Informatie aan Tweede Kamer over conceptverordeningen:

zeer beperkt

De informatievoorziening van het kabinet aan de Tweede Kamer verloopt door middel van fiches. Een fiche is een beknopt informatiedocument voor nieuwe EU-beleidsvoorstellen aan de Staten-Generaal. Het (beleids-matig) eerstverantwoordelijke ministerie vult aan de hand van een standaardopzet het fiche in.

In Nederland beoordeelt de interdepartementale commissie Beoordeling Nieuwe Commissievoorstellen (BNC) de nieuwe voorstellen van de Europese Commissie. Het kabinet stuurt deze BNC-fiches naar de Eerste Kamer en Tweede Kamer. De fiches maken een vroegtijdige behandeling van conceptverordeningen in de Tweede Kamer en een debat tussen de Tweede Kamer en het kabinet mogelijk. Wanneer Kamerleden bij de behandeling van de concept(uitvoerings)regelgeving potentiële knelpun-ten in de handhaving signaleren, kunnen ministeries vervolgens in de Raadswerkgroepen van de EU pogingen tot verduidelijking of verbeter-voorstellen doen. Zo kan de Tweede Kamer invloed uitoefenen op de standpuntbepaling van het kabinet en op de besluitvorming in Brussel.

57In totaal zijn bij de handhaving van de 35 verordeningen 55 handhavers betrokken.

Overigens is hier sprake van overlap en worden soms verschillende verordeningen gehandhaafd door één handhaver met behulp van hetzelfde handhavingsplan.

58De documenten betroffen bijvoorbeeld de administratieve organisatie, werkafspraken zonder formele status, Europese richtsnoeren, toezichtsarrangementen en handhaafbaar-heidstoetsen.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2007–2008, 31 498, nrs. 1–2 72

Op het terrein van de fiches heeft zich de laatste drie jaar een aantal relevante ontwikkelingen voorgedaan:

• Ten eerste signaleren we bij het kabinet en de Tweede Kamer sinds 2004 verhoogde aandacht voor de tijdige aanlevering van fiches.

Voorheen gebeurde het regelmatig dat de fiches pas na de onderhan-deling en besluitvorming in Brussel naar de Tweede Kamer werden gestuurd (Algemene Rekenkamer, 2004a; Raad van State, 2005); sinds 1 mei 2003 is het kabinet met het parlement een zeswekentermijn – de duur tussen publicatie van het Commissievoorstel en de uiterlijke ontvangst van het betreffende fiche – overeengekomen. Ook deze termijn wordt momenteel niet altijd gehaald, maar uit een analyse van de staatssecretaris van BuZa blijkt dat deze situatie aanmerkelijk is verbeterd (BuZa, 2007a). Uit intern onderzoek van de staf van de vaste commissie voor Europese Zaken van de Tweede Kamer blijkt dat in het vierde kwartaal van 2007 bijna driekwart van de fiches op tijd binnen kwam en dat na tien weken alle fiches binnen waren.

• Ten tweede heeft het kabinet de structuur van de fiches herzien.

Hiermee wil het kabinet tegemoetkomen aan de wens van het parlement om beter te worden geïnformeerd over en explicieter betrokken te worden bij het Europees beleid (BuZa, 2007a). Tot medio 2007 werd gewerkt met een standaardopzet voor alle nieuwe voorstel-len van de Europese Commissie. Gebleken is dat een standaardopzet voor een BNC-fiche onvoldoende recht doet aan de diversiteit aan voorstellen van de Europese Commissie (BuZa, 2007a).

De ministeries werken sinds 1 juli 2007 met drie fichesjablonen: een sjabloon voor mededelingen, een sjabloon voor grote voorstellen en een sjabloon voor reguliere wet- en regelgeving. Het verschil met de oude opzet is dat voor «grote voorstellen» binnen een termijn van drie weken al een fiche bij de Tweede Kamer moet liggen. Nieuw is dat de ministeries bij het geschetste Nederlandse belang ook al een voorlopig oordeel over subsidiariteit en proportionaliteit moeten geven.⁵⁹Het kabinet doet een voorstel voor een indeling van de onderwerpen in

«reguliere fiches» respectievelijk «fiches met grote gevolgen». Daarna is het aan de Tweede Kamer om – onder andere op basis van de aangeleverde informatie in de fiches – te bepalen welke voorstellen inderdaad grote gevolgen hebben voor Nederland en daardoor extra politieke aandacht in de voorbereidingsfase verdienen. Dit kan bijvoorbeeld zijn vanwege de financiële gevolgen, vanwege ingrij-pende aanpassingen van nationaal beleid en regelgeving of vanwege vergaande implicaties voor de uitvoering en handhaving.

• Ten derde heeft de vaste commissie voor Europese Zaken in een brief van 25 januari 2008 aangegeven onder meer een behandelingsvoor-behoud en een schiftingsprocedure of -commissie voor Europese regelgeving te willen invoeren (Tweede Kamer, 2008). Een behande-lingsvoorbehoud houdt in dat het kabinet pas kan meewerken aan definitieve besluitvorming over nieuwe voorstellen van de Europese Commissie als het parlement zich hierover heeft uitgesproken. Een schiftingsprocedure of -commissie moet – om de situatie werkbaar te houden – een afweging maken welke voorstellen wel of niet inhou-delijk door de Kamer moeten worden behandeld. Dit besluit kan leiden tot een vroegtijdige grotere aandacht van de Tweede Kamer voor nieuwe Europese beleidsvoornemens.

We zijn nagegaan wat de informatiewaarde is van de fiches voor de handhaafbaarheid in Nederland van de door ons onderzochte 35 verordeningen. We hebben gekeken of er in de periode dat de Europese

59Hiervoor is in maart 2006 een Tijdelijke commissie subsidiariteitstoets van de Eerste en Tweede Kamer ingesteld.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2007–2008, 31 498, nrs. 1–2 73

onderhandelingen plaatsvonden een fiche is opgesteld en of er in het fiche iets over de gevolgen van de handhaving stond.

We hebben vastgesteld dat voor meer dan de helft (54%) van de 35 verordeningen geen fiche is opgesteld. Het onderwerp «consequenties voor nationale en decentrale regelgeving/beleid» maakt deel uit van de standaardopzet van een fiche en betreft informatie over het inschakelen van bijvoorbeeld nationale agentschappen of zelfstandige bestuurs-organen, implementatie en uitvoering, notificatie en handhaving en/of sanctionering.⁶⁰Ondanks deze gestructureerde opzet is maar in drie gevallen iets concreets gemeld over de gevolgen voor de handhaving van de voorgestelde verordening. Dit betrof opmerkingen over de intensive-ring van handhavingstaken, een nieuw op te zetten systeem voor registratie en erkenning en de moeilijke handhaafbaarheid van een voorgenomen verordening. In vijf gevallen was er onder dit kopje iets vermeld over de sanctionering.

60In het fichesjabloon voor wet- en regel-geving van juni 2007 zijn de implicaties voor uitvoering en handhaving als een apart punt (nr. 7) opgenomen.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2007–2008, 31 498, nrs. 1–2 74