2.2.1 Raamplan “Gent Zeehaven – R4 West en Oost”
Het Raamplan “Gent Zeehaven – R4 West en Oost” werd conform verklaard op 17/11/1999 (het laatste document dateert van december 1999)7.
Volgende gemeenschappelijke doelstellingen worden gebruikt bij de ontwikkeling van R4 West en R4 Oost:
- Het verkeer voor de woongebieden mag niet worden gemengd met het verkeer voor de verschillende bedrijventerreinen;
- De veiligheid moet worden verhoogd onder andere door:
o het door infrastructuren afdwingen van de ontwerpsnelheid o het gebruiken van een grotere eenvormigheid.
- Fietsers moeten op een veilige en comfortabele manier R4 kunnen kruisen en hun werk kunnen bereiken.
- Een zuinig ruimtegebruik moet worden nagestreefd door maximale bundeling.
- De open ruimte moet op verschillende plaatsen voelbaar blijven langs R4.
- De vormgeving van de voorgestelde knooppunten en tracés moet zo goed mogelijk land-schappelijk worden ingepast.
2.2.2 Technische haalbaarheidsstudie Sifferverbinding Gent (optimalisering sluiting R4 ten noorden van Gent)
In 2000 verscheen een technische haalbaarheidsstudie van de Sifferverbinding, een verbinding die de R4 West t.h.v. de kruising van de Ringvaart via een tunnel onder het kanaal Gent-Terneuzen zou ver-binden met de R4 Oost t.h.v. de aansluiting met de N424 (Vliegtuiglaan – John F. Kennedylaan). Via deze verbinding zou zowel de ring rond het stedelijk gebied Gent als rond het havengebied Gent gesloten worden.
Deze studie werd echter nadien niet geofficialiseerd. De conclusies van de haalbaarheidsstudie worden door verschillende actoren in vraag gesteld en een nieuwe haalbaarheidsstudie met eventueel ook nieuwe tracés dringt zich op. Dit project is niet opgenomen in voorliggend project en wordt (des-gevallend) pas later (planhorizon 2050) gerealiseerd. Omwille van deze lange termijn wordt de Siffer-verbinding in dit project-MER niet meegenomen als ontwikkelingsscenario.
Figuur 2-7 Situering mogelijke Sifferverbinding (bron: Mobiliteitsplan Stad Gent, 2015)
2.2.3 Rooilijnstudie
Het eindrapport van de rooilijnstudie dateert van 2001. Het hoofddoel van de studie is om, uitgaande van de streefbeelden zoals voorzien in het ontwerpraamplan, de rooilijnplannen voor beide wegen vast te leggen. De rooilijnstudie omvat wel knopen W11a en W11b, maar niet knoop O9 (behoudens een beperkte vermelding in het luik “landschappelijke inpassing”).
Er worden ontwerpparameters opgenomen voor de opmaak van het rooilijnenplan (lengteprofiel, tracé, bochtstralen, weeflengtes, rotondes, vrije hoogtes, e.d.m.).
Er worden type oplossingen voorgesteld om de eigenheid van beide trajecten tot uiting te brengen.
Bij tunnels worden de verticale keerwanden schuin ingepland (hoek 15°), waardoor ook de akoes-ische eigenschap kan versterkt worden. Bij een Hollands complex worden de op- en afritten bij voor-keur op een talud aangelegd, bij plaatsgebrek (bv. t.h.v. spoorlijn) kan dat vormgegeven worden als een viaduct (openheid naar de haven).
Er wordt een veiligheidsstrook voorzien voor hoogstambomen ten aanzien van de spoorwegen: 20m voor een boom van 15m hoog, gemeten vanaf de zijkant van de rail. Er wordt voorgesteld een zelfde boomsoort te voorzien langs de R4 in functie van de uniformiteit.
Ter hoogte van aandachtspunten (bijvoorbeeld een rond punt) wordt de middenberm ook voorzien met lage struiken of laagstambomen.
2.2.4 GRUP Afbakening Zeehavengebied – inrichting 4 West en R4 Oost
De Vlaamse regering heeft op 15 juli 2005 het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan ‘Afbakening Zeehavengebied Gent – Inrichting R4 Oost en R4 West’ definitief vastgesteld. In dit plan geeft de Vlaamse Regering aan binnen welke afbakeningslijn zij de Gentse zeehaven wil zien ontwikkelen. Een belangrijk onderdeel hiervan is de bestemming van de zone voor primaire weg type I en type II, namelijk R4 West en R4 Oost en de conceptuele vastlegging van de aansluitingscomplexen (zie ook
§2.1.2 en hoofdstuk 3).
2.2.5 Stand van zaken realisatie raamplan
Na afronding van de rooilijnstudie en inwerkingtreding van het GRUP is de realisatie van bepaalde knopen opgestart. Al deze knopen zijn inmiddels (november 2019) gerealiseerd (ten tijde van de kennisgeving was dit nog niet het geval voor knopen W2, W5bis en O8):
- W1: Knooppunt E34 x R4 West - W2: Knooppunt Rieme-Noord - W5: Ovaal van Wippelgem
- W5bis: verbindingsweg Ovaal van Wippelgem – N458 Noordlaan - O4: Knooppunt Cosmos (N449)
- O7: Knooppunt Skaldenpark
- O8: Knooppunt Langerbruggestraat (Oostakker)
Deze deelprojecten worden dan ook opgenomen in de referentie-situatie.
Daarnaast is ook reeds werk gemaakt van andere maatregelen zoals het dichtzetten van de midden-berm voor zwakke weggebruikers, maar ook voor gemotoriseerd verkeer op verschillende locaties, het inrichten van wegenis langs R4 West en Oost in kader van de ontwikkelingen van deze terreinen en de toekomstige aansluitingen op de te realiseren knopen, het verplaatsen van leidingen anticiperend op toekomstige werken,…
In onderstaande paragrafen wordt een beknopte toelichting gegeven van de hierboven vermelde knooppunten.
W1: Knooppunt E34 X R4 West
Dit complex betreft een volwaardige autosnelwegaansluiting onder de vorm van een klaverblad, met uitzondering van de verbinding E34 Oost > R4 West, die in tunnel onder het complex doorgaat. Dit knooppunt dient voor een uitwisseling van het gemotoriseerd verkeer tussen een primaire weg type I en een hoofdweg. Voor de fietsers zijn een fietstunnel en een fietsbrug gerealiseerd (gele cirkels).
W2: Knooppunt Rieme-Noord
Deze aansluiting, opengesteld in maart 2018, bestaat uit een brug over de R4 West van waarop op- en afritten vertrekken (Hollands complex). Het knooppunt zorgt voor het ontsluiten van het vracht-verkeer afkomstig van de (toekomstige) bedrijventerreinen Rieme Noord en Kluizendok naar de R4.
Figuur 2-9 Gerealiseerd knooppunt W2 Rieme-Noord (bron: Geopunt)
W5 + W5bis: Ovaal van Wippelgem en verbinding met N458
Waar het Kluizendok op de R4 West aansluit, werd een ovaalvormige rotonde op niveau +1 gereali-seerd. Op deze rotonde sluiten daarnaast ook de ontsluitingsweg van bedrijventerrein Den Nest ten ZO en de verbindingsweg naar de N458 in Kluizen (Hoogstraat, opengesteld op 1 maart 2019) ten NW aan. Onder de aantakking van de verbindingsweg werd een fietskoker voorzien voor de bestaande hoofdfietsroute. Het Ovaal van Wippelgem zorgt voor het ontsluiten van bedrijventerreinen Kluizen-dok en Den Nest en van de woonkernen Doornzele, Kerkbrugge-Langerbrugge, Wippelgem, Kluizen, Ertvelde, Rieme, evenals van de verder gelegen kernen in het Meetjesland naar de R4. Voorts worden de kernen Kluizen en Wippelgem aan de ene kant en Doornzele en Kerkbrugge-Langerbrugge aan de andere kant via de rotonde met elkaar verbonden.
Figuur 2-10 Gerealiseerd knooppunt W5 Ovaal van Wippelgem (bron: Geopunt) en verbindingsweg met N458 (W5bis, bron: AWV (nog niet op orthofoto))
O4: Knooppunt ‘Cosmos’
Het knooppunt ‘Cosmos’, waarop enerzijds de N449 naar Wachtebeke en anderzijds de afrit vanuit Brugge en de oprit naar Antwerpen van de E34 aansluiten, werd recent gerealiseerd. Ten behoeve van de fietsers werden (bijkomend t.o.v. het Raamplan) twee fietstunnels gerealiseerd. Gecombineerd met deze werken werd ook een fietspad aangelegd dat via de onderdoorgang onder de N49 aansluit op de Wachtebekestraat. De aansluiting van het terrein van Arcelor Mittal en de betoncentrale is, in afwijking op het Raamplan, als gewoon niet-lichtengeregeld kruispunt gerealiseerd. Afhankelijk van de gekozen variant zal dit knooppunt al dan niet nogmaals moeten aangepast worden (zie verder).
Figuur 2-11 Gerealiseerd knooppunt O4 ‘Cosmos’ (bron: Geopunt)
O7: Knooppunt Skaldenpark
Ter hoogte van dit knooppunt werd een Hollands complex gerealiseerd. Dit knooppunt zorgt voor de ontsluiting van de bedrijventerreinen ten westen en oosten van de R4 (omgeving Skaldenstraat-Belgicastraat) en het faciliteren van keerbewegingen voor verkeer komende van Zelzate richting op-en afrit Desteldonkstraat. Er werd tevop-ens eop-en dubbelrichtingsfietspad gerealiseerd.
Figuur 2-12 Gerealiseerd knooppunt O7 Skaldenstraat (bron: Geopunt)
O8: Knooppunt Langerbruggestraat (Oostakker)
Ter hoogte van de Langerbruggestraat in Oostakker werd een Hollands complex met twee rotondes gerealiseerd, opengesteld op 31 mei 2017. De Imsakkerlaan werd via een nieuwe parallelweg aange-sloten op dit complex. Dit knooppunt zorgt voor het ontsluiten van Volvo, Honda en andere haven-/
bedrijventerreinen in de omgeving naar de R4, evenals voor het ontsluiten van de kern van Oostakker, ter vervanging van het voorgaand lichtengeregeld kruispunt. Wittewalle en Ledergemstraat werden afgesloten van de R4, evenals de KMO-zone naast de R4.
Figuur 2-13 Gerealiseerd knooppunt O8 Langerbruggestraat (bron: Geopunt)