Wat is er geleerd?

Hierna zijn de kenmerken benoemd die van cruciaal belang zijn geweest in het huidige doorlopen proces en die daarmee ook voor andere gebieden van belang zijn.

gedragen intermediair of vrije actor.

1. Bij de uitvoering van het project bleek het lastig te zijn om een goed beeld van het netwerk in de regio te krijgen. Door de wantrouwende houding naar de verpachter viel deze binding eigenlijk weg. Men accepteerde in eerste instantie geen enkel contact vanuit het project met de verpachter. Daarmee verviel ook hetzelfde geplande traject met hen. Daarnaast wilde LTO hier geen voortouw in nemen en ook SVGV kon niet de verbanden organiseren voor voldoende draagvlak onder de pachters. Het eindresultaat was dat het LEI hier de vrije actor rol op zich genomen heeft.

Voortraject noodzakelijk i.v.m. bewustwording.

2. De ambitie van het project was om vrij snel na

de introductiebijeenkomst in het najaar van 2007 daadwerkelijk met het traject te beginnen. Uiteindelijk bleek dat de pachters niet zelf inzichtelijk hadden dat de huidige wisselwerking met de verpachter voor beide partijen onrendabel was. Tijdens de introductiebijeenkomst bleek al snel dat de ambitie van het project om snel te starten aanmerkelijk moest worden aangepast. Er is daarom gekozen om de pachters een oriëntatie en verkenningmogelijkheden aan te bieden, om bewust na te denken over de huidige positie van de pachters op het Landgoed. Uit de diverse evaluaties is gebleken dat de ondernemers en de verpachter zeer positief waren over het proces. Zie ook de evaluatie in bijlage 5. Pachters hebben eigen plannen gemaakt en gaan proactief aan de slag, ook richting de verpachter en in samenwerking, om kansen te benutten.

MANIFEST

VEELZIJDIG PLATTELAND!

het platteland heeft u zoveel méér te bieden

RappoRt

veelzijdig platteland!

Daarom is er gekozen voor de opzet met de excursie, telefonische en persoonlijke interviews bij alle

pachters.

onafhankelijk procesbegeleider.

3. Er was een zeer groot wantrouwen onder de pachters met daarbij een grote sociale controle in de regio tegen LNV en de verpachter. Door de inzet van een onafhankelijke onderzoeksinstelling kon redelijk snel de positie van LNV en de verpachter objectief neer gezet worden. Hierdoor ontstond duidelijkheid en ontstond er openheid bij een aantal pachters om daadwerkelijk wat te willen doen.

Werken aan toekomstgerichte strategieën.

4. De pachters stelden zich passief en afhankelijk op

ten aanzien de verpachter. Elk van de ondernemers is uitgedaagd om een eigen strategie voor zijn bedrijf te ontwikkelen, in goede interactie met stakeholders. Hierdoor wordt hij aangesproken op zijn ondernemerschap. Door het zelf te doen ziet hij het belang van zo’n proces in en dat geeft hem veel vertrouwen om volgende stappen te zetten, eventueel ook in samenwerkingsverband.

actieve voortrekkers nodig.

5. Tijdens het traject bleek dat er een aantal pachters waren die daadwerkelijk stappen wilden zetten. Zij zagen de meerwaarde duidelijk in van het ingezette traject. Zij hebben uiteindelijk de eindbijeenkomst georganiseerd voor breder draagvlak. Daarnaast willen zij zelf gaan trekken aan het proces, om de ingezette weg voort te zetten.

Verpachters traject ook belangrijk.

6. Door de andere start, zonder rechtstreekse wisselwerking met de verpachters, is er geen actieve wisselwerking geweest tussen alle verpachters onderling over dezelfde thema’s. Voor het welslagen van dit project is het noodzakelijk dat de verpachters van het Landgoed Scherpenzeel zelf ook duidelijkheid kunnen geven over de eigen toekomst visie via een eigen Landgoedplan. Anders worden zij geconfronteerd met vragen en plannen van vooruitstrevende pachters waarop zij niet adequaat kunnen reageren. Dit zou dan weer aanleiding zijn voor een neerwaartse

spiraal in de verhouding.

Verbreding resultaat door interactie.

7. Interactie met behulp van een procesbegeleider heeft meer

zicht opgeleverd waar gemeenschappelijke belangen liggen. Er is nu een resultaat ontwikkeld waarbij pachters en verpachters actief een aantal speerpunten gezamenlijk wil oppakken. De energie is er nu. Dit betekent dat er redelijk snel stappen gezet moet kunnen worden om de energie door te ontwikkelen. Daarvoor zou een structuur moeten zijn om de doorstart te prikkelen.

MANIFEST

VEELZIJDIG PLATTELAND!

het platteland heeft u zoveel méér te bieden

RappoRt

veelzijdig platteland!

Welke aanbevelingen zijn naar voren gekomen naar aanleiding van de voorgaande leerervaringen: Het hebben van een sterke en gedragen intermediair/vrije actor bespoedigt de snelheid van het •

gebiedsproces en waarborgt beter de inbedding van het eindresultaat.

Het is blijkbaar zeer lastig om op basis van één informatiebijeenkomst de ambitie van het project en de •

huidige beeldvorming van de betrokkenen samen te brengen. Daarvoor is het noodzakelijk meerdere activiteiten te organiseren in een voortraject.

Bij gebiedsprocessen met grote sociale netwerken en te weinig vertrouwen/weerstanden is een •

onafhankelijke procesbegeleider zeer belangrijk om in alle openheid de belangen van iedereen helder te kunnen benoemen en te positioneren.

Het is, ook in gebiedsprocessen, van belang dat elk van de deelnemers een eigen strategie ontwikkeld •

en zo vanuit vertrouwen/kracht kan handelen.

Om een ingezet proces zelfstandig voort te kunnen laten gaan is het belangrijk om tijdens het traject •

voortrekkers te krijgen die bereid zijn om tijdelijk voorop te blijven lopen.

De verpachters dienen ook op korte termijn concrete stappen te zetten ten aanzien van hun •

Landgoed ondernemingsplan om de ingezette positieve lijn door de pachters niet te frustreren. Om het ingezette proces in beweging te houden dienen de voortrekkers langer gefaciliteerd te worden. •

De huidige insteek bij het faciliteren van dit soort processen door de overheid is vaak gebaseerd op de korte termijn.

Er zijn daarbij aanvullende randvoorwaarden nodig om hen te ondersteunen. Dit kan bijvoorbeeld door •

ondersteuning van, of via middelen van, sterke intermediairs in de regio die de verantwoordelijkheid krijgen deze mensen actief te begeleiden met hun volgende stap.