Huidige situatie Noord Uganda

De huidige situatie van de respondenten is van belang, zodat de antwoorden in de context kunnen worden geplaatst. Om die reden is ervoor gekozen dit als eerste te beschrijven. Aan de hand van (het ontbreken van) vrede wordt de huidige situatie beschreven. Er wordt beschreven hoe de mensen in Noord Uganda de huidige situatie ervaren in termen van vrede en conflict.

Vrede

26

volgende quote blijkt het best wat momenteel als vrede wordt gezien in Noord Uganda: “There is relative peace, before, when kony was still in northern Uganda. But now people can move anywhere, anytime, and people are not in the camps anymore.” (respondent 1,

persoonlijke communicatie, maart 2016)

Er waren geen respondenten die vol overtuiging vertelden dat er vrede is en dat de bijhorende ontwikkelingen ook plaatsvinden. Het gaat vooral over de afwezigheid van conflict, afwezigheid van het LRA, afwezigheid van het regeringsleger en terugkomst van de mensen uit de kampen. Hoe vrede in eerste instantie door de respondenten werd

beschreven lijkt erg op de aanwezigheid van negatieve vrede. Later in de interviews blijkt dit ook het geval te zijn.

Het meest voorkomende geschetste beeld van vrede is dat er geen conflict meer mag zijn (dus ook geen landconflict), dat er genoeg geld is voor het betalen van het schoolgeld en dat er een markt is voor de producten van hun land. Het belangrijkste voor het komen tot en het behouden van vrede is dat ontwikkeling plaatsvindt. De volgende quote vat vrede in Noord Uganda goed samen:

“When there is peace, you can take care of your family, you can plant crops, people buy your products, you can move anything and anywhere, you can pay for the schoolfees.”

(respondent 5, persoonlijke communicatie, maart 2016)

Ondanks dat het merendeel op het eerste gezicht lijkt te zeggen dat er vrede is in Noord Uganda, kwamen sommige respondenten hier in hetzelfde interview al op terug. In de interviews zijn veel tegenstellingen naar voren gekomen; vrede/geen vrede was hier één van. Dit blijkt uit het feit dat het merendeel aangaf dat er vrede is in Noord Uganda, waarna vervolgens de helft van de respondenten noemt dat er geen vrede is in Noord Uganda. Dit kan er op duiden dat zij bedoelden dat er geen oorlog is, maar dat betekent niet dat er vrede is.

Voor de afwezigheid van vrede zijn veel verschillende redenen gegeven. De reden die door meerdere respondenten is gegeven is het feit dat er geen ontwikkeling is. Er worden geen scholen gebouwd, er is geen geld voor voedsel en er is geen welvaart in Noord Uganda. Ook is aangegeven dat er zo lang oorlog is geweest dat mensen nog steeds aan het settelen en herstellen zijn van de oorlog. Zolang dit nog gaande is, is er geen vrede.

Daarnaast kan er, volgens sommige respondenten, geen vrede zijn zolang de (gedwongen) LRA strijders nog steeds vermist zijn. Hierbij komt ook dat door een paar respondenten genoemd wordt dat door het proces van Dominic Ongwen het LRA niet terug durft te komen. Ook het gevoel van vrede met de regering ontbreekt, de regering heeft dingen beloofd die zij niet waar hebben gemaakt. Dit blijkt uit de volgende quote:

“No peace with the government. The government promised cows, to pay back for the losses. So it is painful for the people, because it is a broken promise.” (respondent 8, persoonlijke communicatie, maart 2016)

Door de chaos van de oorlog is het soms onduidelijk van wie het land is, omdat dit vaak niet gedocumenteerd staat. Hierdoor kan er landconflict ontstaan; dit is ook het geval in Noord Uganda. Momenteel is het hebben van landconflicten ook een belangrijke factor die vrede in de weg staat.

27 Bijdrage aan vrede

Er zijn verschillende punten genoemd die een bijdrage kunnen leveren aan vrede, volgens de respondenten. De helft van de respondenten heeft aangegeven dat het hebben van goede scholen en ziekenhuizen bijdraagt aan het terugkeren van vrede. Een andere bijdrage kan compensatie vanuit de regering of het ICC zijn. Compensatie voor het verliezen van het vee is hard nodig voor de landbouw en het eten.

Daarnaast is aangegeven dat er noodzaak is voor verzoening, specifiek voor mato oput. Zeker in het geval van Dominic Ongwen, die nu in hechtenis van het ICC is. Het is nodig dat hij terugkomt en het verzoeningsritueel gedaan wordt zodat de vrede kan terugkeren. De volgende quote ondersteunt dit:

“Even if Dominic Ongwen is in prison (now in trial). As long as the mato oput does not happen, there will be no peace. Unless Dominc Ongwen will talk to the people, there will be no peace. If he does that, the hearts will come back.” (respondent 10, persoonlijke

communicatie, maart 2016)

Tot slot is door een enkeling aangegeven dat er opnieuw vredesbesprekingen moeten komen, omdat het LRA eerder niet zal terugkeren.

Dominic Ongwen: slachtoffer of misdadiger?

Naast het beschrijven van de huidige situatie in Noord Uganda voor wat betreft vrede, is het ook van belang het beeld van Dominic Ongwen te schetsen. In de interviews is gevraagd of Dominic Ongwen gezien wordt als slachtoffer of als misdadiger. Dit is voor velen een

moeilijke vraag, omdat ze zich bewust zijn van het feit dat Dominic Ongwen als 10-jarig kind is meegenomen. Toch hebben velen zich uitgesproken over deze kwestie.

Ruim de helft van de respondenten ziet Dominic Ongwen meer als misdadiger dan als slachtoffer. Een derde vindt dat Ongwen slachtoffer is en een enkeling vindt de kwestie te moeilijk om te beantwoorden. Een paar respondenten hebben aangegeven dat er geen wraakgevoelens zijn in de community voor Dominic Ongwen en hij niets heeft te vrezen wanneer hij terug komt naar de community. Een gestelde voorwaarde is dat het

verzoeningsritueel, mato oput, moet hebben plaatsgevonden.