Allereerst dank ik de besturen van het Expertisecentrum Veiligheid, Avans Hogeschool en de Juridische Hogeschool Avans & Fontys, in het bijzonder Joris Fiers, Ron Tenge, Margo van der Put, Bartje de Wit en Jacomine Ravens bergen voor het in mij gestelde vertrouwen. Ine van Zon en de professionele ondersteuners van het Expertisecentrum Veiligheid dank ik voor de warme ontvangst en professionele ondersteuning. Mijn collega-lectoren Janine Janssen, Emile Kolthoff, Bart Claes, Henk Spies, Ben Kokkeler en Colette Cuijpers dank ik voor het meedenken over de invulling van dit lectoraat en hun collegialiteit; ik hoop nog lang met jullie te mogen samenwerken.
Voor deze lectorale rede waren veel mensen bereid mij over recht en veiligheid te woord te staan. Dat heeft me veel inspiratie voor het schrijven opgeleverd. Binnen Avans en Fontys dank ik daarvoor behalve de hiervoor al genoemde collega’s en collega-lectoren: Noortje Lavrijssen, Bart Hooijdonk, Gabriëlle Leijh, Gerdjan Kipping, Sjoukje van de Haring, Marloes Stroper, Willemien Bogers, Merel Weitering, Erik Nicolai, Roxanne Pruijsers, Roel de Beer, Ad Hendriks, Jan Jansen, Marjolein Hasperhoven, Gillion Utens, René van Kuijk, Lidwien Jacobs, Rianne Kerstens, Rob Straver, Romulus Petrina, Ayten Ustuner, Natasja Nova, Marianne Swaans, Mark Lemmens en Ad Schenkels. Daarnaast dank ik alle andere docenten, medewerkers en studenten van Avans en de Juridische Hogeschool Avans & Fontys die ik afgelopen jaren heb mogen ontmoeten en die mijn gedachten voor deze rede verder hebben gebracht.
Voor de goede en inspirerende gesprekken over recht en veiligheid met mensen uit de praktijk dank ik burgemeesters Laurens de Graaf (Lopik) en Marieke Moorman (Bernheze, Vereniging van Brabantse Gemeenten), Stijn van Rooij (gemeente Tilburg), Boudewijn Steur, Alain Krijnen en Linda van de Watering (ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), Lies van Aelst (Wethoudersvereniging), Marie Louise van Schaijk (Veiligheidsregio Brabant-Noord), Thijs Jansen (Stichting Beroepseer), Veerle Hendriks (Provincie Noord-Brabant), Jan van Tulden
(Zorgadviesraad Cranendonck) en Geerten Boogaard (Universiteit Leiden).
Ook bij mijn andere werkgever, Tilburg University en de Tilburg Law School, heb ik kunnen profiteren van de aanwezige kennis over recht en veiligheid en daarvoor gesprekken gevoerd met Stavros Zouridis, Toine Spapens, Maurice Adams, Martijn Groenleer, Gert-Jan Leenknegt, Ernst Hirsch Ballin, Anne Meeuwse, Wesley Kauffman en Wim van de Donk. In het algemeen voor de prettige samenwerking en inspiratie dank ik al mijn collega’s van Bestuurskunde en de vakgroep Public Law and Governance, in het bijzonder Niels Karsten, Sabine van Zuydam, Charlotte Wagenaar, Daan Jacobs, Frank Hendriks, Marcel Boogers, Raymond Kubben en
bovenal Pieter Tops voor zijn vertrouwen en steun al vele jaren. Ik hoop dat ik met jullie allemaal ook in dit lectoraat nog veel mag samenwerken.
Naast het samenwerken met vakgenoten is het samenwerken met ‘de praktijk’ voor mij altijd belangrijk geweest en dat blijft gelukkig zo in dit lectoraat. In het verleden heb ik altijd prettig mogen werken met en voor onder meer de Wethoudersvereniging, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het Ministerie van Justitie en Veiligheid, de provincie Noord-Brabant, het Nederlands Genootschap van
Burgemeesters, het Kennispunt lokale politieke partijen, de Vereniging van Griffiers en ProDemos: Huis voor democratie en rechtsstaat. Ik hoop dat dit in de toekomst zo blijft en wellicht wordt uitgebreid. In het bijzonder dank aan Jeroen van Gool, Hella van de Velde, Henk Bouwmans, Anne Graumans, Abassin Nessar, Claartje Brons, Gerrit Voerman, Simon Otjes en Martijn Epskamp voor samenwerking de afgelopen jaren.
Dit lectoraat betekent ook nieuwe samenwerking. Via Zoom en Teams heb ik afgelopen maanden al veel nieuwe collega’s leren kennen. Dat gaat dan onder meer om de juridische lectoren bijeengebracht door Arnt Mein, maar ook het netwerk van lectoren veiligheid en het netwerk van lectoren bezig met good governance en integriteit. En ik heb gelukkig ook al met de nodige collega-lectoren binnen Avans mogen kennismaken. Ik hoop dat al deze netwerken tot nuttige vormen van samenwerking zullen leiden. Nu de kennismaking is geweest, is de eerste horde daarvoor in ieder geval genomen.
Een goed professioneel leven is tenslotte belangrijk voor een prettig leven, maar anderen zijn daarvoor nog veel belangrijker: Myrte, Lize, Luuk en Suze, maar ook mijn ouders, zus, zwager, neef en schoonfamilie en daarnaast vrienden en familie. Dank voor al jullie steun.
8. LITERATUURLIJST
Achterhuis, H., & Koning, N. (2014). De kunst van het vreedzaam vechten: Een zoektocht
naar de bronnen van geweldbeteugeling. Rotterdam: Uitgever Lemniscaat.
Adams, L. H. J., & Witteveen, W. J. (2014). Drie dimensies van de rechtsstaat. Nederlands
Juristenblad, 20, 1364-1373.
Adams, M., Hirsch Ballin, E., Leenknegt, G. J., Colombo, C., & Groenleer, M. (2017). Constitutionalisme in de eeuw van de stad: Over stadsrecht en rechtsstaat. Nederlands Juristenblad, 92, 37, 2728-2739.
Archard, D. (2012). Dirty hands and the complicity of the democratic public. Ethical
Theory and Moral Practice, 16(4), 777-790.
Baldwin, R., Scott, C., & Hood, C. (1998). A Reader on Regulation. Oxford, VK: Oxford University Press.
Blijleven, W., Van Hulst, M., & Hendriks, F. (2019). Publieke Bricoleurs: Over ambtelijk
vakmanschap op het raakvlak van gemeente en gemeenschap. Tilburg University.
Boogaard, G. (2020, 30 mei). Leidse hoogleraar Geerten Boogaardt over coronacrisis: ‘Lokale politiek heeft het zwaar.’ Leidsch Dagblad. Geraadpleegd op https://www. leidschdagblad.nl/cnt/dmf20200529_96523788/leidse-hoogleraar-geerten-boogaardt-over-coronacrisis-lokale-politiek-heeft-het-zwaar?utm_source=google&utm_
medium=organic
Borry, E. L. (2017). Ethical climate and rule bending: How organizational norms contribute to unintended rule consequences. Public Administration, 95(1), 78–96. doi. org/10.1111/padm.12304
Borry, E. L., & Henderson, A. C. (2020). Patients, Protocols, and Prosocial Behavior: Rule Breaking in Frontline Health Care. American Review of Public Administration, 50(1), 4561. doi.org/10.1177/0275074019862680
Brouwer, J. G., & Schilder, A. E. (2020). Herziening staatsnoodrecht noodzakelijk. In R. Fraanje & P. de Jong (red.), Het openbaar bestuur voorbij Corona: Reflecties op de
impact van de Coronacrisis op het openbaar bestuur, de democratie en de rechtsstaat
(pp. 64-65). Den Haag: Raad voor het openbaar bestuur.
Claes, B. (2020). Transmuraal Herstelgericht Werken: Een verhaal van hoop, kracht en
verantwoordelijkheid. ’s-Hertogenbosch: Expertisecentrum Veiligheid.
Clinard, M. B., & Quinney, R. (1973). Criminal Behavior Systems: A Typology. New York, NY: Holt, Rinehart And Winston.
College van Bestuur. (2014). Nota Onderzoeksbeleid. Tilburg: College van Bestuur van Avans Hogeschool.
College van Bestuur. (2015). Nota Kwaliteitszorg. Tilburg: College van Bestuur van Avans Hogeschool.
Cuijpers, C. (2017). The ambivalence of the impact of digitalization on democracy through the lens of privacy and transparency. In C. Prins, C. Cuijpers, P. L. Lindseth & M. Rosina (eds.), Digital Democracy in a Globalized World (pp. 121-141). Geraadpleegd op https://www.elgaronline.com/view/edcoll/9781785363955/9781785363955.00013.xml
De Kluis, E. (2018). Ambtenaar gebukt onder interne druk. Binnenlands Bestuur, 37. Geraadpleegd op https://www.binnenlandsbestuur.nl/ambtenaar-en-carriere/nieuws/ ambtenaar-gebukt-onder-interne-druk.9596208.lynkx
De Winter, P. (2018). Uniforme uitvoering van de sollicitatieplicht? Een onderzoek bij twee UWV Werkbedrijven. In M. Duchateau & A. Tollenaar (red.), Vertrouwen in de lokale
rechtsstaat (pp. 43-60). Den Haag: Boom Juridische uitgevers.
De Zwaan, I. (2017, 21 februari). Burgerwachten dreigen te ontaarden in knokploegen, sociale controle schiet door. De Volkskrant. Geraadpleegd op https://www.volkskrant. nl/nieuws-achtergrond/burgerwachten-dreigen-te-ontaarden-in-knokploegen-sociale-controle-schiet-door~b40aff3b
Delattre, E. J. (2011). Character and Cops: Ethics in Policing. Washington D.C.: American Enterprise Ins.
Derksen, W. (2018). Het recht als selectieve tegenkracht tegen de staat. In M. Goslings & R. Klomp (red.), Tegenkrachten. Nijmegen: Ars Aequi Libri.
Dijkstra, S. (2008). Bring in the family: Huiselijk geweld, vrouwenopvang en
(aankomende) professionals nader beschouwd. Breda: Expertisecentrum Veiligheid.
Duchateau, M., & Tollenaar, A. (red.) (2018). Vertrouwen in de lokale rechtsstaat:
Decentralisatie als governance-vraagstuk. Den Haag: Boom Juridische uitgevers.
Eshuis, K., & Dorlo, C. (2020, 30 juli). Deskundigen: verplicht dragen mondkapje is wettelijk niet mogelijk. NOS. Geraadpleegd op https://nos.nl/artikel/2342362-deskundigen-verplicht-dragen-mondkapje-is-wettelijk-niet-mogelijk.html
Esser, J. E., & Boogaardt, G. (2020). 25 kapiteins, 1 vloot: Differentiatie, deconcentratie en decentralisatie in de Covid-19 noodverordeningen. Nederlands Juristenblad 95(23), 1644-1651.
Grootelaar, H., Schelfhout, D., & Van Duijneveldt, I. (2020). Evaluatie Rotterdamse
Regelrechter en Haagse Wijkrechter: Onderzoeksrapportage. Den Haag: Sdu Uitgevers.
Hammerstein, F. (2019, 5 februari). Werk aan het vertrouwen in de rechtsstaat.
Advocatenblad. Geraadpleegd op
https://www.advocatenblad.nl/2019/02/05/werk-aan-het-vertrouwen-in-de-rechtsstaat/
Harrison, B. (1999). Noble cause corruption and the police ethic. FBI Law Enforcement
Bulletin, 68(8), 1 7.
Hartman, C., & Tops, P. (2005). Frontlijnsturing: Uitvoering op de publieke werkvloer van
de stad. Tilburgse School voor Politiek en Bestuur, Universiteit van Tilburg.
Hendriks, F., & Drosterij, G. (2012). De zucht naar goed bestuur in de stad: Lessen uit een
weerbarstige werkelijkheid. Den Haag: Boom Lemma uitgevers.
Hendriks, F., Van Ostaaijen, J. J. C., & Boogers, M. J. G. J. A. (2011). Legitimiteitsmonitor
democratisch bestuur: Naar een metamonitor van de legitimiteit van het
democratisch bestuur in Nederland. Den Haag: Ministerie van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties.
Hendriks, F., Van der Krieken, K., Van Zuydam, S., & Roelands, M. (2016). Bewegende
beelden van democratie: Legitimiteitsmonitor Democratisch Bestuur 2015. Den Haag:
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Legitimiteitsmonitor Democratisch Bestuur 2013: Een metamonitor van de legitimiteit van het democratisch bestuur in Nederland. Den Haag: Ministerie van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties.
Hertogh, M. (2018). Nobody’s Law, Legal Consciousness and Legal Alienation in Everyday
Life. Londen, VK: Macmillan.
Hertogh, M., & Weyers, H. (2011). Recht van onderop: antwoorden uit de
rechtssociologie. Nijmegen: Ars Aequi Libri.
Hes, J. (2001). Recht doen aan de buurt. Dordrecht: Stichting Maatschappij, Veiligheid en Politie.
Hirsch Ballin, E. (2011). De rechtsstaat: Wachten op een nieuwe dageraad? Nederlands
Juristenblad, 86(2), 71-73.
Hirsch Ballin, E. (2019). De rechtsstaat: Wat een democratische constitutie in leven houdt. In F. van den Heuvel & P. Overeem (red.), Een vitale rechtsstaat: Grondslag,
kwetsbaarheid, weerbaarheid (pp. 113-125). Nijmegen: Valkhof Pers, Thijmbundel.
Huberts, L. (red.) (2014). The integrity of governance: What it is, what we know, what is
done, and where to go. Basingstoke, VK: Palgrave Macmillan.
Huberts, L. W. J. C. (2019). Moraal en macht: Integriteit en kwaliteit van besturen in
theorie en praktijk. Amsterdam: Vrije Universiteit, afscheidsrede. Geraadpleegd op
https://research.vu.nl/ws/portalfiles/portal/90230420/Boekje_Moraal_en_Macht_ Afscheidsrede_Leo_Huberts.pdf
Huberts, L., Verberk, S., Berndsen, S., Van den Heuvel, H., Van Montfort, A., Huisman, W., & Vermeulen, M. (2005). Overtredende overheden: Op zoek naar de omvang en
oorzaken van regelovertreding door overheden. Den Haag: Boom Juridische uitgevers.
Janssen, J. (2016). Afhankelijkheid en weerbaarheid: Over het complexe en bonte
werk van professionals bij de aanpak van geweld in afhankelijkheidsrelaties.
’s-Hertogenbosch: Expertisecentrum Veiligheid.
Janssen, T. (2020, 30 juli). Rotterdam voert mondkapjesplicht in op drukke plekken: ‘we zoeken de grens op’. WNL.TV. Geraadpleegd op https://wnl.tv/2020/07/30/rotterdam-voert-mondkapjesplicht-in-op-drukke-plekken-we-zoeken-de-grens-op/
Kauzlarich, D., Matthews, R. A., & Miller, W. J. (2001). Toward a victimology of state crime. Critical Criminology, Vol. 10, 173-194.
Keane, J. (2009). The life and death of democracy. Londen, VK: Simon & Schuster. Khonraad, S. (2011). Integrale veiligheid als reflexieve praktijk. ’s-Hertogenbosch:
Expertisecentrum Veiligheid.
Kleinig, J. (2019). Ends and Means in Policing. New York, NY: Routledge.
Kokkeler, B. (2017). Smart public safety: Leiderschap voor nieuwe verbindingen in de
digi-sociale wereld. ’s-Hertogenbosch: Expertisecentrum Veiligheid.
Kokkeler, B. (2020). Avans opinie actualiteit: Ontwikkel corona-apps vanuit de kracht van de regio. Avans website. Geraadpleegd op https://www.avans.nl/onderzoek/ expertisecentra/veiligheid/lectoraten/veiligheid-in-/nieuws/2020/04-2020/avans-opinie-actualiteit-ontwikkel-corona-apps-vanuit-de-kracht-van-de-regio
effects of businesslike government on ethics and integrity (Dissertatie, Vrije Universiteit
Amsterdam). Den Haag: Boom Juridische uitgevers.
Kolthoff, E. (2010). Integriteit, mensenrechten en de veiligheidsmythe. Den Haag: Boom Juridische Uitgeverij.
Kolthoff, E. (2016). Basisboek criminologie (2e herziene druk). Den Haag: Boom Criminologie.
Kolthoff, E. (2018). Ondermijning, burgers en burgemeesters. ‚s-Hertogenbosch: Expertisecentrum Veiligheid.
Kopinga, W. (2020, 20 augustus). Meer macht voor veiligheidsregio’s: ‘Zorgelijk, zij besturen nu het land’. NOS. Geraadpleegd op https://nos.nl/artikel/2344758-meer-macht-voor-veiligheidsregio-s-zorgelijk-zij-besturen-nu-het-land.html
Landman, W., & Kleijer-Kool, L. (2016). Boeven vangen: Een onderzoek naar proactief
politieoptreden. Apeldoorn: Politie & Wetenschap; Amersfoort: Twynstra Gudde.
Leeuw, A. (2020). ‘Burgerinitiatieven kennen belangrijke beperkingen’. Binnenlands
Bestuur. Geraadpleegd op https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/
nieuws/burgerinitiatieven-kennen-belangrijke-beperkingen.12173348.lynkx Leeuwarder courant. (2020, 29 juli). Automobilist in Noorden houdt zich beter aan
100-regel. Algemeen Dagblad. Geraadpleegd op https://www.ad.nl/friesland/ automobilist-in-noorden-houdt-zich-beter-aan-100-regel~ad95b6d3/
Merkx, P. (2020). Colette Cuijpers wil burgers beschermen in digitale wereld. BRON. Geraadpleegd op https://bron.fontys.nl/colette-cuijpers-wil-burgers-beschermen-in-digitale-wereld/
Moors, J. A., & Rovers, G. B. (2007). Interacties voor een veilige stad. ’s-Hertogenbosch: Expertisecentrum Veiligheid.
Omroep Gelderland. (2017, 21 februari). Politiebond waarschuwt voor burgerwacht als knokploeg. Omroep Gelderland. Geraadpleegd op https://www.omroepgelderland.nl/ nieuws/2128443/Politiebond-waarschuwt-voor-burgerwacht-als-knokploeg
Oude Vrielink, M. (2011). Wanneer is zelfregulering een effectieve aanvulling op overheidsregulering? In M. Hertogh & H. Weyers (2011), Recht van onderop:
Antwoorden uit de rechtssociologie. Nijmegen: Ars Aequi Libri.
Pinker, S. (2011). Ons betere ik: Waarom de mens steeds minder geweld gebruikt. Amsterdam: Contact.
Putters, K., & Van Noije, L. (2018). Hoeveel ongelijkheid kan een democratische rechtsstaat verdragen? Nederlands Juristenblad, 12-1-2018 afl. 2, 94-99. Raad van State. (2020). Jaarverslag Raad van State 2019. Geraadpleegd op https://
jaarverslag.raadvanstate.nl/2019/#
Raad voor het Openbaar Bestuur. (2020). Een sterkere rechtsstaat: Verbinden en
beschermen in een pluriforme samenleving. Geraadpleegd op https://www.
raadopenbaarbestuur.nl/documenten/publicaties/2020/04/15/een-sterkere-rechtsstaat Rekenkamer Rotterdam. (2018). Werken onder druk: Onderzoek oneigenlijke
politiek-bestuurlijke druk op ambtenaren. Geraadpleegd op https://rekenkamer.rotterdam.nl/
Rosanvallon, P. (2008). Counter-Democracy: Politics in an age of distrust. Cambridge University Press.
Schuyt, K. (1972). Recht, orde en burgerlijke ongehoorzaamheid. Universitaire Pers Rotterdam.
Sekerka, L. E., & Zolin, R. (2007). Rule-Bending: Can Prudential Judgment Affect Rule Compliance and Values in the Workplace? Public Integrity, 9(3), 225-243.
Sjoukes, Y. (2020, 13 november). Politie en justitie: Stop met jagen op ‘pedo’s’ voordat er meer doden vallen. Algemeen Dagblad. Geraadpleegd op: https://www.ad.nl/ binnenland/politie-en-justitie-stop-met-jagen-op-pedo-s-voordat-er-meer-doden-vallen~a4e8c3c7/
Spapens, A. (2019). Bestuurlijke aanpak van ondermijning: Ervaringen in Nederland en het buitenland. Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht en Handhaving, 2019(2), 85-92. https://doi.org/10.5553/TBSenH/229567002019005002002
Stone, D. (2012). Policy Paradox: The art of political decision making (3rd edition). New York, NY: Ww Norton & Co.
Suurmond G., & Van Velthoven, B. C. J. (2006). Een beginselplicht tot handhaving: liever regels dan discretionaire vrijheid. In W. Huisman, L. M. Moerings & G. Suurmond (red.),
Veiligheid en recht: Nieuwe doelwitten en strategieën (Meijers-reeks nr. 113) (pp.
193-213). Den Haag: Boom Juridische uitgevers.
Ten Hooven, M. (2015, 5 augustus). Alex Brenninkmeijer over de verdeling van macht: ‘Het weefsel erodeert’. De Groene Amsterdammer. Geraadpleegd op https://www. groene.nl/artikel/het-weefsel-erodeert
Timmermans, C. (2010, 21 maart). Meld Misdaad Anoniem is goud waard voor de politie, maar hoe anoniem is de kliklijn nou écht? Eindhovens Dagblad. Geraadpleegd op https://www.ed.nl/brabant/meld-misdaad-anoniem-is-goud-waard-voor-de-politie-maar-hoe-anoniem-is-de-kliklijn-nou-echt~af540440/?referrer=https://www.google.nl/ Tjeenk Willink, H. (2019). Groter denken, kleiner doen: Een oproep. Amsterdam: Uitgever
Prometheus.
Tops, P., & Tromp, J. (2017). De achterkant van Nederland: Hoe onder- en bovenwereld
verstrengeld raken. Amsterdam: Uitgeverij Balans.
Van de Luijtgaarden, E. (2013). Verenigd in Diversiteit: Europa, vijf crises: Europees
burgerschap en proactieve rechtspleging als uitgangspunt voor een duurzame rechtspraktijk. Heerlen: Zuyd Onderzoek.
Van den Heuvel, J., Huberts, L., & Verberk, S. (2002). Het morele gezicht van de overheid:
Waarden, normen en beleid. Utrecht: Lemma.
Van den Oord, S., & Kokkeler, B. (2020). Digitale coproductie van preventie en opsporing met burgers: Een verkenning naar de contouren van een nieuw beleidsregime.
Tijdschrift voor Veiligheid 2-3.
Van der Heijden, B. (2020, 21 maart). Burgemeester Boelhouwer werd bedreigd door criminelen: ‘Drugsgeld levert enorm rendement op.’ BN DeStem. Geraadpleegd op https://www.bndestem.nl/oosterhout/burgemeester-boelhouwer-werd-bedreigd-door-criminelen-drugsgeld-levert-enorm-rendement-op~a89c2af0/
and differences between the organizational values of the public and private sector.
Public Administration, 86(2), 465-482. doi:10.1111/j.1467-9299.2008.00719.x
Van Halderen, R. C. (2019). Grijs vakmanschap? Taakgerelateerd ongeoorloofd handelen
binnen de politie. Den Haag: Sdu Uitgevers; Den Haag: Politie & Wetenschap.
Van Halderen, R. C., & Lasthuizen, K. (2013). Creatief gebruik van bevoegdheden: Een explorerend onderzoek binnen de Nederlandse politie. Tijdschrift voor Veiligheid, 12(1), 16-36.
Van Loon, W., & Van de Wiel, C. (2018, 4 maart). Een succesvolle lokale partij belooft veel veiligheid. NRC. Geraadpleegd op https://www.nrc.nl/nieuws/2018/03/04/een-succesvolle-lokale-partij-belooft-veel-veiligheid-a1594402
Van Ostaaijen, J. J. C. (2010). Aversion and Accommodation: Political change and urban
regime analysis in Dutch local government: Rotterdam 1998-2008. Delft: Eburon
Academic Publishers.
Van Ostaaijen, J. J. C. (2011). Meebewegen met het populisme: de Rotterdamse aanpak: De relatie tussen anti-establishment politiek en de consensusdemocratie.
Bestuurs-wetenschappen 65(5), 32-51.
Van Ostaaijen, J. (2018). Tussen eerste overheid en tweederangsdemocratie: Het
functioneren van de lokale democratie in Nederland. Den Haag: Boom bestuurskunde.
Van Ostaaijen, J. (2019). Lokale partijen in Nederland: Een overzicht van kennis over
lokale partijen 2002-2019. Tilburg University.
Van Zon, F. M. (2018). In stappen vooruit: Kwaliteitsplan Expertisecentrum Veiligheid. ’sHertogenbosch: Expertisecentrum Veiligheid.
VNG. (2012). Lokale Veiligheid. VNG. Geraadpleegd op https://vng.nl/files/vng/vng/ Documenten/actueel/beleidsvelden/veiligheid/2012/20120522_Factsheet_Lokale_ veiligheid.pdf
Vogelvang, B. (2009). Een sterk verhaal: Over de invloed van reclasseringswerkers op het
stoppen met criminaliteit na detentie. ’s-Hertogenbosch: Expertisecentrum Veiligheid.
Walzer, M. (1973). Political action: The problem of dirty hands. Philosophy & Public
Affairs, 2(2), 160-180.
Wilmink, H. (2020). Voorbij boos en achteloos: Rechtsstatelijk besef als kompas voor
overheid en burger. Culemborg: Stichting Beroepseer.
WRR. (2002). De toekomst van de nationale rechtsstaat. Den Haag: Sdu Uitgevers. Geraadpleegd op https://www.wrr.nl/publicaties/rapporten/2002/10/29/de-toekomst-van-de-nationale-rechtsstaat
Zouridis, S. (2019). De institutionele crisis van de rechtsstaat. Over de binnenkant van