Gevolgen ontgroening en vergrijzing

Ontgroening en vergrijzing hebben in eerste instantie vooral gevolgen voor de (kleine) kernen.

Voorzieningen komen onder druk te staan en de levendigheid van dorpen neemt af. Dat wil beslist niet zeggen dat de leefbaarheid in de kleinste dorpen slecht is. Uit onderzoek blijkt juist dat veel bewoners de woonomgeving en leefbaarheid van kleine kernen hoog waarderen, hoger vaak dan die in grotere kernen.

73

Grafiek 8.1.a: rapportcijfers woonomgeving, leefbaarheid en veiligheid (bron: veiligheidsmonitor 2011)

Valkenswaard scoort gemiddeld hoog op het aspect woonomgeving, als we deze vergelijken met de score op de schaal van Zuidoost Brabant. Ook de gemiddelde scores op leefbaarheid en veiligheid liggen hoger dan in de regio. Significante afwijkingen komen voor in Borkel en Schaft, waar zeer hoog wordt gescoord op de woonomgeving, maar relatief laag op veiligheid. Verder scoren de wijken Hoge Akkers en Dommelen-Noord relatief hoog op alle drie bevraagde aspecten. De wijken Geenhoven en Dommelen-Zuid scoren relatief laag op het aspect leefbaarheid.

In de bijlagen zijn facts & figures per deelgebied opgenomen, die kunnen worden besproken in de wijkcommissies. Gezamenlijk zal gekeken worden naar mogelijke knelpunten en eventuele acties, die hieruit voortvloeien.

De belangrijkste conclusies die per deelgebied kunnen worden afgeleid uit de gegevens zijn de volgende.

Borkel en Schaft:

In Borkel en Schaft staan relatief weinig nultreden woningen en relatief zeer veel vrijstaande

woningen en tweekappers. Verreweg het grootste deel betreft koopwoningen. De leeftijdscategorie 45 to 60 jaar is ‘oververtegenwoordigd’. Dit kan ertoe leiden dat een groeiende groep alleenstaanden 65+ geen sluitend aanbod woningen zal vinden, tenzij passende huisvesting te realiseren is op het eigen perceel. Hiervoor zal het bestemmingsplan dan ruimte moeten bieden. In de toekomst zal in elk geval meer behoefte gaan ontstaan aan kleinere nultreden woningen. Op dit moment ligt er een opgave om jongeren te behouden of aan te trekken voor de kern. In Borkel en Schaft zijn verder weinig voorzieningen. Aandachtspunten voor de toekomst zijn:

• Hoe kunnen we anticiperen op de vergrijzing en tegelijkertijd jongeren behouden voor de kern ? Kan levensloopbestendig bouwen voor starters van nu en de toekomstige alleenstaande ouderen beide doelgroepen ten dienste staan ? Kan woningsplitsing ruimtelijk worden toegestaan ?

• Hoe kunnen we wonen en zorg voor de toekomst gaan organiseren / faciliteren ?

• Hoe kunnen we minimaal de voorzieningen behouden die er nu nog zijn ?

74 Dommelen:

Ruim 75% van de woningen in Dommelen zijn gebouwd in de periode 1970-1990. Appartementen zijn er nauwelijks te vinden. De nultreden woningen die in Dommelen staan, zijn vooral bungalows of semi-bungalows. Er staan relatief veel tussen- en hoekwoningen, terwijl de vergrijzing ook in

Dommelen meer aandacht zal vragen. Jongeren zijn er nog goed vertegenwoordigd, maar zij zullen de komende periode behoorlijk in aantal afnemen. Aandachtspunten voor de toekomst zijn:

• een groot deel van de woningvoorraad zal gelijktijdig voor herstructurering in aanmerking komen; kunnen we hierop anticiperen ?

• in hoeverre beschikt Dommelen over voldoende seniorgeschikte woningen om de toekomstige vergrijzing op te vangen ?

• wat betekent de afname van het aantal jongeren in de komende periode voor het risico op eventuele leegstand ?

Valkenswaard-Noord:

In Valkenswaard-Noord heeft de ontgroening zich al voorgedaan, maar zet deze niet veel verder meer door. Ook is er relatief gezien iets minder sprake van vergrijzing, maar de trend zet zich de komende jaren nog wel door. Een groot deel van de woningen in Valkenswaard-Noord is gebouwd in de jaren ‘60. Hiervan is een substantieel deel huurwoningen. Er is wel een evenwichtige verdeling voor wat betreft de verschillende woningtypen. Aandachtspunt voor de toekomst is:

• een groot deel van de woningvoorraad zal gelijktijdig voor herstructurering in

aanmerking komen en is corporatiebezit; welke plannen heeft de corporatie voor dit deel van het woningbezit en kan hiermee worden ingespeeld op de vergrijzing ?

Valkenswaard-Oost:

In Valkenswaard-Oost slaan de ontgroening en vergrijzing minder hard toe. Er is bovendien sprake van een redelijk gedifferentieerde opbouw van de woningvoorraad, zowel qua leeftijd als qua woningtype. Er zijn wel wat grotere verschillen als we naar de wijk Tufberg en de wijk Kreijenbeek kijken. In de Kreijenbeek staan veel woningen uit de jaren ’70 en er zijn daarna niet veel woningen meer toegevoegd. In Valkenswaard-Oost staan niet veel nultreden woningen. Aandachtspunt voor de toekomst is:

• een deel van de woningvoorraad in de Kreijenbeek zal gelijktijdig voor herstructurering in aanmerking komen en is corporatiebezit; op welke termijn gaat dit spelen en heeft de corporatie al een visie op dit deel van het woningbezit ?

• Hoe kunnen we in Valkenswaard-Oost voorzien in voldoende nultreden woningen ? Valkenswaard-West:

In Valkenswaard-West is sprake van een redelijk gedifferentieerde opbouw van de woningvoorraad, zowel qua leeftijd als qua woningtype. Een groot deel van de voorraad is gebouwd na 1990. Hiervan bestaat een belangrijk deel uit kleine appartementen zonder lift. Deze appartementen zijn niet

75 geschikt voor de eenpersoons huishoudens 65+, omdat een lift ontbreekt. Deze appartementen kunnen als eerste woningen leegstand met zich meebrengen. Er zijn overigens ook relatief veel appartementen met lift (nultreden). Aandachtspunt voor de toekomst is:

• in hoeverre zullen de kleinere appartementen zonder lift in de toekomst problemen opleveren? Zijn er in de toekomst voldoende starters, waarvoor dit type appartement geschikt is ? En wat doet dit nog met de prijzen ?