4. Verantwoordelijkheden en belangen van stakeholders
4.4 Imaging-specialisten
Imaging-specialisten houden zich uitsluitend bezig met de kwaliteit van de digitale kopieën. Bij een grotere archiefinstellingen (zoals het nationaal Archief) zijn ze vast in dienst. Door kleinere instellingen kan advies gevraagd worden, bijvoorbeeld bij de imaging-specialisten van
Metamorfoze of DEN. Zij bepalen aan welke technische specificaties de digitale images moeten voldoen, die de digitaliseringbedrijven produceren. (citaat 18.).
Imaging specialisten krijgen daarom vooral te maken met de digitaliseringbedrijven. Voor deze bedrijven is het prettig om duidelijk om te weten naar welke kwaliteit gestreefd moet worden (citaat 19.. Aan de andere kant blijken de specificaties, met name die van Metamorfoze, in de praktijk toch lastig consequent na te leven. Vaak moeten delen opnieuw gedaan worden door fouten.
Op het gebied van de voorbereiding is het voor imaging-specialisten van belang dat de conditie en/of vorm geschikt is om zoveel mogelijk analoge informatie goed digitaal vast te kunnen leggen. Verlies van informatie op digitale kopieën is voor imaging specialisten niet wenselijk.
Citaat 19.
“Digitaliseringbedrijven moeten de theoretische onderbouwing een beetje snappen en hun apparatuur goed afstellen. Als je een brief digitaliseert met potloodaantekeningen en je contrast staat zo ingesteld dat je die kwijt bent, waarom digitaliseer je dan? De originelen kun je niet meer raadplegen, want die moet je koesteren [bij Metamorfoze projecten]. En dan heb je een digitale kopie die niet goed is. Dat is zonde van belastinggeld, tijd en moeite. Het digitaliseren moet je gewoon goed doen, no matter what.”
Vraaggesprek met Hans van Dormolen, Imaging Specialist van de Koninklijke Bibliotheek en Metamorfoze, gehouden op 15-07-2011.
Citaat 18.
“Het moet niet zo zijn dat in een kleurenscan rood groen is. Maar als ik hier tien niet gekalibreerde beeldschermen neerzet, dan zie je op elk scherm toch een andere kleur. Bovendien ziet iedereen kleuren weer anders. Wat maakt een klein verschil dan uit?
Ik vind wel dat er richtlijnen moeten zijn en dat die gehandhaafd moeten worden. Als het niet goed is, dan moet het over.”
72
4.5 Digitaliseringbedrijven
Instellingen digitaliseren meestal niet in huis, omdat daar geen voorzieningen voor zijn en omdat ze de productie van een professioneel scanbedrijf niet zo snel zullen evenaren. In Nederland zijn slechts een aantal bedrijven door Metamorfoze geschikt bevonden voor het digitaliseren van papieren cultureel erfgoed. Metamorfoze beoordeelt de digitaliseringbedrijven voornamelijk op het gebied van de kwaliteit van de digitale kopieën. Aan de manier waarop de bedrijven met de originelen omgaan, wordt minder aandacht besteed. De meeste bedrijven zijn productiebedrijven met een microfilmachtergrond. Ze zijn voornamelijk bezig met het
digitaliseren van bulk en doen er bijvoorbeeld Metamorfoze projecten naast. Naast deze productiebedrijven zijn er ook fotostudio’s die zich bezig houden met het digitaliseren van cultureel erfgoed (citaat 20.).
De digitaliseringbedrijven zijn verantwoordelijk voor het vervaardigen van de digitale kopieën. Productie draaien is daarbij belangrijk. Bovendien is het, zoals bij elk commercieel bedrijf het geval is, de bedoeling daarbij winst te maken. (citaat 21.).
Citaat 21.
“We moeten geld verdienen natuurlijk. Het is niet zo dat we dit voor de kat z’n viool doen. Dit is een
productiebedrijf. De doelstelling is geld verdienen, maar dan wel met zorg voor het materiaal.”
Vraaggesprek met Rob van Santen, Senior Accountmanager van Karmac, gehouden op 26-08-2011.
Citaat 20.
“Gewone boeken wil ik niet eens fotograferen, want dat kan een ander veel goedkoper. Wij gaan juist voor dat gedeelte van de collectie waarvan ze zeggen: dat mag wat meer kosten, maar dan willen we de beste kwaliteit hebben en de meest voorzichtige behandeling. Daar kunnen we met speciale aandacht aan werken, in samenwerking met restauratoren. Het uitgangspunt is respect voor het materiaal.”
Vraaggesprek met Willem Jan van Wijgeren, Fotograaf en eigenaar van Studio Buitenhof, gehouden op 29-08- 2011.
73 Om dat te kunnen doen, moeten ze ten eerste de beeldkwaliteit leveren die de opdrachtgever graag wil hebben. Op het gebied van de voorbereiding hebben digitaliseringbedrijven er belang bij dat de stukken makkelijk en snel verwerkt kunnen worden. De vorm en conditie moet dus goed genoeg zijn om de stukken raadpleegbaar en hanteerbaar te maken. Bovendien moet het ontstaan van schade tijdens het digitaliseren zoveel mogelijk worden vermeden (citaat nr. 22). De inhoud van de stukken is voor digitaliseringbedrijven niet zozeer van belang. Om aan de wensen van de klant te voldoen, wordt soms extra aandacht besteedt aan het hanteren van originelen (citaat nr. 23). Dat is echter niet altijd bij alle bedrijven aan de orde. Om schade zoveel mogelijk te beperken is het belangrijk dat vanuit de archiefinstelling duidelijk gecommuniceerd wordt over de aard van het materiaal en de wijze van hanteren .152
152
Metamorfoze, Metamorfoze ABC, Lijst met instructies voor het digitaliseringsbedrijf. Geraadpleegd: 2012-04-04
http://www.metamorfoze.nl/sites/metamorfoze/files/bestanden/handboek/Metamorfoze%20ABC%20Lijst% 20met%20instructies%20voor%20digitaliseringsbedrijf_mrt2012.pdf
Citaat 23.
“Vorig jaar is een hele ploeg naar het Stadsarchief Amsterdam geweest om een cursus in het omgaan
met originelen te volgen. Zo proberen we een beetje gevoel voor dat materiaal te kweken bij onze medewerkers.”
Vraaggesprek met Jeroen Bloothoofd, Accountmanager van Pictura – Imaginis, gehouden op 23-09-2011. Citaat 22.
“Schade kan ontstaan doordat instructies vanaf onze kant niet helder geweest zijn of omdat er gewoon niet goed met de stukken omgegaan wordt bij het scanbedrijf. Ik zoek daarom steeds meer samenwerking met het scanbedrijf. Het zijn wel externe partijen, maar ik zie het wel als één proces. Ik probeer scanbedrijven heel nadrukkelijk te betrekken bij het materiaal, bij wat de inhoud van het project is. Aandacht voor het hele proces en zoeken naar samenwerking met een leverancier is
binnen de erfgoedsector echter nog geen gemeengoed.”
Vraaggesprek met Marc Holtman, Senior medewerker dienstverlening van Stadsarchief Amsterdam, gehouden op 06-09-2011.
74 In dit hoofdstuk zijn de verantwoordelijkheden en belangen van de belangrijkste stakeholders van een digitaliseringsproject aan bod gekomen: project coördinatoren, archivarissen,
restauratoren, imaging specialisten en digitaliseringbedrijven. In het volgende hoofdstuk (hoofdstuk 5) wordt het ‘hulpmiddel bij het waarderen van gebonden archiefstukken voor digitalisering’ geïntroduceerd. De stakeholders wordt daarmee de mogelijkheid geboden om de eigen waardering van gebonden archiefstukken systematisch uit te voeren en te verwoorden.
75