Hierboven ziet u de PET-Overschrijdingskaart ‘s nachts zoals die is ontwikkeld voor het DPRA voor gebruik in de stresstest, geïllustreerd voor de stad Wageningen. De kaart geeft een indruk van het thermisch comfort in de nacht in de stad op een 1 m2 ruimtelijke resolutie. De kaart presenteert dit in de vorm van het aantal uren dat de
gevoelstemperatuur (de zogenoemde fysiologisch equivalente temperatuur, PET (in ºC)) het criterium van 20 ºC overschrijdt in de nacht. Locaties met veel overschrijdingen duiden op plekken waar het ’s nachts relatief warm blijft in combinatie met weinig ventilatie. Met deze kaart kunnen lokale overheden een indruk krijgen waar in de gemeente de warmtegevoelige plekken liggen in de nacht tijdens perioden met hitte. Ook is de kaart geschikt voor een risicodialoog en om effectiviteit van maatregelen in kaart te brengen door reductie van het aantal uren met problematische PET waardes.
Aantal uren PET > 20 ºC
FAQs:
1. Wat is de gevoelstemperatuur?
De gevoelstemperatuur is een temperatuur die aangeeft hoe warm een persoon bepaalde weersituatie beleeft, i.e. hoe gemakkelijk een persoon warmte kan afstaan. Niet alleen temperatuur, maar ook zonnestraling, windsnelheid en luchtvochtigheid bepalen de gevoelstemperatuur. Bijvoorbeeld, in de zon en uit de wind is het warmer dan in de schaduw. In het eerste geval kan het voelen alsof je in een kamer met de verwarming op 30 ºC zit (de PET is dan ook 30 ºC) terwijl de temperatuur die je in de schaduw ervaart.
2. Vanaf welke waarde van de gevoelstemperatuur treden er problemen op?
Onderstaande tabel (Santos Nouri et al., 2018) geeft voor een domain van PET waardes de mate van fysiologische stress weer. Veel mensen lijken deze ‘drempelwaarden’ ook in de praktijk te herkennen. Thermofysiologische studies (Höppe., 1999) hebben laten zien dat bij een gevoelstemperatuur van 23 ºC lichte hittestress optreedt. Vanaf 29 ºC is er sprake van matige hittestress. Bij het voorbeeld in de kaart hierboven zien we dat bepaalde openbare plekken in de klasse “extreme heat stress” vallen.
3. Waarom is er voor 29 ºC als criterium gekozen? Vanaf 29 ºC is er sprake van matige hittestress, en
biometeorologen adviseren dit criterium te gebruiken op basis van ervaring in Duitsland.
4. Op welke manier is deze kaart te gebruiken?
Deze kaart is heeft een sterke analogie met bestaande manier van duiding van problemen met de luchtkwaliteit. Voor meerdere luchtverontreinigingen is er een criterium opgesteld op basis van de EU or WHO norm. Deze norm mag dan vaak een aantal dagen per jaar worden overschreden.
5. Waarom gebruikt de kaart een uursom van PET-overschrijding? Een hittekaart voor een moment op de dag kan een vertekend beeld geven omdat de zonnestand voortdurend verandert. Dat betekent dat een straat die kortdurend opwarmt wanneer de zon hoog aan de hemel staat een uur later alweer in de schaduw kan
liggen. Locaties die over een langere tijd gedurende dag hittestress vertonen zullen in deze kaart dus hoger worden aangeslagen. Hiermee geeft de kaart dus een meer
representatieve indicator voor probleemlocaties. 6. Hoe is de kaart tot stand gekomen?
Voor het maken van de kaart is gebruik gemaakt van
verschillende bestanden met ruimtelijke factoren die van invloed zijn op de gevoelstemperatuur, zoals groen, gebouw en hoogte informatie (Algemene Hoogtekaart Nederland (AHN), het bomenregister, BGT, luchtfoto’s).
7. Is de kaart gevalideerd?
Gevoelstemperaturen worden niet routinematig in de stad
gemeten. Wageningen Universiteit heeft voor de maand augustus 2013 een rijke verzameling gevoelstemperaturen gemeten voor met een bakfiets trajecten langs gevarieerd bebouwd terrein te rijden. De kaart is tegen deze waarnemingen gevalideerd, en de gemodelleerde waarden bleken goed overeen te komen met de gemeten waarden.
8. Hoeveel uur aan overschrijding van de gevoelstemperatuur is nog een “veilige waarde”?
Boven het gekozen criterium treedt gezondheidsschade op. Een veilige waarde valt dus niet te noemen, analoog aan
luchtkwaliteit waarbij gezondheidsschade optreedt voor elke concentratie, maar overschrijding van de norm tijdelijk toch is toegestaan. Ter indicatie: in het klimaat dat rond 1950 werd de gevoelstemperatuur van 29 ºC ca 85 uur per jaar overschreden op het platteland in het midden van Nederland. In het toekomstig klimaat (2050) wordt ongeveer een verdubbeling van het aantal overschrijdingsuren voorzien.
9. Wat betekent een gevoelstemperatuur van 29 ºC in de praktijk? In de praktijk betekent een gevoelstemperatuur van 29 ºC een verhoogd risico op hitteschade bij kwetsbare groepen, en uit zich in een toename van ziekenhuisopnames. Mensen ervaren
slaapproblemen, en de arbeidsproductiviteit (zowel binnen als buiten) neemt af. Daarnaast neemt de sociale overlast toe. 10. Wat betekent een gevoelstemperatuur van 20 ºC in de nacht in
de praktijk?
In de praktijk betekent een gevoelstemperatuur van 20 ºC of meer in de nacht dat het moeilijker wordt om binnenshuis te koelen. Daarmee wordt een adequaat herstel van de warmte overdag voorkomen en leidt tot een verhoogd risico op
slaapgebrek en de arbeidsproductiviteit (zowel binnen als buiten) neemt af. Bij kwetsbare groepen is er een verhoogd risico op hitteschade en dit uit zich in een toename van
ziekenhuisopnames.
11. Wat kan ik wel en niet met deze kaarten?
Deze kaarten zijn wel geschikt om een beeld te krijgen welke locaties in uw gemeente hotspots zijn qua hitte. De kaarten zijn geschikt om een risicodialoog te voeren met stakeholders. Daarnaast biedt de kwantitatieve benadering van methodiek achter de kaart de mogelijkheid om concrete interventies te beoordelen, en met stakeholders doelen af te spreken qua
hittebelasting in bepaalde specifieke locaties. De kaarten zijn niet geschikt als weersverwachting voor een individuele zomerdag.