Het neorealistische model

Het is na de analyse van beide cases duidelijk dat de overlevingsassumptie geen stand houdt. Beide staten kiezen namelijk geheel zelf voor opheffing. Oostenrijk is daarbij het meest problematisch omdat het onder grote stond druk om deze stap te zetten. Toch heeft het land zelf de Duitse inval verzocht en heeft het zich hier vervolgens niet tegen verzet. De case Texas is nog een stuk extremer aangezien dit land niet onder druk stond de keuze te maken. Feitelijk was er alleen nog maar een verzoek van de VS om aansluiting.

Dit leidt ertoe dat de eerste hypothese (Hyp 1a); Als de assumptie dat staten boven alles willen overleven klopt , dan zullen ze al hun machtsmiddelen zullen inzetten om voort te kunnen blijven bestaan en andersom nooit uit eigen wil en zonder slag of stoot hun zelfstandigheid zullen opgeven; verworpen dient te worden.

Wat direct opvalt in de analyse van het alternatieve neorealistische model is dat de eerste stap, namelijk een verandering in de machtsbalans, zowel in het geval van Texas als in het geval van Oostenrijk duidelijk aan de orde is. Daarbij kan deze verandering in de machtsbalans zowel op regionaal niveau (zoals bij Texas gebeurde) als op globaal niveau (Oostenrijk) plaatsvinden. In het geval van Oostenrijk kan zelfs beargumenteerd worden dat deze machtsbalans doorslaggevend is in de keuze om zich bij Duitsland aan te sluiten. Bij het ontstaan van de staat was het namelijk al van plan om zich aan te sluiten bij Duitsland, maar de machtsbalans liet dat destijds niet toe. Ook in het geval van Texas speelde de machtsbalans een rol, al was die duidelijk minder dan in het geval van Oostenrijk. De interne verhoudingen in de VS waren doorslaggevend in diens afwachtende houding. Deze binnenlandse vete niet meegenomen zou het echter vreemd zijn als de VS niet probeerde Texas in te lijven. Het land streed namelijk tegen Mexico om de regionale hegemonie. Een voormalige Mexicaanse provincie zou daarbij een mooie machtsuitbreiding vormen.

Wat problematischer is, is de motivatie van Texas om zich aan te sluiten. Van een acute bedreiging van het eigen voortbestaan was nauwelijks sprake, zeker niet nadat de staat steun vond bij

verschillende Europese grootmachten zoals Groot-Brittannië. Ook was Mexico bereid de

onafhankelijkheid van Texas te erkennen. Dit betekent dat ook Hypothese 1b niet opgaat voor Texas. Deze gaat echter wel op voor Oostenrijk dat door het wegvallen van de steun van Italië en de

opkomst van Duitsland direct bedreigd werd.

Dit neemt echter niet weg dat de tweede neorealistische hypothese (Hyp 1b) dat; een staat zal pas overgaan tot zelfopheffing als hij inschat dat balancen, bandwagonen, hiden, chaingangen of buckpassing geen overleven zal opleveren; verworpen dient te worden. De casus Texas geeft namelijk anders aan.

Gezien dat het zowel in het geval van Oostenrijk als in het geval van Texas twijfelachtig is dat beide staten uit konden gaan van een mate van interne soevereiniteit kan ook de laatste neorealistische hypothese (Hyp 1c); dat een staat alleen over zal gaan op zelfopheffing wanneer het de interne soevereiniteit over het eigen grondgebied veilig weet te stellen; verworpen worden. De Oostenrijkse regeringsleider Seyss Inquart kon namelijk op basis van eerdere ervaringen binnen de NSDAP weten dat Oostenrijk als een met Duitsland werd gezien. Daarbinnen paste ook maar een regering en een Führer, wat betekende dat Oostenrijk de zelfde status als andere deelstaten kreeg. In het geval van Texas werd vooraf weinig vast gelegd over de interne soevereiniteit, hetgeen aangeeft dat het waarschijnlijk niet of nauwelijks een issue was.

Dit betekent dat het alternatieve neorealistische model in de huidige vorm niet voor veel

verklaringskracht zorgt. Het kan immers niet verklaren waarom staten tot standaard of zelfopheffend gedrag komen. Toch kent het model ondanks deze tekortkomingen wel een aantal sterke punten. Daarbij kan met name worden gedacht aan het feit dat staten dit standaardgedrag tot uiting brengen zodra ze zich niet aan kunnen sluiten bij de andere staat. Ook dat de verandering in de machtsbalans het startpunt van zelfopheffend gedrag vormt komt duidelijk naar voren. Verder is het een sterk punt dat er duidelijk een terugkoppelingsmechanisme kan worden waargenomen. Staten kijken namelijk na de standaardgedragingen terug naar de consequenties van hun handelen en overwegen deze opnieuw. Zowel Texas als Oostenrijk besloten immers om in de tussenperiode standaardgedrag te vertonen en heroverwogen dit toen er veranderingen waren.

Dit betekent dat per variabele duidelijk is gemaakt of deze wel of niet opgaat. Dit kan grafisch worden weergegeven aan de hand van kleuren, hierbij zijn de groen gemarkeerde variabelen wel en de rood gemarkeerde variabelen niet aanwezig .Dit model ziet er als volgt uit:

Figuur 6-1 het alternatief neorealistisch causaal model geëvalueerd

_{Verandering in de internationale}

machtsbalans

De staat ziet geen mogelijkheid meer om het eigen voortbestaan te behouden (Hyp 1b)

De staat heeft nog de mogelijkheid zelfbehoud na te streven (Hyp 1b)

Balancing Bandwagoning Hiding Buckpassing Chainganging Zelfopheffing van de externe soevereiniteit, met behoud van (een vorm van) de interne

soevereiniteit De staat heeft de mogelijkheid om de interne soevereiniteit binnen het grondgebied veilig te stellen (Hyp 1c)

De staat heeft geen mogelijkheid om de interne soevereiniteit binnen het grondgebied veilig te stellen (Hyp 1c)

De staat kiest de aantrekkelijkste

strategie om de eigen interne en externe soevereiniteit zo lang mogelijk in stand te houden

Een kanttekening die daarbij gemaakt dient te worden is dat de variabele dat de staat zolang mogelijk probeert de eigen soevereiniteit te behouden ietwat ingewikkelder in elkaar steekt dan gewoon te stellen dat deze wel of niet opgaat. Onder normale omstandigheden zou deze variabele namelijk opgaan. Een staat zal proberen zo lang mogelijk te overleven. Echter in zowel het geval van Oostenrijk als van Texas gaat deze redenering in veel mindere mate op. Met had namelijk bij het ontstaan van Oostenrijk al de intentie om de staat in Duitsland op te laten gaan, maar de bestaande machtsbalans dwong ze tot overleven. Ook Texas had de intentie om aansluiting bij de VS te zoeken, maar eveneens liet de situatie het niet toe.

Dit maakt duidelijk dat zelfopheffende staten buiten de scope van het neorealisme liggen. Ik wil daarbij niet in twijfel trekken dat dit onderzoeksprogramma in staat is “normale” cases te verklaren, maar dit theoretisch model geeft geen inzicht in wat staten nu beweegt te kiezen om zichzelf op te heffen.