Appendix J: Interview questions
Allereerst bedankt voor uw tijd. Voordat we beginnen wil ik u alvast vertellen dat u en uw antwoorden anoniem blijven gedurende het gehele onderzoek. Daarnaast zou ik u wel willen vragen of ik dit interview mag opnemen. Het bestand zal ik niet delen met derden en verwijderen wanneer ik deze niet meer nodig heb.
Doel: Voordat we starten zou ik u graag kort iets vertellen over het doel van dit interview. Het doel van mijn onderzoek is om te kijken naar het effect van energie- en grondstof besparende technologieën op de kostenontwikkeling en het rendement van een productiebedrijf. Daarnaast kijk ik naar de invloed van framing en cognition van managers op deze relatie, oftewel hoe kijken die naar deze technologieën, en naar de invloed van organisatorische capabilities op deze relatie.
Om te beginnen zou ik graag een paar vragen willen stellen over u en het bedrijf. 1. Hoe groot is het bedrijf?
2. Binnen welke sector is het bedrijf actief? 3. Hoe lang bent u al werkzaam binnen dit bedrijf? 4. Wat is uw functie binnen dit bedrijf?
Energie- en grondstof besparende technologieën
1. Wat weet u van energie- en grondstof besparende technologieën? a. Waar denkt u daarbij aan?
2. Worden er in uw bedrijf organisatieconcepten toegepast gericht op energie- en milieubeheersing? (bijv. ISO 14001, ISO 50001, EU ecolabel, opnemen van sociale en
duurzaamheidseffecten bij het vaststellen van bedrijfsprestaties)
a. Waarom wel/niet?
3. Worden er technologieën toegepast voor energie- en grondstoffenbesparing? (bijv. controlesystemen, geautomatiseerde beheerssystemen, systemen die energie terugwinnen, technologieën die energie- en/of warmte opwekken)
a. Waarom wel/niet?
4. Heeft uw bedrijf maatregelen genomen om het energieverbruik te verminderen? (bijv.
afschakelsystemen voor machines/installaties indien niet in gebruik, verbeteren bestaande machines, voortijdig vervangen van machines voor zuinigere machines)
a. Waarom wel/niet? Framing en cognition
Framing en cognition gaat meer over de perceptie van managers en het bedrijf hoe zij tegen een bepaald onderwerp aankijken. Binnen dit onderwerp gaat het over de perceptie over de winstgevendheid en het nut om te investeren in energie- en grondstof besparende technologieën.
1. Wat is voor u een reden om wel of niet te investeren in energie- en grondstof besparende technologieën?
2. Zijn de volgende redenen voor u van toepassing? a. Verwachte ontwikkeling van de energieprijzen
i. Waarom wel/niet? b. Strategische redenen (imago)
i. Waarom wel/niet?
c. Terugdringen broeikasgassen (milieu) i. Waarom wel/niet?
d. Eigen energieopwekking ter vergroting van het aantal energiebronnen i. Waarom wel/niet?
e. Politieke of wettelijke bepalingen i. Waarom wel/niet?
3. Heeft u het idee dat deze redenen om wel of niet te investeren een rol spelen binnen de relatie tussen energie- en grondstof besparende technologieën en het rendement van het bedrijf? Organisatorische capabilities
Organisatorische capabilities gaan vooral over onderwerpen zoals het trainen van medewerkers, R&D activiteiten en samenwerkingen.
1. Worden er trainingen en cursussen gegeven aan de medewerkers? En wat voor soort training is dit?
2. Doet uw bedrijf actief aan R&D? En hoe uit zich dat?
3. Werkt het bedrijf samen met andere organisaties? En wat voor soort organisaties zijn dit? 4. Doet uw bedrijf aan open innovatie?
5. Heeft u het idee dat deze capabilities een rol spelen binnen de relatie tussen energie- en grondstof besparende technologieën en het rendement van het bedrijf?
Appendix K: Interview transcripts
Interview 1: Date: 11-5-2020
Speaker Assigned Character
Rick van Ooijen R
Lars L
R: Om te beginnen zou ik u graag een paar vragen willen stellen over u en het bedrijf. Ik mag ‘je’ zeggen toch?
L: Jaja prima.
R: Okee ehh ten eerste hoe groot is het bedrijf? Hoeveel mensen werken er?
L: Ehh het bedrijf waar ik werk bestaat uit ongeveer tien man, alleen in het bedrijf zit nog een ander bedrijf bij wat uit vijf man bestaat.
R: Okee, dus in totaal vijftien man of? L: Ja zeg maar.
R: En hoe is dat verdeeld qua kantoor en productiemedewerkers?
L: Ehh er werken bij ons vier man op het kantoor, drie constructeurs en een manager en een secretaresse en de anderen werken allemaal in de werkplaats
R: Okee
L: Verschillende lassers en montagemensen.
R: Okee, en binnen welke sector is het bedrijf precies actief?
L: Wij zijn actief in de voedingsmiddelenindustrie en wij leveren gewoon aan alle leveranciers die leveren aan grote winkelketens of ehh fastfoodketens en zo eh beland alles uiteindelijk bij de consument.
R: Okee, dus als ik het goed begrijp maken jullie in principe machines voor die bedrijven. L: Ja
R: Yes okee, en hoelang werk je zelf al binnen het bedrijf? L: Anderhalf jaar
R: Okee, en wat is je functie binnen het bedrijf? L: Ehh hoofdconstructeur.
R: Okee okee, en bevalt dat? L: Jaa bevalt zeker goed.
R: Yess en ook eh veel positieve ervaringen mee gehad met het management van jouw bedrijf? L: Ja je kunt toch wel wat aansturen en verschillende dingen voorleggen aan de directeur enzo, over veranderingen en voorbereidingen in het bedrijf zodat we gewoon vooruit kunnen streven.
R: Oke, dus je ziet wel dat ze je serieus nemen zeg maar. L: Ja.
R: Goed om te horen. Dan wil ik het graag over het eerste onderwerp hebben van vandaag. En dat is zeg maar... Dat zijn echt de energie- en grondstof besparende technologieën. Dus echt specifiek over die technologieën zelf. En dan is de eerste vraag, ja, wat weet je nou eigenlijk zelf van dat soort technologieën? Heb je enig idee waar ik het over heb?
L: Ehh, ja er zijn wel verschillende grondstof besparende technologieën en dan denk ik vooral aan het 3d printen van onderdelen en je hebt natuurlijk het lasersnijden waarbij geclusterd kan worden, waardoor uiteindelijk eh heel veel materiaal kan besparen als als de laserboer het allemaal goed samen doet
R: Okee
L: Dan hoeft er minder weggegooid te worden en kan er meer materiaal nuttig gebruikt worden. R: Ja, en wat is clusteren precies?
L: Clusteren is het samenpakken van verschillende tekeningen en ontwerpen om zo eh zo optimaal gebruik te kunnen maken van een grote plaat, om zo min mogelijk weg te gooien, zo min mogelijk afval over te houden.
R: Okee, klinkt heel goed al. En als je kijkt naar, eh je hebt het nu vooral over grondstof besparende technologieën. Heb je, weet je ook iets over energie besparende maatregelen?
L: Ja dat gaat dan meer over zonnepanelen en eh eventueel led verlichting dat overal toegepast kan worden binnen een bedrijf, wat bij ons heel zinvol zou kunnen zijn.
R: Ja, Ja dat is al een goed begin, dat is in principe al, ja niet de kern, maar dat zijn wel echt allemaal maatregelen die inderdaad die ik bedoel. En dan, worden er in het bedrijf waar jij werkt ook
organisatieconcepten toegepast die gericht zijn op deze, op energie en milieubeheersing? Dan heb ik het echt over bijvoorbeeld een ISO 14001 certificering of het opnemen van sociale en
duurzaamheidseffecten bij bedrijfsprestaties, dus kijk je niet alleen bij de kpi's naar de omzet maar ook naar we willen zoveel energie besparen. Werken jullie daarmee?
L: Jaa, want het is toch uiteindelijk wel zinvol om energie te besparen, want er wordt toch veel energie gebruikt binnen het bedrijf zo, vooral bij een lasersnijder is veel energie bij nodig. En je zal
uiteindelijk ook wel veel mee kunnen winnen als je het zelf allemaal opwekt. Dat is toch zeer zinvol. R: Ja precies, en doen jullie ook aan speciale certificering zoals ISO 14001 bijvoorbeeld of 50001 die echt gericht is op energiemanagement of niet exact? Want dat zou natuurlijk ook kunnen.
L: Niet exact, er is wel naar gekeken maar ehh ja dat is natuurlijk allemaal stap voor stap gaan voordat het helemaal gecertificeerd zou kunnen worden, want dat kost natuurlijk ook een hoop geld en tijd. R: Nee, ja precies. Dat snap ik helemaal natuurlijk. En dat is eigenlijk ook de volgende vraag, waarom wel of niet? Ja het kost tijd en geld natuurlijk. Dan de volgende vraag. Passen jullie ook technologieën toe die gericht zijn op deze energie en grondstof besparing? En dan heb ik het bijvoorbeeld over controlesystemen of geautomatiseerde beheerssystemen of systemen of technologieën die energie of warmte opwekken of zonnepanelen? Maar hebben jullie die ook echt? Hebben jullie daar systemen voor of?
L: Nee die hebben we nog niet, maar daar zijn we wel naar aan het kijken om eventueel in de toekomst aan te kunnen brengen om zo toch wel eh iets te brengen in de technologie en het milieu.
R: Okee, en waarom kijken jullie daar momenteel naar? Is daar een reden voor of?
L: Nee, ja je moet wel bijblijven met de rest van de bedrijven en het staat moraal ook wel goed om goed voor te blijven in de ja eh milieutechnische sector natuurlijk. Want dat is tegenwoordig wel van belang.
R: Okee, dat is zeker waar. Maar merken jullie ook dat klanten daarnaar vragen of dat nog niet direct? L: Nee, dat nog niet direct. Dat komt omdat wij ook echt een maakindustrie zijn, dus het is veel, van veel groter belang dat wat wij leveren en wat wij maken, dan echt de manier waarop het echt nog gemaakt wordt. Maar het kan zijn dat klanten daar in de toekomst wel echt om gaan vragen om zo eh een bepaalde leverancier te kiezen.
R: Nee precies, duidelijk. En, ja je zei het net min of meer al, maar hebben jullie, heeft het bedrijf al maatregelen genomen om het energieverbruik te verminderen? Dan denk ik bijvoorbeeld aan het voortijdig vervangen van machines voor zuinigere machines terwijl de oude nog niet afgeschreven waren. Of bijvoorbeeld afschakelsystemen voor machines die niet in gebruik zijn, dat ze op een soort pauzestand of ff shutdown worden gezet ofzo als ze niet worden gebruikt.
L: Alle machines worden inderdaad wel uitgezet of op pauze als ze inderdaad niet gebruikt worden. Alleen ehh de aanschaf van een nieuwe machine kost toch wel klauwen vol met geld, waardoor er best wel een investering gedaan moet worden. En doordat het maar een klein bedrijf is, is het natuurlijk wel een flinke hap op het budget die gedaan moet worden en je kunt ook niet alles in een keer vervangen wat je het liefst zou hebben.
R: Nee, ja precies dat heb ik ook al eerder gehoord. Dat het ook echt, dat het voor vooral kleine bedrijven, tenminste kleine bedrijven lastig is om echt machines te gaan vervangen voordat ze
afgeschreven zijn, want dat is financieel niet altijd haalbaar. Dat merk ik ook een beetje uit dit verhaal, dat dat bij jullie hetzelfde geval is.
L: Ja, het is gewoon heel lastig om te vervangen. Er zijn veel meer kostenposten dan alleen het aanschaffen van een nieuwe machine.
R: Ja, dat snap ik helemaal. En dat was een beetje de technologieën waar ik het over wou hebben. Een beetje dat je een beeld hebt wat ik daarmee bedoel enzo. Heb je daar zelf nog vragen over? Dingen die niet helemaal duidelijk zijn over die technologieën? Wat ik ermee bedoel?
R: Okee, mooizo. Dan gaan we nu door naar het volgende onderwerp. Dat is zeg maar dat framing en cognition. Dat is zeg maar de perceptie van managers en ook het management van het bedrijf, hoe zij kijken tegen een bepaald onderwerp. Ja, binnen dit onderwerp waar ik het over heb natuurlijk, gaat het vooral over de winstgevendheid en het nut om te investeren in deze technologieën waar we het net over hadden. Dus zeg maar hoe denken managers over wat de invloed is van dat soort technologieën op de winstgevendheid van het bedrijf. Want laten we zeggen het is een commercieel bedrijf, winstgevendheid staat eigenlijk altijd bovenaan.
L: Ja zeker.
R: Anders zou het geen commercieel bedrijf zijn. En dan is de eerste vraag eigenlijk om wat voor jou eigenlijk een reden zou zijn om wel of niet te investeren in energie- en grondstofbesparende
technologieën?
L: Een goede reden zou sowieso zijn om er winst uit te halen. Of om zo optimaal mogelijk gebruik te kunnen maken van de tijd of dat als je heel veel tijd bespaart met inderdaad een nieuwe machine, dat je daar een hoop kunt winnen.
R: Ja.
L: Maar als jij een nieuwe machine aanschaft, en bijvoorbeeld in ons bedrijf is alles in enkel serie, wij hebben geen grote serie aantallen waarop je af en toe het voordeliger is om een oude machine ja handmatig te bedienen. En zo kosten te besparen in plaats van een nieuwe machine aan te schaffen. R: Ja, maar even kijken, vragen jullie klanten dan ook specifiek om enkel stuks productie? Of? L: Ja alles is speciaal voor de klanten, waardoor eh het concept kan wel voor gebruikt worden voor meerdere klanten alleen uiteindelijk blijkt dat toch iedere klant hun eigen eisen heeft en alles aangepast moet worden voor die klant, afhankelijk van de fabriek en hun producten.
R: Ja, logisch. Dan heb ik nu eigenlijk een paar redenen die eventueel van toepassing kunnen zijn en dan zou ik graag willen weten of dat wel of niet een reden zou kunnen zijn en ook waarom het wel of niet is. Dan is de eerste reden eigenlijk de verwachte ontwikkeling van de energieprijzen, want je ziet nu de olieprijzen dalen maar aan de andere kant energieprijzen zijn, hier in Nederland dan ook weer een beetje aan het stijgen. Kijken jullie daarnaar? Is dit een reden om eventueel in de toekomst hierin te gaan investeren of?
L: Ehh we kijken wel hierna, ook wat de prijzen gaan doen. En eventueel wat een oude machine qua energieverbruik gebruikt en wat een nieuwe machine zou gebruiken ehh, ja als die er een aantal jaren zou staan, of wij hier voordeel uit kunnen halen.
R: Ja.
L: En wat echt het grote verschil natuurlijk ook is qua prijs die je natuurlijk levert per product daarop wat je daarop kunt toeleveren of inleveren.
R: En is, zijn er ook bijvoorbeeld, want je ziet ook vaak bedrijven, vooral in de maakindustrie, hun inkoopprijzen weer doorberekenen aan jullie klanten zeg maar, met een bepaalde marge daarop. Spelen de energieprijzen daar ook een rol in of vallen die daar weer buiten?
L: Ja, natuurlijk speelt daar wel een rol in. Ook omdat natuurlijk alles doorberekent wordt naar de klant, dus eh uiteindelijk als de energieprijs zou stijgen, dan stijgen alle kosten en eh ja dat heeft natuurlijk een bepaald percentage in winst over houden. Hierdoor wordt het vaak berekent aan de klanten, maarja de klant wil natuurlijk ook niet altijd een te grote stijging zien, waardoor er af en toe wel concessies ingehouden moeten worden.
R: Oké ja. Dus het is niet een hele, het speelt wel mee, maar het is niet, het zou nooit een hoofdreden zijn eigenlijk?
L: Nee, dat niet. Maar het heeft er wel mee te maken.
R: Ja, logisch. En dan bijvoorbeeld, je zei net al je had het er al over dat misschien in de toekomst dat klanten van jullie kijken naar het duurzame karakter of imago van het bedrijf. Als je kijkt naar strategische redenen, waar onder meer het imago onder valt, zal dat eventueel een reden kunnen zijn? Zodat je als duurzame bekend staat dat dat een reden is om in te investeren?
L: Dat zou een goede reden kunnen zijn om daar in te investeren, als je hierdoor, ja tuurlijk meer en betere opdrachten eruit zou kunnen halen, waar je uiteindelijk meer omzet of meer winst uit weet te behalen. Dan dat je een slechter imago hebt en grote bedrijven die springen jou voorbij wat natuurlijk toch een grote kans kan bieden.
R: Ja oké. Maar op dit moment, tenminste als ik het net goed begreep, dan is dit nog niet heel erg van belang, tenminste het speelt nog niet heel erg dat er klanten zijn die specifieke vragen hebben of jullie duurzaam bezig zijn of iets.
L: Nee, dat nog niet. We hebben nog geen echte aanvragen naar gehad, of we duurzaam bezig zijn. R: Zie je wel trends in de markt dat het wel een beetje begint te spelen? Of ook nog niet zo?
L: Nee, ook nog niet zo, eerder de manier van grondstoffen die gebruikt worden, welke kwaliteit en dat daar certificeringen voor gebruikt moeten worden. En dat die er dan allemaal beter en veel mooier uitzien, maar niet echt eh ja het gewin in milieu en economie hierin.
R: Oké, duidelijk. En als je dan bijvoorbeeld kijkt echt naar milieu, zoals bijvoorbeeld het
terugdringen van broeikasgassen, echt specifiek eh niet dat de klant het wil, maar dat het bedrijf zelf iets goeds wil doen voor het milieu. Zal dat een reden voor jullie kunnen zijn? Of is dat een reden om wel of niet te investeren in dit soort technologieën of?
L: Ik denk dat ieder bedrijf wel natuurlijk zo goed bezig wil zijn voor het milieu, alleen het moet wel voor het bedrijf echt iets opleveren, wil het echt zinvol zijn. Je kijkt natuurlijk eerder naar ander punt waar je eerder iets aan zou kunnen doen waar je meer winst voor het bedrijf uit kan of zou kunnen halen.
R: Ja, en daar bedoel je vooral mee, dat als je twee technologieën hebt dat je kijkt naar welke het meest oplevert dat is het meest interessante voor het bedrijf.
L: Ja, eigenlijk wel.
R: Oké, duidelijk. En dat klinkt mij ook wel logisch in de oren, want ja ik ben zelf ook wel redelijk commercieel ingesteld dus ik snap wel dat bedrijven daar natuurlijk naar kijken. En als je kijkt naar, ja ik heb heel veel redenen, echt het eigen energieopwekking om het aantal energiebronnen te vergroten. Om zeg maar minder afhankelijk te zijn van jullie energieleveranciers, zou dat bijvoorbeeld een reden kunnen zijn om te investeren in zonnepanelen, of zou dat toch meer een andere reden hebben? L: Ehh, ik denk echt meer een andere reden, want ik denk dat energie in Nederland toch wel vrij goed beschikbaar is en ehh ja er zijn niet veel kwalen op het net en ja hierdoor heb je meestal wel een goed bereik en ja ben je hier niet zeer afhankelijk van de kwaliteit van de leverancier. Maar het zou altijd wel interessant zijn om je eigen energie op te wekken waardoor je zelf natuurlijk alles kunt doen. En niet meer afhankelijk bent van een derde persoon.
R: Nee precies, dat snap ik, maar zou het jou ook wel een goed gevoel geven dat je zeg maar je eigen energie opwekt? Of dat niet precies, als je zegt dat is beschikbaar en dat is ook prima.
L: Tuurlijk geeft het een goed gevoel voor een bedrijf en ook de medewerkers dat je milieubewust bezig bent. En dat je je eigen energie kan opbrengen, maar eh ja het blijft natuurlijk wel een