RAPPORT AFSTANDSLEREN BESLUIT
BESLUIT
De scholen kregen veel te verwerken in het corona-jaar 2020. Heel veel. Ze moesten een manier vinden om optimaal te communiceren met ouders en leer-lingen én het eigen team. Tegelijk moesten leerlin-gen het juiste materiaal hebben om van thuis uit verbonden te blijven. En dat terwijl ze nog niet altijd de digitale vaardigheden hadden om er zelfstandig mee te werken. Het mentale welzijn van de jongeren en de leerkrachten stond op het spel, iedereen zocht koortsachtig naar het juiste format voor het afstandsleren. Een coherent beleid ontwikkelen was nodig, maar door de dringendheid was het vaak een kwestie van trial-and-error.
Scholen die al stappen gezet hadden richting digita-lisering, plukten daar nu de vruchten van. Ze hadden een reële voorsprong, zeker als de leerkrachten en de leerlingen een uniforme laptop hadden en het al gewend waren om die te gebruiken tijdens de les. Zij botsten alvast niet meer op barrières op het vlak van infrastructuur en bepaalde digitale vaardigheden.
Voor andere scholen leverde de logistieke kant van het verhaal meer frustraties op.
Er bleek gelukkig een grote solidariteit te bestaan binnen de schoolteams. Leerkrachten hielpen mekaar uit de nood met praktische tips en tricks.
Het gevoel dat ze er samen door moesten zorgde voor een hechte band. Ook voor de leerlingen werd geen moeite gespaard — leerkrachten deden er door-gaans alles aan om iedereen aan boord te krijgen.
Dat lukte vooral wanneer ze verschillende communi-catiekanalen inzetten. De tools met een lage drempel (Facebook, Whatsapp) kregen een ferme boost in
de onderwijscontext. Maar ook offline communica-tiemiddelen zoals de telefoon en drempelbezoeken kregen een plaats.
De ervaring van 2020 heeft aangetoond dat er, naast de uitdagingen, wel degelijk voordelen verbonden zijn aan afstandsleren. Scholen merkten een toege-nomen zelfstandigheid bij de leerlingen. Zowel zij als hun leerkrachten zetten grote stappen vooruit qua digitale skills. Het was genoeg voor enkele scholen om — los van de lockdowns — al te gaan experimenten met een dag thuisonderwijs in de derde graad. En de positieve ervaringen met platformen als Xsnapda zullen er in veel klassen een blijver van maken.
Eén ding staat vast: iedereen heeft bijgeleerd. De lockdown en het bijhorende afstandsleren groeiden uit tot een hefboom om nieuwe praktijken te imple-menteren. Meer leerkrachten dan ooit stapten mee op de digitale trein.
Toch blijft het acuut duidelijk dat het afstandsle-ren geen volwaardig alternatief is voor lesgeven op school. Onderwijs draait niet enkel om contact tussen leerkrachten en leerlingen, maar ook tussen leerlingen onderling én leerkrachten onderling. Dat sociale aspect woog voor iedereen door. Scholen brengen een structuur en regelmaat die nu ontbrak.
Voorlopig is het nog koffiedik kijken hoe zwaar sommige individuele leerlingen daaronder leden.
Het leerrendement zal pas in het schooljaar 2020-2021 duidelijk worden. Hoeveel leerlingen liepen een achterstand op? We zullen oog moeten hebben voor de meest kwetsbaren onder hen.
Lijst van 20 geïnterviewde scholen
INTERVIEW NAAM SCHOOL TYPE SCHOOL
1 GVBS Heilig Hart Kleuter- en lagere school - Antwerpen
Stedelijke context, veel kinderen met migratie achtergrond, centrum Antwerpen, 120-tal lln
2 Sint-Franciscus College Heusden-Zolder
Secundaire school Heusden - Zolder
ASO-BSO-TSO, 1950 lln, 200 lkr.
3 Richtpunt campus Ninove Secundaire school Ninove Nijverheidsschool, TSO-BSO, 300-tal lln. Tot voor kort alleen 2e en 3e graad, nu ook eerste jaar met STEM- onderwijs.
4 Regina Assumpta Anderlecht
Kleuter en lagere school – Anderlecht
310 lln, 34 lkr. School in kansarme buurt, hoge ses-factoren.
5 GBS De Knipoog
Sint-Jans-Molenbeek
Kleuter en lagere school – Sint-Jans-Molenbeek
380 lln, 35 personeelsleden
6 Lyceum Genk Secundaire school – Genk ASO-school, uniformschool, 900-tal lln, 75 leerkrachten
7 GVBS Heilig Hart Lagere school – Antwerpen Stedelijke context, 120-tal lln.
8 Don Bosco T.I. Hoboken Secundaire school – Hoboken Nijverheidstechnische STEM-school, 1500 lln TSO-BSO, 240 leerkrachten
9 anoniem Secundaire school –
Sint-Niklaas
ASO-BSO-TSO, 1200-tal leerlingen
10 GO! basisschool De Bron Leuven
Lagere school – Leuven 200 lln
11 anoniem Secundaire school – Lennik ASO-school, geen humane wetenschappen, 1306 lln, 130 lkr.
12 LAB Gedreven Onderwijs, Sint-Amands
Secundaire school – LAB gedreven onderwijs
485lln, werken volgens Scandinavisch model, integratieve pedagogiek, problem-based learning.
13 Sint-Jozefhumaniora Brugge
Secundaire school – Brugge ASO-school bovenbouw, 2e en 3e graad. 780 lln.
14 Don Bosco Genk Secundaire school – rand Genk
BSO-TSO, 380 leerlingen
15 Buitengewoon basison-derwijs de Kindervriend Kortrijk
school buitengewoon onderwijs, type 2 (matig tot ernstig en ernstig meervou-dige beperking)
125 lln over 15 klassen. 55-60 leerkrachten, logopedis-ten, kinesislogopedis-ten, ergotherapeulogopedis-ten, kinderverzorgers.
MFC met 100 kinderen in internaat en 50 semi-internaat.
16 VBS Instituut van de Ursulinen Koekelberg
Kleuter en lagere school – Koekelberg, grens Molenbeek
180 lln, 22 leerkrachten, zeer diverse achtergronden van de lln
17 SBS TUILT Hasselt Kleuter- en lagere school rand Hasselt
350 lln en 35 lkr
18 Sint Pietersinstituut Turnhout
Secundaire school rand Turnhout
ASO school, 800-tal lln
19 Mariagaard Wetteren Secundaire school Vooral TSO-richtingen, in ASO sportrichting en in BSO grootkeuken, 800 lln
20 Basisschool Sint-Jan Ber-chmanscollege Westmalle
Kleuter- en lager onderwijs 500-600 lln
COLOFON
COLOFON
WERKTEN MEE AAN DEZE PUBLICATIE
prof.dr. Wendy Van den Broeck (imec-smit, Vrije Universiteit Brussel), Wouter De Bonte, Team Mediawijs, Team Telenet
MET DANK AAN Departement Onderwijs
EEN PUBLICATIE VAN
Mediawijs, het Vlaams Kenniscentrum Digitale en Mediawijsheid.
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER v.u. imec vzw, Kapeldreef 75, 3001 Leuven
CONTACT Andy Demeulenaere, Mediawijs, BeCentral,
Kantersteen 10-12, 1000 Brussel info@mediawijs.be
DEZE PUBLICATIE VALT ONDER
de Creative Commons-licentie Naamsvermelding- NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken
RAPPORT AFSTANDSLEREN