§4.1 Inleiding
In dit hoofdstuk wordt besproken hoe de bitcoins in de belastingheffing wordt betrokken voor de btw. De subvraag die hierbij hoort is: ‘Hoe geschiedt de fiscale afhandeling van bitcoins in een aantal andere landen?’. Er zijn vooral Europese Unie staten gekozen, omdat hun
belastingsystemen net als Nederland ook zijn gebaseerd op de btw-richtlijn. In paragraaf 2 wordt de situatie in het Verenigd Koninkrijk behandeld. Daarna wordt in paragraaf 3 besproken hoe bitcoins belast worden in Duitsland. Vervolgens wordt in paragraaf 4
beschreven hoe de fiscale behandeling in Noorwegen geschiedt. Noorwegen is betrokken in dit hoofdstuk, omdat de Noorse belastingdienst een uitspraak heeft gedaan over de
kwalificatie van bitcoins. In paragraaf 5 wordt de behandeling in Polen uitgelegd. Daarna komt in paragraaf 6 de fiscale behandeling in Slovenië aan bod. Vervolgens wordt in paragraaf 7 de aanpak in Turkije beschreven. Turkije wordt behandeld, omdat dit een kandidaat-lid is van de Europese Unie en ontwikkelingen omtrent bitcoins kent. Tot slot wordt in paragraaf 8 een tussenconclusie geformuleerd en de subvraag bij dit hoofdstuk beantwoord.
§4.2 Verenigd Koninkrijk
De Engelse belastingdienst heeft op 3 maart 2014 een lijst beschikbaar gemaakt, waarin de
belastbaarheid van de bitcoins voor onder andere de btw wordt beschreven.21 In deze
publicatie is bepaald dat inkomen gegenereerd met het minen niet onder de btw valt. Het stelt geen economische activiteit voor de btw, omdat er onvoldoende verband bestaat tussen de dienst en het daarvoor teruggekregen. Inkomsten verkregen uit overige mining activiteiten, zoals het bevestigen van betaaltransacties met bitcoins zijn vrijgesteld van de btw op grond van artikel 135 lid 1 sub d btw-richtlijn. Dit artikel luidt:
´De lidstaten verlenen vrijstelling voor de volgende handelingen: handelingen, bemiddeling daaronder begrepen, betreffende deposito´s, rekening-courantverkeer, betalingen,
overmakingen, schuldvorderingen, cheques en andere handelspapieren met uitzondering van de inning van schuldvorderingen´.
21
28
Vervolgens geldt dat wanneer bitcoins ingewisseld worden voor bijvoorbeeld sterling, euro’s of dollars, er geen btw is verschuldigd over de waarde van de bitcoins zelf. Tot slot is bepaald dat alle bedragen die verkregen worden voor het mogelijk maken van een transactie
vrijgesteld zijn van de btw op grond van artikel 135 lid 1 sub d btw-richtlijn. Een algemene toevoeging is opgenomen aan het einde van de lijst, waarin staat dat btw verschuldigd is bij alle leveringen van goederen en diensten die verkocht zijn voor bitcoins of een andere cryptovaluta.
Mijns inziens is deze publicatie van de Engelse belastingdienst een goede zet, omdat het voor ondernemers die handelingen verrichten met bitcoins duidelijk wordt wat ze te wachten staat. De Nederlandse belastingdienst heeft alleen voor de inkomstenbelasting bekend gemaakt dat bezittingen als bitcoins en andere virtuele betaalmiddelen opgegeven
moeten worden in box 3.22 Behalve het Hedqvist-arrest zijn er voor de btw in Nederland geen
concrete afspraken voor bijvoorbeeld inkomsten verkregen uit het minen. Het aanhouden van de regels die de Engelse belastingdienst heeft gemaakt in Nederland bereikt een duidelijker overzicht in de belastbaarheid van bitcoins. Wanneer landen bitcoins verschillend van elkaar belasten, creëert dit de mogelijkheid om constructies op te zetten om belasting te ontwijken. Ik ben van mening dat het minen van bitcoins geen economische activiteit is door het ontbreken van voldoende verband tussen de activiteit en de inkomsten. Voor de overige mining-activiteiten zou een vrijstelling op grond van artikel 135 lid 1 sub d btw-richtlijn, zoals de Engelse belastingdienst heeft bepaald, voor Nederland een juiste behandeling zijn in de btw.
§4.3 Duitsland
De Duitse ministerie van Financiën heeft in 2013 bekend gemaakt dat bitcoins hoeveelheden
met een waarde zijn die gekwalificeerd kunnen worden als privé geld.23 Bitcoins worden niet
gezien als elektronisch geld, maar als een activa. Het betalen met bitcoins voor de leveringen van goederen of diensten is belast volgens de normale btw-regels, waarbij het belastbaar bedrag de waarde van de bitcoins ten tijde van de transactie vormt (Lambooij, 2014). Volgens de Duitse ministerie van Financiën zou het betalen met bitcoins geen btw-heffing moeten veroorzaken, omdat de betaling niet gezien kan worden als een handeling in een vordering.
22http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/prive/vermogen_en_aanmerkelijk
_belang/vermogen/wat_zijn_uw_bezittingen_en_schulden/uw_bezittingen/overige_bezittingen/
23
29
Lambooij (2014) deelt niet dezelfde mening en schrijft dat een betaling met bitcoins wel degelijk in de btw-heffing wordt betrokken wanneer het gaat om een btw-ondernemer.
Het minen van bitcoins vereist geen autorisatie, terwijl het bevestigen van bitcoins-
transacties tegen een vergoeding wel autorisatie nodig heeft.24 Deze autorisatie is vereist bij
commercieel gebruik van bitcoins om zodoende te voldoen aan paragraaf 54 van de
Kreditwesengesetz (German Banking Act). Er is geen autorisatie nodig voor het minen van bitcoins, doordat de miner niet zelf de bitcoins plaatst of uitgeeft. Daarnaast is vaak ook geen autorisatie nodig bij het verkopen of aankopen van geminde bitcoins. Wel is een autorisatie vereist wanneer er vergoedingen worden betaald aan de miner voor het uitvoeren van transacties. Er wordt een extra service gevraagd, waarvoor speciaal betaald wordt. Ook het verdelen van de vergoeding over de leden in een pool vereist autorisatie, aangezien de leden rekenkracht leveren. Door deze autorisatie komt de bitcoin onder toezicht van de BaFin (Duitse toezichthouder voor de financiële markten).
De Duitse belastingdienst heeft geen publicatie bekend gemaakt over hoe de bitcoins belast moeten worden in de btw, zoals de Engelse belastingdienst dit heeft gedaan. De Duitse ministerie van Financiën heeft geschreven dat het betalen met bitcoins belast is volgens normale btw-regels. Daarnaast is bepaald dat voor het minen geen autorisatie nodig is, maar wel voor bijvoorbeeld het bevestigen van bitcoin-transacties, waarvoor een vergoeding wordt ontvangen. Ik maak hieruit op dat het minen van bitcoins niet in de btw-heffing wordt
betrokken. De overige mining-activiteiten zijn mijns inziens belast met btw, zodra autorisatie ervoor nodig is van de BaFin.
§4.4 Noorwegen
De Noorse belastingdienst heeft op 11 november 2013 bekend gemaakt dat bitcoin niet als
geld kwalificeert.25 Het leveren van bitcoins wordt gezien als een elektronische dienst, welke
niet valt onder de vrijstelling van financiële diensten. Inmiddels is het Hedvist-arrest van het HvJ geweest, waarvan de uitspraak geldt voor alle vergelijkbare gevallen. Het kopen of verkopen (verrichten van wisseltransacties) van bitcoins is een dienst onder bezwarende titel en deze is vrijgesteld op grond van de btw-richtlijn. Voor de overige handelingen met bitcoins is niets bekend gemaakt.
24 Idem
25 http://www.skatteetaten.no/no/Radgiver/Rettskilder/Uttalelser/Prinsipputtalelser/Bruk-av-bitcoins--skatte--og-
30
De fiscale behandeling van bitcoins in Noorwegen lijkt grotendeels op de behandeling in Nederland. In Nederland wordt de bitcoin ook niet gekwalificeerd als geld. Daarnaast is er niets bekend gemaakt over de belastbaarheid van diverse handelingen met bitcoins voor de Wet OB, waardoor er onduidelijkheid blijft.
§4.5 Polen
Polen heeft geen officiële publicatie uitgebracht over de fiscale behandeling van bitcoins. Poolse minister van Financiën, Szymon Wozniak, heeft in een conferentie gezegd dat het ministerie van Financiën de bitcoins niet ziet als een illegaal middel, maar ook niet als een wettig betaalmiddel (Bitcoin, 2014, p. 17). Ook zei hij dat de financiële instituties in Polen dezelfde houding hebben met betrekking tot hun positie over digitale valuta als de Europese financiële instituties. Verder voegt hij toe dat Polen de ontwikkeling van Bitcoin niet beperkt. Daarnaast is de keuze aan de gebruikers van bitcoins om te bepalen of de Poolse overheid bitcoins moet reguleren en beschermen, anders blijft volgens Wozniak alles zoals het nu is. Tot slot deelt hij mee dat alle typen inkomsten belast moeten worden. Zo ook inkomsten uit transacties, waarbij betalingen met bitcoins worden verricht.
Polen heft 23% btw op inkomsten uit mining-activiteiten (Adamowski, 2014). Naar aanleiding van de vraag van een Poolse miner heeft de lokale belastingdienst bepaald dat het verkopen van geminde bitcoins belast is voor de btw. De miner was van mening dat het verkopen van deze bitcoins geen dienst was voor de btw en daarom zouden deze niet belast moeten worden. Echter, de belastingdienst brengt hiertegen in dat er een precieze vergoeding wordt gevraagd voor het minen (de dienst). Polen heft hierdoor 23% btw over de verkoop van de geminde bitcoins.
In Polen zijn alle inkomsten uit handelingen met bitcoins belast. Echter, het is niet duidelijk op welke wijze deze belast moeten worden, omdat er geen officiële publicatie bekend is gemaakt. Voor het verkopen van geminde bitcoins is door een lokale Poolse belastingdienst besloten dat er btw verschuldigd is. Voor de overige mining-activiteiten is geen uitspraak gedaan, waardoor het heffen van belasting op dit punt ook vaag blijft. Naar mijn mening zijn ook de inkomsten uit overige mining-activiteiten belast, aangezien alle typen inkomsten belast zijn in Polen. Vergeleken met Nederland heeft Polen wel een duidelijker stand genomen in het belasten van inkomsten uit mining-activiteiten.
31
§4.6 Slovenië
Het ministerie van Financiën in Slovenië heeft op 23 december 2013 bekend gemaakt dat de bitcoin geen monetaire betekenis heeft en ook geen financieel instrument is (Bitcoin, 2014, p. 20). Volgens het ministerie is er op basis van de huidige Sloveense wetgeving geen regeling die van toepassing is op handelingen met bitcoins. Vervolgens wordt de toevoeging gemaakt dat de belastbaarheid van bitcoins per individu behandeld moet worden. Aangezien er diverse omstandigheden mee kunnen spelen in elke situatie. Er moet bepaald worden wie het inkomen genereert en wat voor soort inkomen het is.
Het inkomen dat wordt verkregen uit het minen van bitcoins en het verhandelen ervan is belast onder de Sloveense inkomstenbelasting (Hajdarbegovic, 2013). Wanneer individuen inkomsten krijgen, maakt het niet uit in welke vorm dit is betaald of ontvangen. Dit betekent dat in Slovenië de inkomsten verkregen uit bitcoins ook belast worden in de
inkomstenbelasting. Hierbij wordt gekeken naar de bitcoin-euro koers ten tijde van de transactie (Slovenia, 2013). In Slovenië wordt geen inkomstenbelasting betaald over vermogenswinsten. Hierdoor zijn inkomsten die worden verkregen door het verkopen van bitcoins niet betrokken in de inkomstenbelasting. Het minen van bitcoins is daarentegen wel belast met inachtneming van de wisselkoers op het moment van ontvangst van het inkomen.
Mijns inziens is het minen van bitcoins en het verhandelen ervan voor ondernemers gevestigd in Slovenië belast in de Sloveense btw. Uit de informatie hierboven volgt dat de inkomsten van individuen belast is in de inkomstenbelasting, dus degenen die als ondernemer kwalificeren voor de btw moeten btw afdragen over hun inkomsten uit het minen van bitcoins. Ook in Slovenië is bepaald dat inkomsten uit mining-activiteiten belast zijn, terwijl Nederland hierover geen uitspraak heeft gedaan.
§4.7 Turkije
Op 27 juni 2013 is er een publicatie bekend gemaakt in de officiële krant over de nieuwe
wetgeving omtrent elektronisch geld.26 Hieruit volgt dat in Turkije de bitcoin niet kwalificeert
als elektronisch geld door de structuur en het functioneren ervan. Er is binnen de reikwijdte
van de wet geen toezicht mogelijk op de bitcoins.27 De bitcoin wordt niet uitgebracht door een
officieel instituut en er is een probleem in de identificatie van de partijen die betrokken zijn in een bitcoin-transactie. Dit creëert een omgeving voor illegale activiteiten met bitcoins.
26 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/06/20130627-14.htm
27http://www.bddk.org.tr/websitesi/english/Announcements/Press_Releases/12585bitcoin_press_release_eng_3.p
32
Savaser (2013) schrijft in haar artikel over de bitcoin dat deze dezelfde kenmerken vertoont als bijvoorbeeld de tulpenmanie in Nederland en de Amerikaanse huizencrisis. De bitcoin heeft geen waarde voor het gebruik, maar een wisselwaarde. De waarde is afhankelijk van wat anderen voor de bitcoins willen betalen en hierdoor is het altijd in een bubbel (Savaser, 2013).
BTCTurk is het eerste bedrijf in Turkije die de Turkse Lira omwisselt voor bitcoins en omgekeerd (Spaven, 2013). De CTO van BTCTurk vertelt dat de interesse in bitcoins toeneemt, terwijl er in Turkije geen verkopers zijn die bitcoins als betaling accepteren. Ook voegt hij toe dat de Bitcoin op de korte termijn gering effect heeft op de Turkse economie. Een ander ontwikkeling in Turkije is de bankautomaat op de Atatürk vluchthaven in Istanbul, waarmee men overgebleven Turkse Lira’s kan inwisselen voor bitcoins bij het verlaten van het land (Santos, 2013). Tevens is er de mogelijkheid om de Turkse Lira’s in te wisselen voor reisvouchers of te schenken aan goede doelen.
Over de belastbaarheid van bitcoins is er geen wetgeving aanwezig in Turkije. Bilal
Levent Ertaş (2016), belastinginspecteur in Turkije, schrijft in zijn artikel dat de bitcoin een
vorm van elektronisch geld is, welke niet voldoet aan de algemene definitie van geld.
Aangezien het begrip geld niet is gedefinieerd in de Turkse btw-wetgeving, Katma Değer
Vergisi Kanunu (oftewel KDV-kanunu). Indien bitcoin voldoet aan de definitie van geld dan worden de leveringen van bitcoins op grond van artikel 1 KDV-kanunu belastbaar en op
grond van artikel 17 lid 4 sub g KDV-kanunu vrijgesteld. Ertaş duidt erop dat het in Turkije
mogelijk is om bitcoins te wisselen en dat daarnaast ook een beurs aanwezig is voor de bitcoins. Hierdoor vindt hij dat er wetgeving moet komen omtrent de belastbaarheid van bitcoins. Zo lang er geen wetgeving voor de bitcoins wordt gemaakt, blijft de belastbaarheid ervan voor de btw onduidelijk.
§4.8 Tussenconclusie
In deze paragraaf wordt een tussenconclusie gegeven met betrekking tot dit hoofdstuk en de bijbehorende subvraag wordt beantwoord. De subvraag luidt: ‘Hoe geschiedt de fiscale afhandeling van bitcoins in een aantal andere landen?’. Aan het antwoord wordt toegekomen door de btw-behandeling van bitcoins in een aantal landen in Europa te beschrijven. De behandelde landen zijn: Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Noorwegen, Polen, Slovenië en Turkije.
De Engelse belastingdienst heeft een lijst gepubliceerd, waarin voor de btw de
belastbaarheid van bitcoins voor diverse handelingen wordt beschreven. De inkomsten uit het minen van bitcoins worden niet betrokken in de btw. De inkomsten uit overige mining-
33
activiteiten worden vrijgesteld op basis van artikel 135 lid 1 sub d btw-richtlijn. Bij het inwisselen van bitcoins geldt nu het Hedqvist-arrest, waardoor de inkomsten vrijgesteld zijn op basis van artikel 135 lid 1 sub e btw-richtlijn. Tevens zijn alle leveringen van goederen en diensten belast met btw, dus ook aankopen met bitcoins. Mijns inziens is de Engelse aanpak van het belasten van inkomsten uit mining-activiteiten ook geschikt voor Nederland, omdat er ten eerste zo duidelijkheid komt in de btw-heffing ervan. Ten tweede is het minen van
bitcoins geen economische activiteit en moeten deze buiten de btw-heffing blijven, terwijl de inkomsten uit overige mining-activiteiten vrijgesteld kunnen worden op grond van artikel 135 lid 1 sub d btw-richtlijn.
De Duitse ministerie van Financiën ziet de bitcoin als een activa en niet als
elektronisch geld. Ze worden gekwalificeerd als privé geld. Daarnaast is volgens de ministerie geen btw verschuldigd bij een betaling in de vorm van bitcoins, omdat er geen vordering ontstaat. De BaFin krijgt toezicht over de bitcoin als er inkomsten worden verkregen uit bijvoorbeeld het bevestigen van bitcoin-transacties, waarvoor een vergoeding wordt betaald. Het minen van bitcoins vereist geen autorisatie volgens het German Banking Act. Naar mijn betekent dit dat er geen btw verschuldigd is bij het minen van bitcoins, maar wel bij de overige mining-activiteiten waar autorisatie nodig is. Er is geen maatregel die Duitsland implementeert die toegepast kan worden in Nederland, omdat de btw-heffing op bitcoins in Duitsland geen concrete regels bevat.
In Noorwegen is niets vastgesteld over de belastbaarheid van bitcoins voor de btw. De Noorse belastingdienst heeft alleen bekend gemaakt dat de bitcoin niet als geld
kwalificeert in Noorwegen. Het Hedqvist-arrest is van toepassing in Noorwegen, dus het wisselen van bitcoins voor lokale valuta of omgekeerd is vrijgesteld van de btw. Noorwegen heeft net als Nederland niets over de btw-heffing van bijvoorbeeld betalingen met bitcoins, het minen ervan en de overige mining-activiteiten vermeld. Dit zorgt ervoor dat er
onduidelijkheid bestaat over hoe bitcoins belast moeten worden.
In Polen worden de inkomsten uit transacties belast, waarbij betalingen met bitcoins zijn gedaan. Tevens wordt er 23% btw geheven op inkomsten afkomstig uit het verkopen van geminde bitcoins. Polen ziet de bitcoin niet als een wettig betaalmiddel, maar ook niet als een illegaal middel. De regulering van bitcoins hangt af van de vraag van burgers hiernaar. Vergeleken met Nederland heeft Polen alleen een duidelijke stand genomen in het betrekken van inkomsten uit verkoop van geminde bitcoins in de btw-heffing. Voor de rest is er geen maatregel die Polen wel heeft genomen en Nederland niet. Weliswaar is het voor Nederland aan te raden om zijn standpunt met betrekking tot het heffen van btw op inkomsten uit minen
34
en overige mining-activiteiten officieel te publiceren, omdat meeste landen in de Europa hierover al (deels) een beslissing hebben genomen.
In Slovenië heeft de bitcoin geen monetaire betekenis en is het ook geen financieel instrument. De belastbaarheid van bitcoins moeten per individu worden behandeld, omdat er diverse omstandigheden ter sprake kunnen zijn bij elke situatie. Er is dus geen regeling omtrent de btw-heffing van handelingen met bitcoins. Het inkomen dat wordt verkregen uit het minen van bitcoins en het verhandelen ervan is belast onder de Sloveense
inkomstenbelasting. Het minen van bitcoins is belast terwijl het verkopen van bitcoins niet belast is, omdat er geen inkomstenbelasting wordt betaald over vermogenswinsten. Naar mijn mening is het minen van bitcoins en het verhandelen ervan voor ondernemers gevestigd in Slovenië belast in de Sloveense btw. Vergeleken met Nederland heeft Slovenië met
betrekking tot de belastbaarheid van mining-activiteiten duidelijke maatregelen genomen. Zo weten ondernemers voor de btw waar ze mee te maken kunnen hebben.
In Turkije zijn de diverse handelingen met bitcoins niet in de KDV-kanunu opgenomen. De bitcoin kwalificeert niet als elektronisch geld door de structuur en het functioneren ervan. Ondanks het ontbreken van regelgeving omtrent de belastbaarheid van bitcoin zijn er ontwikkelingen op ander gebied. De BTCTurk is een bedrijf dat bitcoins omwisselt voor Turkse Lira’s en omgekeerd. Daarnaast is er een bankautomaat geplaatst op een vluchthaven in Istanbul, waarmee men overgebleven Turkse Lira’s kan omwisselen voor bitcoins bij het verlaten van het land. Zonder concrete regelgeving is het niet te zeggen hoe bitcoins belast moeten worden voor de btw. Turkije heeft geen regelgeving voor de btw die in Nederland is toe te passen.
35
5. Conclusie
§5.1 Inleiding
In dit hoofdstuk wordt een samenvatting gegeven van de hoofdstukken die hiervoor zijn behandeld. In paragraaf 2 wordt antwoord gegeven op subvraag 1. Hierna wordt in paragraaf 3 subvraag 2 behandeld. Vervolgens komt in paragraaf 4 de uitwerking van subvraag 3 aan bod. Daarna wordt in paragraaf 5 de centrale vraag beantwoord aan de hand van de
antwoorden op de subvragen. Tot slot wordt in paragraaf 6 suggesties behandeld voor een