Het slechte nieuws is dat er iedere dag nog meer dan 800 miljoen mensen leven in extreme armoede. En 30 miljoen mensen gaan gebukt onder moderne slavernij. Maar er is ook goed nieuws: het percentage mensen dat in ontwikkelingslanden in extreme armoede leeft daalde van 47% in 1990 naar 14% in 2015. Geld bestemd voor hulp aan andere landen kan ook góed worden besteed.
Gerechtigheid en rentmeesterschap zijn voluit Bijbelse begrippen, niet alleen van toepassing op ons eigen land, maar ook op de mensen die ver weg wonen. Hulp aan mensen in minder goed bedeelde landen begint er al direct mee als wij als overheid en burgers bij wat we besluiten en doen, nadenken over de gevolgen voor arme landen. Onze (over)consumptie kan leiden tot gebrek aan grondstoffen en milieuvervuiling elders, om maar een voorbeeld te noemen.
Hulp
Onverwachte (natuur)rampen of politieke crises leggen een grote druk op het budget voor ontwikkelingssamenwerking. Deze noodhulp heeft uit de aard der zaak altijd voorrang op andere projecten. Maar de druk op het budget voor ‘reguliere’ ontwikkelingssamenwerking mag niet te groot worden. Overigens: hulp is een zaak van zowel de regering als van particulieren en organisaties die de handen uit de mouwen steken.
Door financieel bij te springen en door hulp bij bijvoorbeeld het opbouwen van een rechtsstaat, kan Nederland bijdragen aan veiligheid en welvaart in andere landen. Doordat rechtsbescherming uitbuiting en diefstal tegengaat, ontstaat een veilige situatie voor school, werk en leven. Zo hebben ook programma’s in het kader van andere Werelddoelen, zoals op het gebied van onderwijs, gezondheidszorg, landbouw en sociale gelijkheid meer kans van slagen.
Speerpunten
Bij de Nederlandse hulpverlening in het buitenland moet steun aan de zwaksten en meest kwetsbaren (weduwnaren, weduwen, weeskinderen, daklozen, mensen met een beperking extra aandacht krijgen.
Gezond voedsel en schoon water zijn eerste vereisten voor iedereen. Daarom moet Nederland díe voorzieningen topprioriteit maken van het ontwikkelingsbeleid. Dat kan onder meer door in te zetten op het (agrarisch) beroepsonderwijs.
Ook (beroeps)onderwijs, als voorwaarde voor werk en innovatie, moet binnen het ontwikkelingsbeleid meer prioriteit krijgen.
Armoedebestrijding is niet alleen een kwestie van economische groei, maar ook van bijvoorbeeld onderwijs, goed bestuur, en gedegen wetshandhaving. Nederlandse hulpprojecten moeten daar ook aandacht aan besteden.
In Europa en in Nederland moeten wetten en beleid met mogelijk grote gevolgen voor ontwikkelingslanden voor invoering op die impact worden getoetst.
Als Nederland en Europa minder fossiele brandstoffen verstoken, heeft dat een positieve uitwerking op de klimaatverandering, en zo óók op de leef- en werkomgeving in ontwikkelingslanden. Nederland moet daarom aandacht besteden aan duurzaam beleid.
Overheid en particulieren
Nederland moet niet bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking, maar wel investeren in meer private betrokkenheid van burgers, bedrijven en organisaties. Dit kan o.a. via fiscale maatregelen.
Grote internationale hulporganisaties, bijvoorbeeld binnen de Verenigde Naties, blijken vaak niet erg efficiënt en effectief. Nederland moet daarom minder steun geven aan dit soort organisaties.
Hulporganisaties uitgaande van een christelijke levensvisie blijken in de praktijk vaak wél efficiënt, en met name op lokaal niveau ook effectief. Daarom verdienen ze royale medewerking van de regering. De enorme bureaucratie waar ze mee te maken hebben moet zo snel mogelijk verdwijnen.
53
Nederland moet zoeken naar een betere balans tussen financiering van grote internationale hulporganisaties en van kleinere NGO’s. Hoe dan ook, altijd moet na te gaan zijn aan wie en waaraan het geld is besteed en of het ook effectief was.
Moraal
Het is neokolonialistisch als Nederland en het Westen de eigen (seculiere) moraal opdringen op gebieden als huwelijk en gezin en het beschermen van het leven.
Wat wél helpt is investeren in betere zwangerschaps- en kraamzorg in plaats van het promoten van abortus en daarnaast in het aanbieden van uitstapprogramma’s voor prostituees, het tegengaan van (online) kinderprostitutie en het promoten van huwelijkstrouw om een ziekte als aids te voorkomen.
Handel
Internationale handel kan ten goede komen aan de allerarmsten, maar dat is niet automatisch het geval. Wanneer Nederlandse ondernemers en investeerders als goede rentmeesters rekening houden met de lokale politieke en sociale situatie en kiezen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, kunnen handel en hulp elkaar prima versterken. Daarvoor is nodig dat overheden, bedrijven en NGO’s goed samenwerken.
Nederlandse bedrijven kunnen bijdragen aan de economische groei van ontwikkelingslanden, maar moeten zich daarbij wel houden aan de afspraken voor maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Nederland werkt internationaal samen voor een betere belastingheffing in ontwikkelingslanden en het bestrijden van belastingontwijking door multinationals.
Bij het afsluiten van internationale (handels)verdragen zoals CETA en TTIP dienen centraal te staan behoud van productveiligheid en –kwaliteit, een veilig en schoon productieproces, het voorkomen van schadelijke gevolgen voor klimaat of biodiversiteit, de ontwikkeling van arme landen en de bescherming van staatssoevereiniteit. Ze mogen niet leiden tot concurrentievervalsing als gevolg van lagere (kwaliteits)eisen.
Een aanzienlijk deel van de Nederlandse export is landbouw-gerelateerd. Om te voorzien in de behoefte van veel exporteurs aan meer ondersteuning, bijvoorbeeld bij het aanboren van nieuwe markten in landen als Colombia en Israël, moet Nederland meer landbouwattachés aanstellen.
Vluchtelingencrisis
Burgeroorlogen en religieus en etnisch geweld in Afrika en het Midden-Oosten leidt nog dagelijks tot onvoorstelbaar leed en ongekende vluchtelingenstromen. Syrië is daarvan het meest schrijnende voorbeeld. Het spreekt vanzelf dat zij die vluchten omdat zij moeten vrezen voor hun leven, in Europa of elders onderdak moeten kunnen krijgen.
De Nederlandse inspanningen moeten echter niet alleen gericht zijn op acute opvang en andere noodhulp, maar ook op de verbetering van de situatie in het herkomstland. Aanvankelijk zal dat vooral verlopen via internationale organisaties, maar voor de langere termijn moet het accent meer gaan liggen op lokale en regionale initiatieven.
Om ongewenste migratie tegen te gaan en erbarmelijke situaties in Europese opvangkampen te voorkomen moet het opzetten van opvang- en registratieposten buiten Europa met kracht doorgezet worden.
De toetsing van asielverzoeken dient zoveel mogelijk buiten Europa plaats te vinden. Niet alleen het toetsen van de asielaanvraag gaat dan sneller en eenvoudiger, ook het perspectief op (veilige) terugkeer verbetert.
Nederland ziet erop toe dat vanuit Europa voldoende geld ter beschikking wordt gesteld voor opvang in de regio’s van herkomst en veilige derde landen.
Politieke en humanitaire samenwerking met buurlanden van conflictgebieden is onontbeerlijk ten behoeve van goede opvang in de regio en ter regulering van irreguliere migratie.
54
De vluchtelingen- en migratiecrises leggen een grote druk op het budget ‘reguliere’ ontwikkelingssamenwerking. Die druk moet weggenomen worden door budgetten te scheiden van elkaar.
Om (burger)slachtoffers en migratiestromen tegen te gaan, moet Nederland een aanzienlijk steentje bijdragen aan de internationale humanitaire, militaire en diplomatieke inspanningen in onder meer Syrië.
55
56