6 Vitale sectoren
6.4 Het internet plat door extreme hitte
‘Australië heeft te kampen met een hittegolf en dat heeft gevolgen voor internet. Een ISP in
de stad Perth zag zich genoodzaakt zijn servers geheel uit te schakelen, meldt de BBC op zijn website.
Het gaat om iiNet, de op een na grootste internetaanbieder in Australië. Met een buitentem- peratuur van meer dan 44 graden kwam de koeling van de servers in gevaar, zo meldt de ISP. Het uitschakelen van de servers was een “voorzorgsmaatregel”. Het uitschakelen van het hele datacentrum zorgde voor zwarte schermen. Grote groepen gebruikers in de omge- ving van Perth konden ruim 6 uur geen gebruik maken van internet.
Normaliter kan iiNet wel doorwerken als het buiten extreem heet is, alleen had het bedrijf nu te kampen met een dubbele storing. “De hoofd-airconditioner hield er mee op en ook het back-upsysteem vertoonde mankementen. In zo’n geval is het beter om op zeker te spelen en de apparatuur uit te zetten”, aldus chief technology officer Mark Dioguardi van iiNet.”
Zie http://www.automatiseringgids.nl/nieuws/2015/02/internet-plat-door-extreme-hitte
Het adaptieve vermogen van de ICT-sector
De kwetsbaarheid van de ICT-sector neemt niet alleen toe als gevolg van klimaatverande- ring, maar ook door trends binnen de sector zelf. Belangrijk zijn de toenemende afhankelijk- heid van ICT in de hele samenleving en een toename van de verwevenheid van ICT met andere vitale sectoren. Dat geldt niet alleen voor de transport- en logistiek systemen (inter- net of things; maakt ook nu al bijvoorbeeld zeer lage voorraden mogelijk), maar ook voor de volksgezondheid (domotica en patiëntinformatie), bemaling van polders, toepassing van GPS in de landbouw en het functioneren van nooddiensten. Ook voor veel productie- en bedrijfs- processen en in handelsketens zijn ICT-diensten nodig. Het beschrijven van langetermijn- ontwikkelingen is voor deze sector extreem lastig; welke functies ICT in 2050 zal vervullen is nu nog onvoorstelbaar en die functies zullen waarschijnlijk worden uitgevoerd door bedrijven die nu nog niet bestaan. De groei aan datatransport en -opslag zal explosief zijn. Het aantal apparaten dat is aangesloten op het internet zal ook explosief stijgen.
Een andere trend die de kwetsbaarheid van Nederland voor klimaatverandering elders ver- groot, is die waarbij steeds meer offshorediensten worden gebruikt en data in de cloud wor- den opgeslagen. Data en applicaties die voor Nederland van cruciaal belang zijn, worden in toenemende mate buiten Nederland geplaatst.
De ICT-technologie kent korte levenscycli, met snelle ontwikkelingen en steeds weer nieuwe technologieën. Mede daardoor heeft de sector een groot adaptief vermogen. Bij keuzes rond de locatie van nieuwe datacenters wereldwijd kan met (de mogelijke gevolgen) van klimaat- verandering (zoals het risico op overstroming en de koelwatervoorziening) eenvoudig reke- ning worden gehouden. De vraag is wel of de investeringen in de ICT-infrastructuur de explosief groeiende vraag naar dataverkeer kunnen bijhouden. Is dit niet het geval dan zal het internationale netwerk steeds minder redundantie vertonen en kwetsbaarder worden voor calamiteiten.
Vestigingsklimaat ICT is een kans voor Nederland
Mede dankzij het relatief milde klimaat in Nederland (ook in de toekomst), de relatief grote waterveiligheid door de Nederlandse investeringen in klimaatadaptatie, de grote energieze- kerheid (productie bij koelwater aan de kust, ondergrondse netwerken), de ICT-zekerheid (koele datacenters, redundantie in het netwerk) en de centrale locatie in Europa, kent Neder- land een relatief aantrekkelijk vestigingsklimaat voor de ICT-sector. Zo is, naast de Rotter- damse haven en de luchthaven Schiphol, in Nederland een derde mainport van groot economisch belang: de ‘digitale haven’ van internetknooppunten, hostingbedrijven en data- centers. In 2013 steeg bijvoorbeeld het dataverkeer over de Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX) met 30 procent. Ter vergelijking: de overslag in de Rotterdamse haven nam met 1 procent toe, en de passagiersgroei op Schiphol was 4,6 procent. Door de exorbitante groei
wordt op het Amsterdamse ‘internetknooppunt’ op piektijden 3,2 terabyte per seconde uit- gewisseld. Dat is meer dan 3.000 gigabyte (Deloitte 2014).
Adaptatieopties
De aanpak van de adaptatie van de ICT-sector aan (de gevolgen van) klimaatverandering, waarbij risico’s worden beheerst en kansen worden benut, moet internationaal en samen met het bedrijfsleven worden ingevuld. Het aanpassen van de ICT-sector aan de gevolgen van klimaatverandering is een urgente zaak. Niet zozeer door de klimaatverandering zelf, maar omdat de sector nú een zeer explosieve groei doormaakt, wat soms om grote investeringen vraagt. Door langetermijninvesteringen in het internationale netwerk en datacenters kan op de gevolgen van klimaatverandering worden ingespeeld.
De rijksoverheid heeft een belangrijke rol in de verantwoordelijkheid voor het functioneren van vitale infrastructuren. Dat betekent niet dat de uitvoering ook door het Rijk moet gebeu- ren. Integendeel, andere partijen zijn daar beter voor toegerust. Adaptatie is dan ook een zaak van overheid en bedrijfsleven samen.
Belangrijke opties zijn:
• het in kaart brengen van de risico’s van klimaatverandering voor de totale internationale keten van ICT-voorzieningen en ICT-diensten voor Nederlandse gebruikers: overheid, bedrijfsleven en burgers;
• het geven van inzicht in de rol van ICT in vitale sectoren vanwege de verwevenheid van de energie-, ICT- en transportsector, en daarmee de kans op cascade-effecten;
• het uitvoeren van stresstesten (risicoanalyses) van de ICT-voorziening op Europese schaal waarbij expliciet de gevolgen van klimaatverandering worden meegenomen. Bij- voorbeeld: wat betekent een grootschalige Europese windstille hittegolf voor de elektrici- teitsvraag vanuit datacentra, bedrijven en huishoudens in relatie tot het risico op uitval? • het maken van internationale afspraken over de verantwoordelijkheidsverdeling in de
hele ICT-keten, ten minste op EU-niveau. Het Rijk zorgt voor de randvoorwaarden, onder meer via wet- en regelgeving en het stellen van normen. Wat betreft de ICT-wereld kan dat goed functioneren als de papieren continuïteitsplannen in de praktijk ook werken en de regelgeving die de zorgplicht van ICT-diensten regelt, is uitgebreid naar datacenters (Runhaar et al, 2014).