Ja en hier droom ik
van om ooit zo iets
zelf te hebben, hier
voel ik mij thuis net
als een goeie
vriendschap, dan is
dit mijn huis
- ‘Dirk-Jan’ -
Conclusies
Met de voorgaande hoofdstukken in ogenschouw genomen, kan in deze concluderende paragraaf antwoord gegeven worden op de onderzoeksvraag: “Welke betekenis kennen jongeren van het PraktijkOnderwijs Veendam toe aan hun favoriete plaatsen en in welke mate hebben zij een binding met deze plaatsen?” Aan plaatsen waar de jongeren graag alleen komen, worden voornamelijk de betekenissen ‘rust’, ‘kunnen doen wat je wilt’ en ‘even geen gezeur aan het hoofd hebben’ toegekend. Plaatsen waar de jongeren graag met anderen komen krijgen dezelfde betekenissen toegedicht, maar het sociale aspect speelt hierin een hoofdrol. Dat is niet vreemd wanneer er specifiek naar plaatsen gevraagd wordt waar ze graag met anderen komen, maar wanneer de jongeren aangeven in hun eentje niet graag op deze plaatsen te komen, is dat wel opvallend. De reden hiervoor is dat ze er dan “niks aan” vinden. De betekenissen ‘gezelligheid’, ‘vriendschap’, ‘kunnen doen wat je wilt’ en ‘ontmoeting’ worden gebruikt voor de plaatsen waar jongeren samen komen (zie ook afbeelding 10, naar het model van Gustafson).
Centraal in het overzicht in afbeelding 10, staat het argument ‘Autonomie, kunnen doen wat je wilt’. Kunnen doen wat ze willen, met wie ze dat willen en waar ze dat willen is voor jongeren erg belangrijk. Vanwege de connectie met zowel self als environment en others, staat dit argument centraal. De overige argumenten, die de jongeren hebben aangedragen, zijn hiermee verbonden.
De betekenissen die jongeren toekennen aan plaatsen die voor hen belangrijk zijn, zijn vooral gericht op het ‘insider’-gevoel. De individuele leerling sprak tijdens de lessen, en met name tijdens de
focusgroep-Afb. 10 – Overzicht ‘wat een plaats belangrijk maakt’, eigen bewerking
Self Environment Others Mogelijk heden Vrienden en groepsvorming Anoniem Rust Autonomie, kunnen doen wat je wilt Ontmoeting Gezelligheid
gesprekken, opvallend vaak in de ‘wij’-vorm. Het bij een groep horen en elkaar opzoeken bleek voor elke leerling gebruikelijk en herkenbaar. Groepen jongeren maken in verschillende samenstellingen gebruik van plaatsen in de openbare ruimte. Echter, wanneer ze anderen, ‘outsiders’ waar ze niet bij aan kunnen/willen sluiten, op hun favoriete plaats aantreffen, trekken ze verder naar een van hun andere favoriete plaatsen. De jongeren hebben meerdere plaatsen waar ze het ’gewoon leuk’ hebben samen. Is de ene plaats bezet, dan gaan ze naar de volgende plaats. Maar niet alleen, daar is niets aan. De sociale aspecten van een plaats lijken voor jongeren echter van grotere betekenis te zijn dan de fysieke en functionele aspecten van dezelfde plaats, al kunnen deze laatste niet volledig uitgevlakt worden. De fysieke kenmerken van een plaats zijn ook van invloed op de plaatsen die de jongeren uitzoeken om elkaar te ontmoeten. Ze gebruiken de plaats om te rusten, om te kletsen, om even wat te eten of te drinken, om zich te verzamelen om verder te gaan naar een andere plaats en soms om mensen te kijken. Jongeren zoeken een plaats op, waar ze de privacy hebben om te doen wat ze willen, zonder daarbij door volwassenen aangesproken te worden op hun gedrag. De behoefte ‘niet-gezien worden’ is groter dan de behoefte ‘gezien-worden’.
Dat de jongeren zo gemakkelijk van plaats wisselen, wil niet zeggen dat ze geen binding met deze plaatsen hebben. Uit het onderzoek is gebleken dat jongeren wel degelijk een binding met deze plaatsen hebben, al doen ze er desondanks gemakkelijk afstand van. De binding die jongeren met plaatsen hebben, lijkt op basis van dit onderzoek geen emotionele binding te zijn, maar in zekere zin meer een praktische binding. Ze hebben meerdere favoriete plaatsen, waar ze op verschillende momenten van de dag komen en waartussen ze heen en weer bewegen. Deze beweging tussen de verschillende plaatsen kan gezien worden als een zoektocht naar bekenden en/of vrienden die zich ook in de openbare ruimte bewegen op zoek naar een ontmoeting met bekenden.
“Maar zijn plaatsen dan niet meer dan een context waarin hun sociale levens zich afspelen?” Voor jongeren vormen plaatsen, inderdaad, voornamelijk de context van hun sociale levens. De gezelligheid die de jongeren zoeken, halen ze niet uit de sfeer van de plaats, maar uit het gezelschap waarmee ze de plaats bezoeken. De ontmoeting die jongeren zoeken, is niet die met ‘anderen’ om zich tegen af te zetten, maar is er een met vrienden, gelijkgestemden, om samen een ‘groep’ te vormen.
Echter, niet iedere plaats wordt bij voorbaar geschikt gevonden door de jongeren. Voor de buitenwereld kan het lijken alsof de jongeren zich op de meest onlogische plaatsen verzamelen, terwijl de jongeren bepaalde fysieke eigenschappen van de plaats meenemen in hun keuze om op dat moment op die plaats te zijn. De uitkomsten van dit onderzoek naar de betekenis die jongeren, van het praktijkonderwijs Veendam, toekennen aan plaatsen en de mate waarin ze een binding hebben met deze plaatsen, bevestigen in grote lijnen de uitkomsten van de onderzoeken die in het theoretisch kader aan bod zijn gekomen.
In het inleidende hoofdstuk is aangegeven dat het heersende negatieve beeld van ‘de rondhangende jongere’ een extra motivatie vormde om juist deze doelgroep tot onderwerp van de scriptie te maken. Nu het onderzoek afgerond is, lijkt het wellicht een zoveelste poging van een onderzoeker om ‘jongeren’, in het algemeen, in een minder kwaad daglicht te stellen. Echter, de doelstelling was erachter te komen welke plaatsen voor jongeren (van het PrO) in positief opzicht betekenisvol en belangrijk voor ze zijn en waarom. En daarin is dit onderzoek geslaagd. Als het onderzoek bovendien enigzins bijdraagt om de beeldvorming van jongeren in de openbare ruimte bij te stellen, is dat mooi meegenomen.