Bijlage V. Overzichtsfiches projectlocaties
3. Hydrologie Peilbuizen:
Gebied: Klein schietveld (GSV) kaartblad 18/8
Projectlocatie: 13-14 UTM FS0388
1. Natuurdoeltype:
Vochtige heide (4010 – Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix)
2. Fauna en Flora:
Doel- en aandachtsoorten:
Taxonomische
groep Soort Rode Lijst Voorkomen
Vogels Boompieper Bedreigd algemeen
Dagvlinders Groentje Kwetsbaar algemeen
Dagvlinders Heideblauwtje Kwetsbaar talrijk op nabijgelegen locatie net buiten het militair domein
Sprinkhanen Heidesabelsprinkhaan Zeldzaam algemeen
Hogere planten Eenarig wollegras Zeldzaam Enkele planten, tussen peilbuis 12 en 13 Hogere planten Klokjesgentiaan Kwetsbaar 2 bloeiende exemplaren
Hogere planten Bruine snavelbies Kwetsbaar sporadisch
Veenmossen Sphagum rubellum - Tussen peilbuis 13 en 14
Veenmossen Sphagnum papilosum - Tussen peilbuis 13 en 14
Verstoringsindicatoren:
Taxonomische
groep Soort Indicatie voor Voorkomen
Hogere planten Pijpenstrootje verzuring/vermesting/verdroging Sterk vergraste zones
Hogere planten Pitrus vermesting Ven/depressie nabij peilbuis 13 is volledig dichtgegroeid
Vegetatieopnamen: 06/01-02, 06/24-30 (zie bijlage III)
3. Hydrologie Peilbuizen:
ID Type Beheer
KSV012, KSV013, KSV014 piëzometer ANB
Staalnamen hydrochemie: zie bijlage II (tabel 1)
4. Bodem
Profielbeschrijvingen: zie bijlage IV
Herstelbeheer van natte heide en vennen – toepassing standaardprotocol 148
5. Beheergeschiedenis en eventuele resultaten:
datum ingreep details resultaten
- - - -
6. Problemen, knelpunten & vermoedelijke oorzaken:
- sterke vergrassing van de dopheidevegetatie - dichtgroeien van vennetje/depressie met pitrus - sterke verbossing
- diepe greppels en afwateringsgrachten in omgeving zorgen voor verdroging
- eutrofiëring wordt hier vermoedelijk hoofdzakelijk veroorzaakt door hoge atmosferische depositie. - - Een mogelijke bijkomende oorzaak is verdroging waardoor bodemdepots van organisch materiaal mineraliseren en aanzienlijke hoeveelheden nutriënten vrijgesteld worden.
7. Conclusies & aanbevelingen beheer:
- kappen van boomopslag - kleinschalig plaggen
- plaggen/opschonen vennetje/depressietje (Pitrus)
- Herstel waterhuishouding: verder opstoppen lokale greppels + opstoppen/opstuwen afvoer naar Antitankgracht. = cruciaal voor herstel van een venige heide!
Herstelbeheer van natte heide en vennen – toepassing standaardprotocol 149
Gebied: Groot Schietveld (GSV) kaartblad 18/8
Projectlocatie: 15, 16, 17 UTM FS0390-FS0391 1. Natuurdoeltype:
Vochtige heide (4010 – Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix)
2. Fauna en Flora:
Doel- en aandachtsoorten:
Taxonomische
groep Soort Rode Lijst Voorkomen
Vogels Boompieper Bedreigd algemeen
Libellen Koraaljuffer Zeldzaam algemeen
Libellen Venwitsnuitlibel Zeldzaam algemeen
Dagvlinders Groentje Kwetsbaar algemeen
Dagvlinders Heideblauwtje Kwetsbaar algemeen
Dagvlinders Bont dikkopje Kwetsbaar
Sprinkhanen Heidesabelsprinkhaan Zeldzaam algemeen
Amfibieën Heikikker Zeldzaam algemeen
Hogere planten Klokjesgentiaan Kwetsbaar Op enkele plekken groepjes van 1-12 planten Hogere planten Kleine zonnedauw Niet bedreigd sporadisch
Hogere planten Bruine snavelbies Kwetsbaar sporadisch
Hogere planten Blauwe zegge Niet bedreigd Vnl. locatie 17
Verstoringsindicatoren:
Taxonomische
groep Soort Indicatie voor Voorkomen
Hogere planten Pijpenstrootje verzuring/vermesting/verdroging Sterke vergrassing in veel zones
Vegetatieopnamen: 06/36-37 (15), 06/33-35 (16), 06/31-32 (17) (zie bijlage III)
3. Hydrologie Peilbuizen:
ID Type Beheer
KSV003, KSV010, KSV011 piëzometer ANB
Staalnamen hydrochemie: tabel 2 (bijlage II)
4. Bodem
Profielbeschrijvingen: zie bijlage III
Herstelbeheer van natte heide en vennen – toepassing standaardprotocol 150
5. Beheergeschiedenis en eventuele resultaten:
datum ingreep details resultaten
- - - -
6. Problemen, knelpunten & vermoedelijke oorzaken:
- sterke vergrassing van de dopheidevegetatie
- wordt hier in eerste instantie veroorzaakt door de verhoogde atmosferische depositie
7. Conclusies & aanbevelingen beheer:
- Kleinschalig plaggen
- Herstel waterhuishouding: greppels in de omgeving zo veel mogelijk dichtgooien
- bekalken na plaggen?: projectlocatie 15: ten westen van weg (nu reeds geplagd): niet bekalken : ten oosten van weg: wel bekalken na plaggen
projectlocatie 16: niet nodig projectlocatie 17: wel bekalken
Herstelbeheer van natte heide en vennen – toepassing standaardprotocol 151
Gebied: Tielenkamp (TIE) kaartblad 16/4
Projectlocatie: 1 - Gemeenteheideven UTM FS3380-FS3381 2-3 - Diepgoor
1. Natuurdoeltype:
• voedselarm, zeer zwak tot zwak gebufferd ven:
3110 – Mineraalarme oligotrofe wateren van de Atlantische zandvlakten (Littorelletalia uniflorae) 3130 – Oligotrofe tot mesotrofe stilstaande wateren met vegetatie behorend tot de Littorelletalia uniflorae
• met overgang naar vochtige heide:
4010 – Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix
2. Fauna en Flora:
Doel- en aandachtsoorten:
Taxonomische
groep Soort Rode Lijst Voorkomen
Vogels Boompieper Bedreigd
Libellen Koraaljuffer Zeldzaam Sporadisch (2 waarnemingen)
Libellen Venwitsnuitlibel Zeldzaam 1 waarneming, wellicht zwerver
Libellen Tengere pantserjuffer Zeldzaam regelmatig
Libellen Tangpantserjuffer Bedreigd regelmatig
Dagvlinders Groentje Kwetsbaar Kleine populatie in randzone
Dagvlinders Bont dikkopje Kwetsbaar
Amfibieën Heikikker Zedzaam enkele ex. gehoord in 2006 (K. Rombouts)
Waterwantsen Veenzwemmertje Bedreigd
Waterwantsen Vensigaar Kwetsbaar
Waterwantsen Venmoerwants Kwetsbaar
Waterwantsen Zwart bootsmannetje Kwetsbaar
Hogere planten Veelst. waterbies Niet bedreigd Op recente plagplekken Hogere planten Moerashertshooi Kwetsbaar Op recente plagplekken Hogere planten Kleine zonnedauw Niet bedreigd Op recente plagplekken
Hogere planten Gewone dophei Niet bedreigd
Hogere planten Witte waterranonkel Bedreigd Op 2 plaatsen groeien enkele plantjes (niet bloeiend in 2006)
Verstoringsindicatoren:
Taxonomische
groep Soort Indicatie voor Voorkomen
Hogere planten Knolrus verzuring
Hogere planten Pitrus vermesting
Hogere planten Pijpenstrootje verzuring/vermesting/verdroging
Herstelbeheer van natte heide en vennen – toepassing standaardprotocol 152
3. Hydrologie
Peilbuizen:
ID Type Beheer
TIEP001, TIEP002, TIEP003, TIEP007, TIEP008, TIEP018 piëzometer ANB
TIES011, TIES012 peilschaal ANB
Staalnamen hydrochemie: zie bijlage II (tabel 1 & 3)
4. Bodem
Profielbeschrijvingen: zie bijlage IV
Bodemchemische analysen: zie tabel 5 en 6 bijlage II
5. Beheergeschiedenis en eventuele resultaten:
datum ingreep details resultaten
Maart 2006 plaggen
aan de rand van het ven en op de rabatten werden enkele proefvlakken experimenteel geplagd of afgegraven.
kieming enkele interessante doelsoorten: Moerashertshooi, Kleine zonnedauw, Veelstengelige waterbies en dophei.
Maart 2006 Bekalken na plaggen Experimenteel: enkele m² /
6. Problemen, knelpunten & vermoedelijke oorzaken:
- sterke vergrassing van de dopheidevegetatie, verdwijnen van typische flora en fauna
- verschijnen van verstoringsindicatoren in het ven en de venranden: het massaal voorkomen van Knolrus wijst op een sterke verzuring. Het verschijnen van Pitrus en Waternavel wijst op verhoogde voedselrijkdom
- verzuring: wordt in hoofdzaak veroorzaakt door de hoge atmosferische depositie,
- eutrofiëring: wordt hier in belangrijke mate extern veroorzaakt door enerzijds een hoge ammoniakdepositie en anderzijds de instroom van aangerijkt drainagewater uit landbouwgebied (Gorengracht). Bijkomende interne oorzaak is mogelijk verdroging waardoor bodemdepots van organisch materiaal mineraliseren en aanzienlijke hoeveelheden nutriënten vrijgesteld worden.
- verdroging: wordt grotendeels veroorzaakt door sterke ontwatering v/h ven (rabatten). Ook de bebossing van omringende duintoppen maken dat minder water afstroomt naar het ven.
7. Conclusies & aanbevelingen beheer:
- Venherstel: plaggen rabatten, verwijderen sliblaag in grachten, dichtgooien met oorspronkelijke materiaal - Herstel waterhuishouding: deels omkeren drainage, via alternatieve meer natuurlijke afwatering, drainageniveau optrekken, dichtgooien grachten, plaatsen regelbare stuwen, instroom landbouwwater (Galgegoor) tegengaan
- Verzuring: nutriëntarm, gebufferd systeem, geen herverzuring te verwachten - Ontbossen rondom beide vennen
Herstelbeheer van natte heide en vennen – toepassing standaardprotocol 153
Gebied: Tielenkamp (TIE) kaartblad 8/8 en 16/4 Projectlocatie: 6 - Galgegoor UTM FS3381-FS3382 1. Natuurdoeltype:
• Gagelstruweel
• Vochtige heide (4010 – Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix)
2. Fauna en Flora:
Doel- en aandachtsoorten:
Taxonomische
groep Soort Rode Lijst Voorkomen
Hogere planten Moerasviooltje Niet bedreigd talrijk aan zuidrand depresiie
Hogere planten Wilde gagel achteruitgaand
Hogere planten Vlottende bies enkel in plasje centraal in het Galgegoor
Hogere planten Duizendknoopfonteinkruid Niet bedreigd verdwenen
Verstoringsindicatoren:
Taxonomische
groep Soort Indicatie voor Voorkomen
Hogere planten Knolrus verzuring
Hogere planten Pitrus vermesting
Hogere planten Pijpenstrootje verzuring/vermesting/verdroging
Vegetatieopnamen: 06/74 (zie bijlage III)
3. Hydrologie
Peilbuizen:
ID Type Beheer
TIEP009, TIEP010, TIEP011, TIEP012, TIEP013 piëzometer ANB
TIES010 peilschaal ANB
Staalnamen hydrochemie: zie bijlage II (Tabe 1 & 3) 4. Bodem
Profielbeschrijvingen: zie bijlage IV
Herstelbeheer van natte heide en vennen – toepassing standaardprotocol 154
5. Beheergeschiedenis en eventuele resultaten:
datum ingreep details resultaten
?? kappen Kappen houtige vegetatie met het oog op het vrijstellen van het Gagelstruweel -
6. Problemen, knelpunten & vermoedelijke oorzaken:
- aanrijking milieu door atmosferische deposite en instroom aangerijkt water uit landbouwgebied - sterke verbossing, verdringing gagelstruweel
7. Conclusies & aanbevelingen beheer:
- voorlopig geen venherstel (hoewel hiervoor potenties aanwezig zijn) - herstel waterhuishouding: beperken instroom landbouwwater - verzuring: geen probleem vanwege grondwaterinvloed
- vrijstellen gagelstruweel (kappen van de overige houtige vegetatie) - kleinschalig plaggen (plaatselijk)
Herstelbeheer van natte heide en vennen – toepassing standaardprotocol 155
Gebied: Tielenheide (TIH) kaartblad 8/8
Projectlocatie: 1 & 2 UTM FS3382-FS3383 1. Natuurdoeltype:
Vochtige heide (4010 – Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix)
2. Fauna en Flora:
Doel- en aandachtsoorten:
Taxonomische
groep soort Rode Lijst Voorkomen
Dagvlinders Bont dikkopje Kwetsbaar Sporadisch (1 waarneming juni 2006)
Libellen Tangpantserjuffer Bedreigd Niet zeldzaam
Libellen Tengere pantserjuffer Zeldzaam Niet zeldzaam
Amfibieën Heikikker Zeldzaam Niet op deze locatie, enkel aan nabij gelegen vennetje
Sprinkhanen Heidesabelsprinkhaan Zeldzaam Niet op deze locatie, enkel aan nabij gelegen vennetje
Verstoringsindicatoren:
Taxonomische
groep soort Indicatie voor Voorkomen
Hogere planten Knolrus verzuring abundant
Veenmossen veenmossen verzuring abundant
Hogere planten Pitrus vermesting Verspreid langs oevers
Hogere planten Pijpenstrootje verzuring/vermesting/verdroging Rondom beide vennen quasi volledige dominantie
Vegetatieopnamen: 6/75, 6/76 (bijlage III)
3. Hydrologie
Peilbuizen:
ID Type beheer
TIHP001, TIHP002, TIHP003, TIHP004, TIHP005, TIHP006 piëzometer ANB
TIHS001N, TIHS001Z, TIHS002, TIHS004, TIHS005, TIHS006 peilschaal ANB
Staalnamen hydrochemie: zie bijlage II (Tabel 1 & 3) 4. Bodem
Profielbeschrijvingen: zie bijlage IV
Herstelbeheer van natte heide en vennen – toepassing standaardprotocol 156
5. Beheergeschiedenis en eventuele resultaten:
datum ingreep details resultaten
- - - -
6. Problemen, knelpunten & vermoedelijke oorzaken:
- sterke vergrassing van de dopheidevegetatie
- sterke verbossing: zorgt voor (te) weinig lichtinval en voor veel bladinval. - verdwijnen van typische flora en fauna
- Het verschijnen van Pitrus wijst op een verhoogde voedselrijkdom
- Een sterke verzuring uit zich door het dichtgroeien van het kleine, natuurlijke ven met Knolrus, veenmossen en Pijpenstrootje.
- Aanrijking en verzuring worden hier in hoofdzaak veroorzaakt door een hoge atmosferische depositie
7. Conclusies & aanbevelingen beheer:
- ontbossen omringende duintoppen - plaggen oevers en opschonen vennetjes - bekalken na plaggen kan nuttig zijn