5 Een excerpt in Den verkeerden Hemel
Afbeelding 2: De houtsnede uit ca 1520 met het schip van Sinte Reynuyt Toegeschreven aan Aertgen van Leyden Exemplaar met de Nederlandse tekst, bewaard in het Ashmolean
Afbeelding 3: Eerste pagina van de gasthuistekst in Der fielen rabauwen oft der schalcken
Afbeelding 4: Eerste pagina van de Gasthuistekst in Tafereel van de Belacchende werelt (1635, V3v). Ex. Leiden, Universiteitsbibliotheek, G 645 mag 121:1, G 645 mag 121:2, G 645 mag 121:3
Afbeelding 5: Het titelblad van Der fielen rabauwen oft der schalcken vocabulaer. Ex. Gent, Universiteitsbibliotheek, BHSL.RES 1217
Afbeelding 6: Het titelblad van Veelderhande geneuchlijcke dichten, tafelspelen ende
Afbeelding 7: Het titelblad van Tafereel van de Belacchende werelt. Ex. Leiden, Universiteitsbibliotheek, G 645 mag 121:1, G 645 mag 121:2, G 645 mag 121:3
Afbeelding 8: Het titelblad van De vermakelijckheyt selfs. Ex. Amsterdam, Universiteitsbibliotheek, OTM: 061-4353
Afbeelding 9: Het titelblad van Den verkeerden Hemel (zoals die voorkomt in De
Afbeelding 10: Het titelblad van het Nederrijnse Liber Vagatorum. Ex. München, Bayerische Staatsbibliothek, Rar. 78
Bibliografie
Primaire bronnen
DFV, ed. 1563:
Der fielen, rabauwen, oft der Schalcken vocabulaer. Antwerpen: Jan de Laet, 1563. Ex.
Universiteitsbibliotheek Gent, BHSL.RES 1217. Geraadpleegd via het online fascimile.
VGD, ed. 1600:
Veelderhande geneuchlijcke dichten, tafelspelen ende refereynen. Antwerpen: Jan van
Ghelen, 1600. Universiteitsbibliotheek Gent, Res. 504. Geraadpleegd via het online fascimile.
VGD, ed. 1899:
Veelderhande geneuchlijcke dichten, tafelspelen ende refereynen (ed. Maatschappij der
Nederlandse Letterkunde te Leiden). Leiden: E.J. Brill.
TBW, ed. 1635:
Vaeck, M. van. (1994). ‘Fascimile-editie’, in: Adriaen van de Venne, Tafereel van de
belacchende werelt. Gent: Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en
Letterkunde.
DVS, ed. 1650:
De Vermakelijckheyt self, ofte Alle-Mans gadingh. Onbekend: onbekend, circa 1650.
Universiteitsbibliotheek Amsterdam, OTM: 061-4353.
DVH:
Den verkeerden Hemel, zoals opgenomen in: De Vermakelijckheyt self, ofte Alle-Mans gadingh. Onbekend: onbekend, circa 1650. Universiteitsbibliotheek Amsterdam,
OTM: 061-4353.
Nef des princes, ed. 1502
La nef des princes et des batailles de nobles avec aultres enseigmens par Robert de Balsat.
Liber Vagatorum, ed. 1510
Liber Vagatorum: Der Betler Orden. Onbekend: onbekend, 1510. Bayerische Staatsbibliothek
München, Rar. 78.
Secundaire bronnen
Aa, A.J. van der. (1855). Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Derde en
vierde stuk. Haarlem: J.J. van Brederode.
Allut, P. (1972). Étude biographique & bibliographique sur Symphorien Champier. [1859, Lyon1]. Nieuwkoop: B. de Graaf.
Blockmans, W. (1991). Interdisciplinaire mediëvistiek als sneeuw voor de zon? Bijdragen en
mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden, 3, 448-450.
Blondé, B., Buylaert, F., Dumolyn, J., Hanus, J. & Sabel, P. (2016). Samenleving in de stad: sociale relaties tussen ideaal en realiteit. In: A. van Bruaene, B. Blondé & M. Boone (red.). Gouden eeuwen. Stad en samenleving in de Lage Landen (1100-1600). Gent: Academia Press.
Briels, J.G.C.A. (1974). Zuidnederlandse boekdrukkers en boekverkopers in de Republiek der
Verenigde Nederlanden omstreeks 1570-1630: een bijdrage tot de kennis van de geschiedenis van het boek. ’s-Gravenhage: N.V. Drukkerij Trio
Bruaene, A. van. (2008). Om beters wille. Rederijkerskamers en de stedelijke cultuur in de
Zuidelijke Nederlanden (1400-1650). Amsterdam: Amsterdam University Press.
Brunet, J (ed.). (18424). Manuel du libraire et de l’amateur de livres. Volume 1. [18341]. Parijs: Silvestre.
Buisman, M. (1960). Populaire prozaschrijvers van 1600 tot 1815. Romans, novellen,
verhalen, levensbeschrijvingen, arcadia’s, sprookjes. Amsterdam: B.M. Israël.
Burger, C.P. (1931). Nederlandsche houtsneden 1500-1550: het schip van sinte Reynuut’, Het
boek, 20, 209-221.
Coornhert, D.V. (1587). Boeventucht (ed. Arie-Jan Gelderblom, Marijke Meijer Drees e.a., 1985). Muiderberg: Dick Coutinho.
Deursen, A. Th. van. (1981). Vastenavondviering. Tijdschrift voor geschiedenis, 94, 102. Drewes, J. B. (1981). Literatuur, volksfeest en burgermoraal in de late middeleeuwen. De
nieuwe taalgids, 74, 253-275.
Dumolyn, J. (2014). Het corporatieve element in de Middelnederlandse letterkunde en de zogenaamde laatmiddeleeuwse burgermoraal. Spiegel der Letteren, 56 (2), 123-154.
Facéties, raretés et curiosités littéraires (1829). Parijs.
Genette, G. (1997). Paratexts: Tresholds of interpretation. Cambridge: Cambridge University Press.
Hazlitt, W.C. (1864-1866). Deel 4 (1866) met de tekst van The hye way to the spyttal house (p. 22-72), in: Remains of the early popular poetry of England. London: Russell Smith.
Kappelhof, T. (2003). Gasthuizen-armenhuizen? Een onderzoek in Bossche testamenten.
Bossche bladen, 53-58.
Kruyskamp, C. (1965). De vrije kost. Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, 81, pp. 94-99. Geraadpleegd via DBNL op 5 december 2016.
Mestayer, M. (1991). ‘La bibliothèque de Charles II, comte de Lalaing, en 1541’ (pp. 199- 216). In: Les sources littéraries et leurs publics dans l’espace bourguignon (XIVeXVI
s.) Publication du Centre européén d’Études bourguignon, 31. Neuchâtel.
Meyere, V. de & Baekelmans, L. (1914). Het boek der rabauwen en naaktridders. Antwerpen: De Tijd.
Moore, W.G. (1931). Robert Copland and his Hye Way. The review of English studies, 7, 406-418.
Pleij, H. (1983). Het Gilde van de Blauwe Schuit; literatuur, volksfeest en burgermoraal in de
late middeleeuwen [19791]. Amsterdam: Meulenhof.
Pleij, H. (1985). Van schelmen en schavuiten. Laatmiddeleeuwse vagebondteksten. Amsterdam: Querido.
Pleij, H. (1991). Reactie. Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der
Nederlanden, 3, 443-447.
Pleij, H. (1992). ‘Van vastelavond tot carnaval’, in: C. de Mooij (red.). Vastenavond,
carnaval. Feesten van de omgekeerde wereld. Zwolle: Waanders.
Pleij, H. (2002). Poorters en burgers in laatmiddeleeuwse literaire bronnen (pp. 55-78). In: J. Kloek & K. Tilmans (red.). Burger. Een geschiedenis van het begrip ‘burger’ in de
Nederlanden van de Middeleeuwen tot de 21ste eeuw. Amsterdam: Amsterdam
University Press.
Pleij, H. (2007). Het gevleugelde woord. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1400-
1560. Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker.
Porteman, K. & Smits-Veldt, M.B. (2008). Een nieuw vaderland voor de muzen. Geschiedenis
van de Nederlandse literatuur 1560-1700. Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker.
Ridder-Symoens, H. de (1991). Beschavingsoffensief of verraad van de middenklassen?
Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden, 3, 426-433
Roberts, B. B. (2012). Sex and Drugs before Rock ‘n Roll. Youth culture and masculinity
during Holland’s Golden Age. Amsterdam: Amsterdam University Press.
Roberts, B. B. (2014). Seks, Drugs en Rock ’n Roll in de Gouden Eeuw. Amsterdam: Amsterdam University Press.
Siegert, B. (2015). ‘Pasajeros a Indias: Registers and Bibliographical Writing as Cultural Techniques of Subject Constitution (Spain, Sixteenth Century)’, in: Cultural
Techniques. Grids, Filters, Doors and Other Articulations of the Real. New York:
Fordham University Press.
Tamizey de Larroque, Ph. (1886). Notice sur Robert de Balsac sénéchal d’Agenais et de Gascogne. Revue des langues Romanes, 16, 279-293.
Ulenspiegel Antwerpen (1580) (ed. Loek Geeraerdts, 1987). Antwerpen: Berghmans
Uitgevers.
Vaeck, M. van. & J. Verberckmoes. (2002). ‘Who do beggars deceive? Adriaen van de Venne, recreational literature and the pleasure of forging texts’ (pp. 269-288).. In: T.
van Houdt et al. (red.). On the edge of trut hand honesty. Principles and strategies of
fraud and deceit in the early modern period. Leiden: E.J. Brill.
Vaeck, M. van. (1994). ‘Prolegomena’ & ‘Studie’, in: Adriaen van de Venne, Tafereel van de
belacchende werelt. Gent: Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en
Letterkunde.
Vandenbroeck, P. (1987). Beeld van de andere, vertoog over het zelf: over wilden en narren,
boeren en bedelaars. Antwerpen: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap.
Zieleman, G.C. (1980). Boekbeoordelingen. Tijdschrift voor Nederlandse taal- en letterkunde,
96, 215-222.
Digitale zoekopdrachten
Informatie over Le droit chemin de lhospital. Geraadpleegd via de online catalogus van Bruce McKittrick Rare Books.
Titelbeschrijving van Den verkeerden Hemel, inclusief informatie over de drukken via de
Short Title Catalogue Netherlands (STCN)
Titelbeschrijving van het exemplaar van Den verkeerden Hemel dat bewaard wordt in de Koninklijke Bibliotheek in ’s-Gravenhage, zoals die voorkomt in de catalogus van de Koninklijke Bibliotheek (KB).