Visie en wensbeelden: definities in dit rapport
6 Concluderende overwegingen
6.3 Hoe nu verder?
Zoals aangegeven in Hoofdstuk 1, is de theoretische basis van de geactualiseerde Duurzaam Veilig-visie beschreven in twee achtergrondrapporten. De informatie in dit rapport vooral bedoeld als input en kader voor de verdere ontwikkeling van de toekomstbestendige visie Duurzaam Veilig Wegverkeer: DV3. Een tweede rapport (Aarts & Dijkstra, 2018) beschrijft de inhoudelijke onderbouwing van de geactualiseerde visie met onder andere een nieuwe kijk op deels bekende uitgangspunten en principes. Het geeft ook enkele voorbeelden van concrete maatregelen die leiden tot de realisatie van de visie in de praktijk. Het idee is dat de verdere uitwerking van theorie naar praktijk plaatsvindt in nauwe samenwerking met zoveel mogelijk betrokken partijen.
Aarts, L. (2016). Risicogestuurd verkeersveiligheidsbeleid. Wat is het en wat kun je ermee? Paper gepresenteerd op het Nationaal Verkeersveiligheidscongres, 21 april 2016, Den Bosch.
Aarts, L.T. & Dijkstra, A. (2018). DV3 – Achtergronden en uitwerking van de
verkeersveiligheidsvisie; De visie Duurzaam Veilig Wegverkeer voor de periode 2018-2030 onderbouwd. R-2018-6B. SWOV, Den Haag.
Aarts, L., Eenink, R. & Weijermars, W. (2014). Opschakelen naar meer verkeersveiligheid; Naar maximale veiligheid voor en door iedereen. R-2014-37. SWOV, Den Haag.
Aarts, L.T., Loenis, B.J.C., Dijkstra, A., Deden, N.Y. & Noorloos, R. (2017). Risicofactoren nader onderzocht: 50km/uur-kruispunten; Het concept van Safety Performance Indicators (SPI’s) nader belicht, risicofactoren bij dodelijke ongevallen en kwantificering van roodlichtnegatie. R-2016-17. SWOV, Den Haag.
Agentschap NL (2012). Analyse marktsegment taxi. Agentschap NL, Den Haag.
Baron, J. (2008). Thinking and deciding, 4th edn. Cambridge University Press, New York.
Bax, C.A., Hoekstra, A.T.G. & Schermers, G. (2016). Objectieve en subjectieve verkeersveiligheid van het N233-kruispunt Rhenen-Achterberg; Inventarisatie van zorgpunten bij bewoners, enquête onder (ouders van) scholieren en beoordeling van de huidige en toekomstige verkeerssituatie. R-2016-4. SWOV, Den Haag.
Bertoncello, M. & Wee, D. (2015). Ten ways autonomous driving could redefine the automotive world. In: McKinsey Quarterly. McKinsey & Company.
CBS (2011). Kinderen meestal onder begeleiding op pad. Nieuwsbericht 3 november 2011, Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
CBS (2012a). In ochtendspits 2,4 miljoen mensen achter het stuur. Nieuwsbericht 14 december 2012, Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
CBS (2012b). Bezit en gebruik bestelauto’s. Methodebeschrijving en resultaten. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
CBS (2013). Meer dan de helft van de werknemers is forens. Nieuwsbericht 7 juni 2013. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
CBS (2014). Jongeren vooral online met smartphone. Nieuwsbericht 25 mei 2014. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
CBS (2015a). Transport en mobiliteit 2015. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
CBS (2015b). Jaarmonitor Wegvoertuigen: Kilometers, 2014. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
CBS (2015c). Meer dan de helft van de werknemers bij pensionering 65 jaar of ouder. Nieuwsbericht 5 februari 2015. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
CBS (2015d). Uitstoot verkeer en vervoer daalt. Nieuwsbericht 9 september 2015. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
CBS (2016a). Personenauto’s steeds ouder. Nieuwsbericht 21 mei 2016. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
CBS (2016b). Helft minder kilometers na pensioen. Nieuwsbericht 14 april 2016. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
CBS (2017). Kilometers bestelauto’s naar gewichtsklasse. 7 November 2017. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
Cloïn, M. & Hoogendoorn-Lanser, S. (2013). De invloed van ICT op werken en winkelen: analyse van het tijdsbestedingsonderzoek. Bijdrage aan het Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk, 21 en 22 november 2013, Rotterdam.
CPB/PBL (2015a). Cahier Demografie. Gedownload van http://www.wlo2015.nl. Centraal Planbureau en Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag.
CPB/PBL (2015b). Cahier Regionale ontwikkelingen en verstedelijking. Gedownload van http://www.wlo2015.nl. Centraal Planbureau en Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag. CPB/PBL (2015c). Cahier Macro-economie. Gedownload van http://www.wlo2015.nl. Centraal Planbureau en Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag.
CPB/PBL (2015d). Cahier Klimaat en energie. Gedownload van http://www.wlo2015.nl. Centraal Planbureau en Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag.
CPB/PBL (2015e). Cahier Mobiliteit. Gedownload van http://www.wlo2015.nl. Centraal Planbureau en Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag.
Craen, S. de (2010). The X-factor. A longitudinal study of calibration in young novice drivers. Proefschrift Technische Universiteit Delft. SWOV Dissertatiereeks, SWOV, Leidschendam. CROW-KpVV (2013). 1 op 3 basisschoolkinderen met de auto gebracht. KpVV Dashboard duurzame en slimme mobiliteit.
Dam, F. van & Hilbers, H. (2013). Vergrijzing, verplaatsingsgedrag en mobiliteit. PBL- publicatienummer: 1122. Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag.
Davidse, R. (2007). Assisting the older driver. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen. SWOV Dissertatiereeks, SWOV, Leidschendam.
Dingus, T.A., Guo, F., Lee, S., Antin, J.F., et al. (2016). Driver crash risk factors and prevalence evaluation using naturalistic driving data. In: Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, vol. 113, nr. 10, p. 2636–2641.
ETSC (2001). Transport safety performance indicators. European Transport Safety Council, Brussel.
Foot, H., Tolmie, A., Thomson, J., McLaren, B., et al. (1999). Recognising the hazards. In: The Psychologist, vol. 12, nr. 8, p. 400-402.
Goldenbeld, Ch., Dijkstra, A., Aarts, L.T. & Schermers, G. (2016). Gevolgen van toekomstige ontwikkelingen voor de kwaliteit van infrastructuur; Verkenning van consequenties voor verkeersveiligheid. R-2016-5. SWOV, Den Haag.
Groot-Mesken, J. de (2014). De waarde van nul; Nulvisies en Verkeersveiligheidsbeleid. R-2014-8. SWOV, Den Haag.
Hafen, K., Lerner, M., Allenbach, R., Verbeke, T., et al. (2005). State of the art report on Road Safety Performance Indicators. SafetyNet, Building the European Road Safety Observatory, Workpackage 3, Deliverable D3.1. European Commission, Directorate-General Transport and Energy, Brussels.
Hagenzieker, M.P (2015). ‘Dat paaltje had ook een kind kunnen zijn’. Over verkeersveiligheid en gedrag van mensen in het verkeer. Intreerede 21 oktober 2015 ter gelegenheid van de
aanvaarding van het ambt van hoogleraar Verkeersveiligheid aan de faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen van Technische Universiteit Delft, Delft.
Houwing, S., Twisk, D. & Waard, D. de (2015). Alcoholgebruik van jongeren in het verkeer op stapavonden. R-2015-12. SWOV, Den Haag.
IPCC (2013). Summary for policymakers. In: Stocker, T.F. et al. (eds.), Climate change 2013: The physical science basis. Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, USA.
KiM (2013). Mobiliteitsbalans 2013. Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid, Den Haag. KiM (2014). Mobiliteitsbeeld 2014. Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid, Den Haag.
KNMI (2015). Klimaatscenario’s voor Nederland ’14. Gedownload van www.klimaatscenarios.nl. KNMI, De Bilt.
Koornstra, M.J., Mathijssen, M.P.M., Mulder, J.A.G., Roszbach, R., et al. (red.) (1992). Naar een duurzaam veilig wegverkeer; Nationale Verkeersveiligheidsverkenning voor de jaren 1990/2010. SWOV, Leidschendam.
Meadows D.H., Meadows, D.L. & Randers, J. (1992). Beyond the limits: confronting global collapse, envisioning a sustainable future. Chelsea Green Publishing Company, Post Mills, Vermont.
Ministerie van IenM (2012). Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte. Nederland, concurrerend, bereikbaar, leefbaar en veilig. Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Den Haag.
Ministerie van IenM (2015). Maatregelen verkeersveiligheid. Dossiernr. 29 398. Brief van de Minister van Infrastructuur en Milieu. Nr. 478. Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Den Haag. Schagen, I. van, Kint, S. van der & Hagenzieker, M. (2017). Zelfrijdende voertuigen: wat betekent dat voor fietsers en voetgangers? R-2017-22. SWOV, Den Haag.
Slovic, P. (2000). What does it mean to know a cumulative risk? Adolescents' perceptions of short-term and long-term consequences of smoking. In: Journal of Behavioral Decision Making, vol. 13, nr. 2, p. 259.
Starren, A.M.L., Beek, F.A., van der, Gort, J., Steenbergen, A. & Weerd, R. van (2009). Safety Culture bestelverkeer: onderzoek naar de mogelijkheden om te investeren in verkeersveiligheid in het bestelverkeer. TNO, Hoofddorp.
Swedish Transport Administration (2012). Review of interim Targets and Indicators for Road Safety in 2010–2020. Analytic report. Publication 2012:162. Swedish Transport Administration, Borlänge.
SWOV (2012a). Riskant verkeersgedrag onder pubers. SWOV-Factsheet, augustus 2012. SWOV, Leidschendam.
SWOV (2012b). Vermoeidheid in het verkeer: oorzaken en gevolgen. SWOV-Factsheet, augustus 2012. SWOV, Leidschendam.
SWOV (2013). Duurzaam Veilig: uitgangspunten, misverstanden en relatie met andere visies. SWOV-Factsheet, juli 2013. SWOV, Den Haag.
SWOV (2015). Ouderen in het verkeer. SWOV-Factsheet, augustus 2015. SWOV, Den Haag. SWOV (2016). 18- tot en met 24-jarigen: jonge automobilisten. SWOV-Factsheet, mei 2016, Den Haag.
SWOV (2016b). Vracht- en bestelauto's. SWOV-Factsheet, december 2016. Den Haag. SWOV (2017a). Fietsers. SWOV-Factsheet, juni 2017. SWOV, Den Haag.
SWOV (2017b). Duurzaam veilig wegverkeer. SWOV-Factsheet, oktober 2017. Den Haag. SWOV (2018). DV3 – Visie Duurzaam Veilig Wegverkeer 2018-2030; Principes voor ontwerp en organisatie van een slachtoffervrij verkeerssysteem. SWOV, Den Haag.
Tillema, T., Berveling, J., Gelauff, G., Waard, J. van der, et al. (2015). Chauffeur aan het stuur? Zelfrijdende voertuigen en het verkeer- en vervoersysteem van de toekomst. Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid, Den Haag.
Tingvall, C. & Haworth, N. (1999). Vision Zero - An ethical approach to safety. Paper presented to the 6th ITE International Conference Road Safety & Traffic Enforcement: Beyond 2000,
Melbourne, 6-7 September 1999.
TLN (2015). Transport in cijfers 2015. Transport Logistiek Nederland, Zoetermeer.
Twisk D.A.M. (2014). Protecting pre-license teens from road risk; identifying risk-contributing factors and quantifying effects of intervention strategies. PhD Thesis. SWOV, Den Haag. Twisk, D.A.M. (in voorbereiding). Verkeersveiligheid, wiens verantwoordelijkheid is het eigenlijk? Over patriarchale overheden en eigenzinnige burgers. SWOV, Den Haag. [In voorbereiding]
UNFCCC (2015). United Nations Climate Change Conference. Adoption of the Paris Agreement. 12 December 2015, United Nations, Paris.
Verkeerskunde (2014). Zakelijke rijder neemt meer risico. Redactioneel, 1 december 2014, Verkeerskunde.
Vervoort, K., Harmsen, J., Molemaker, R.-J. & Willemse, W. (2011). Zicht op zakelijke (auto)mobiliteit. Ecorys, Rotterdam.
Visser, J. & Francke, J. (2013). Leidt webwinkelen tot meer mobiliteit? Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid, Den Haag.
Vissers, L., Kint, S. van der, Schagen, I. van & Hagenzieker, M. (2016). Safe interaction between cyclists, pedestrians and autonomous vehicles. R-2016-16. SWOV, The Hague.
VZR (2013). Wat wil de zakelijke rijden en wat wil de werkgever? Nationaal Zakenauto Onderzoek 2013. Vereniging Zakelijke Rijders, Vianen.
Waard, D. de, Lewis-Evans, B., Jelijs, B., Tucha, O., et al. (2014). The effects of operating a touch screen smartphone and other common activities performed while bicycling on cycling behaviour. In: Transportation Research Part F: Psychology and Behaviour, vol. 22, p. 196-206.
Wegman, F.C.M. (2001). Veilig wat heet veilig: SWOV-visie op een nóg veiliger wegverkeer. R-2001-28. SWOV, Leidschendam.
Wegman, F. & Aarts, L. (red.) (2005). Door met Duurzaam Veilig; Nationale Verkeersveiligheids- verkenning voor de jaren 2005-2020. SWOV, Leidschendam.
Weijermars, W., Bos, N. & Stipdonk, H. (2014). Lasten van verkeersletsel ontleed; Basis voor een nieuwe benadering van verkeersveiligheid. R-2014-25. SWOV, Den Haag.
Weijermars, W.A.M. & Schagen, I.N.L.G. van (red.) (2009). Tien jaar Duurzaam Veilig; Verkeersveiligheidsbalans 1998-2007. R-2009-14. SWOV, Leidschendam.
Weijermars, W.A.M. & Wijnen, W. (2012). Verkeersveiligheidsverkenning 2020: effecten van extra maatregelen; Effectschattingen voor bijstelling van het Strategisch Plan Verkeersveiligheid. R-2012-14. SWOV, Leidschendam.
WODC/Trimbos (2014). Nationale drug monitor jaarbericht 2013/2014. WODC en Trimbos Instituut, Den Haag.
Bijlage 1
In 2016 heeft SWOV vijf discussiebijeenkomsten rond de in dit rapport onderscheiden mobiliteitsgroepen georganiseerd. Onderstaande tabel laat per discussiebijeenkomst de organisaties en hun representanten zien die aanwezig waren bij elk van de
discussiebijeenkomsten (Tabel B.1).
Van iedere bijeenkomst is een verslag beschikbaar dat ter commentaar naar alle genodigde organisaties is gestuurd. Deze verslagen zijn bij SWOV op te vragen.
Tabel B.1. Representanten van organisaties die hebben deelgenomen aan vijf discussiebijeenkomsten rondom verschillende mobiliteitsgroepen.
Mobiliteitsgroep Personen (en organisaties)
Schoolkinderen Ada Aalbrecht (ROV-ZH) John Boender (CROW) Harry Derriks (KiM) André Kamphuis (VVN)
Constantijn van Kooten Niekerk (gemeente Zwijndrecht)
Myrthe Ronteltap (IenW) Henk SCHRAVEMADE (TeamAlert) Studenten en jonge werkenden René Claessen (CBR)
Gerard Kern (ROV-ON) Sipke van der Meulen (ROF) Paul Schepers (Rijkswaterstaat) Henk Schravenmade (TeamAlert) Anneke Smilde (IenW)
Forensen Ton Hendriks (ANWB) Wilma Slinger (CROW-KpVV) Daniëlle Snellen (PBL)
Philip Wijers (Sensys Gatso Group) Professioneel verkeer en zakelijke rijders Rob Aarse (TLN)
Cees Boutens (RAI Vereniging) Hero Dijkema (CUMELA) Ton Mesker (VNA lease)
Fred Polderdijk (politie Zeeland-West Brabant) Josette Udo (TomTom)
Gepensioneerden André Kamphuis (VVN) Foppe Koen (provincie Drenthe)
Evert-Jeen van der Meer (verzekeraar AON) Reinoud Nägele (Rijkswaterstaat)
Ongevallen voorkomen
Letsel beperken
Levens redden
SWOV
Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid Postbus 93113 2509 AC Den Haag Bezuidenhoutseweg 62 070 – 317 33 33 info@swov.nl www.swov.nl @swov_nl / @swov