ling.
In theorie interessant, echter: veel verschillende stoffen; veel verschillende toela-
tingskaders;
pas effect op lange termijn; Europese kaders: Neder-
land bepaalt dit niet alleen.
Beperkt: intrekken toelating ene stof leidt tot de introductie van een volgende stof. Helpt wel als de volgende stof een minder milieubelastende stof is.
Eventuele kosten liggen bij productontwikkeling vooraf.
Terugdringen van emis- sies:
Vracht terugbrengen (uitbreiden zuiverings- installaties bij RWZI). Emissie relateren aan de afvoer (buffering bij RWZIof specifiek her- gebruik in droge perio- den).
Landelijk generiek: Vergun- ningen relateren aan de af- voer (10-percentiel). Maakt nu al deel uit van Handboek Immissietoets (2011). Onbe- kend is in hoeverre dit princi- pe al wordt toegepast in de vergunningverlening. Specifiek voor Nieuwegein: Onderzoek invloed
RWZI/overstort Houten.
Positief effect.
Generiek: aanpak structurele probleemstoffen. Zou ook inter- nationaal moeten gelden. Locatiespecifiek: verminderen risico’s piekbelasting.
Aantoonbaarheid van effect aanpassen zuiveringinstallaties is een belangrijke voorwaarde om bereidheid tot aanpassing te krijgen. Voor RWZI Houten wordt daarvoor nu onderzoek voorbereid.
Besluitvorming hangt ook af van landelijke discussie over het al dan niet uitbreiden van RWZI’s.
Kosten afhankelijk van aantal (enkele tot alle RWZI’s in Nederland) en uitgebreidheid zuiveringsinstallaties: 80- 800 mln. euro/j (Vergouwen et al., 2011).
(Tijdelijk) overschakelen op een andere bron.
Bestaande situatie. Is noodmaatregel i.v.m. risico- beheersing, niet bedoeld voor overbruggen structurele kwali- teitsverslechteringen.
Haalbaar, maar onvoldoende om productiecapaciteit gedu- rende berekende periode volle- dig over te nemen.
Bestaande situatie
Extra doorspoelen van stagnante zones.
Te onderzoeken opties: Aanpassing stuwpro-
gramma (handhaven af-
Aanzienlijk!
Verlagen concentratietoename, verkorten perioden met norm-
Onduidelijk is op dit moment in hoeverre het watersysteem hierin kan voorzien. Is boven-
algemeen; vertrek- punt voor discussie
concreet uit voor het in- namepunt? Kan om meer- dere maatregelen gaan.
gel, benoem kansen en risi- co’s
sen en risico’s titatief (ordegrootte) of relatief t.o.v. andere maat- regelen
voer van 25 m3/s in prak-
tijk of meer, effect?) of aanvoer via ARK uit Waal?
Extra doorspoelen Lekka- naal. Heeft waarschijnlijk alleen effect in combina- tie met extra doorspoelen Nederrijn.
overschrijdingen. Onderzoeken hoeveel extra doorstroming er zou moeten zijn.
Ook relevant voor Nieuwersluis i.v.m. verzilting door beoogde aanpassingen Noordzeekanaal.
dien een verandering ten op- zichte van het huidige waterbe- heer en moet dus goed worden onderzocht en afgewogen.
Verplaatsen specifieke ongunstige emissiepun- ten.
Verplaatsen overstort Houten. Verminderen piekbelastingen overstort. Gedurende zeer dro- ge perioden is deze waarschijn- lijk echter niet in werking. Effect beperkt: structurele pro- bleemstoffen worden niet aan- gepakt.
Zie hierboven. Nog onbekend
Voorraadvorming gedu- rende natte periode en innamestop tijdens normoverschrijding.
Markermeer
Ondergrond kuststreek à la dubbele duinen
Beperkt vanwege kwaliteit Mar- kermeer (chloride, sulfaat, zwevende stof) en beperkte opslagcapaciteit kuststreek. De inzet van het Markermeer zou het beste via Andijk kunnen plaatsvinden.
Is mogelijk en in het verle- den onderzocht. Vanuit kwaliteitsoogpunt minder wenselijke optie. Voorraad- vorming zou echter ook andere doelen/functies kunnen dienen. Capaciteit voor onder-
grondse opslag in kust- streek is onvoldoende.
algemeen; vertrek- punt voor discussie
concreet uit voor het in- namepunt? Kan om meer- dere maatregelen gaan.
gel, benoem kansen en risi- co’s
sen en risico’s titatief (ordegrootte) of relatief t.o.v. andere maat- regelen
Uitbreiden van de zuive- ringsinstallaties.
Keuze voor uitbreiden nazui- vering of voorzuivering afhan- kelijk van het type bedreiging.
Groot: maatwerk voor bedrei- gende stoffen. Kan modulair worden ingericht. Gaat echter voorbij aan KRW-doelstelling van vermindering zuiveringsin- spanning op termijn.
Goed realiseerbaar.
Kosten drinkwater nemen toe.
Zie informatie Gat van de Kerksloot.