3 Effectentoets
3.6 Effect op de universele postdienstverlening
313. In de toelichting van de Beleidsregel heeft de Minister van Economische Zaken
aangegeven dat de eis van proportionaliteit inhoudt dat ook eventuele effecten van een voorgenomen besluit op de UPD-dienstverlening meegewogen moeten worden. 314. Zoals hieronder wordt toegelicht, is het effect van het opleggen van de verplichtingen
voor 24-uurs partijenpost op de uitvoering van de UPD volgens de ACM zeer klein. Om dit toe te lichten zal eerst de tariefregulering van de UPD volgens de Postregeling 2009 uiteen worden gezet. Vervolgens wordt toegelicht op welke wijze een volumedaling van 24-uurs postdiensten buiten de UPD hier invloed op kan hebben.
3.6.1 Tariefregulering UPD
315. De tariefregulering van de UPD is door de Minister van Economische Zaken
voorgeschreven in de Postregeling 2009. Hieruit volgt dat de enkelstukstarieven van de UPD worden gereguleerd door middel van een tariefruimte. Deze tariefruimte
weerspiegelt een gewogen gemiddelde omzet die PostNL maximaal mag behalen op de desbetreffende UPD-diensten. De tariefruimte bestaat uit de eenmalig berekende basistariefruimte en een jaarlijks berekende aanvullende tariefruimte.
8
6
/9
316. De basistariefruimte is door de ACM in 2015 berekend. Deze is gebaseerd op de Financiële Verantwoording van kosten en opbrengsten van de UPD over het jaar 2014. Wanneer in latere jaren de kosten of volumes van de UPD veranderen, wijzigt de
basistariefruimte niet. Hieruit volgt dan ook dat de verplichtingen uit dit besluit geen effect kunnen hebben op de basistariefruimte van de UPD.
317. Naast de basistariefruimte wordt jaarlijks een aanvullende tariefruimte door de ACM berekend. Hiermee wordt de tariefruimte voor PostNL voor de UPD jaarlijks verruimd om rekening te houden met de volumedaling binnen de UPD, de inflatie en eventueel een correctie wanneer een overrendement op de UPD is behaald. De correctie voor de volumedaling binnen de UPD slaat daarbij alleen op de kosten die niet meebewegen met het volume. Voor de UPD nemen deze kosten in het kostentoerekeningsysteem dat PostNL hanteert relatief toe wanneer er vanwege een sterkere volumedaling buiten de UPD dan binnen de UPD relatief minder verkeersonafhankelijke kosten worden toegerekend buiten de UPD.
318. Wanneer er door de opgelegde verplichtingen meer ruimte ontstaat voor concurrentie, betekent dit dat PostNL buiten de UPD meer volume kan verliezen als gevolg van deze concurrentie. Dit verlies aan volume kan dus indirect een beperkte invloed hebben op de aanvullende tariefruimte van de UPD.
3.6.2 Analyse met behulp van tariefruimteberekening voor 2017
319. Om het effect van het hierboven beschreven mechanisme in te schatten, heeft de ACM een gevoeligheidsanalyse uitgevoerd naar het effect van een volumedaling buiten de UPD op de tariefruimte van de UPD op basis van de tariefruimteberekening voor het jaar 2017. De tariefruimte voor 2017 is door de ACM op 31 augustus 2016 vastgesteld op € 1,4466. Deze is berekend door de basistariefruimte van € 1,2844 te vermenigvuldigen met de aanvullende tariefruimten voor 2016 en 2017 van respectievelijk 1,0558 en 1,0667.43
320. De aanvullende tariefruimte voor 2017 is gebaseerd op de Financiële Verantwoording van de UPD over het jaar 2015. De toegerekende kosten aan de UPD en 24-uurs niet-UPD diensten waren toen als volgt:
8
7
/9
9
43
Tabel 3.4: overzicht toegerekende kosten UPD en niet-UPD [vertrouwelijk]
Kosten UPD Niet-UPD
Volume (mln.) Directe kosten (mln.) Gezamenlijk kosten (mln.)
Gemeenschappelijke kosten (mln.) Totale kosten
321. Wanneer er, bijvoorbeeld door concurrentieverlies, minder volume zou voorkomen buiten de UPD, zou dit resulteren in minder directe kosten en minder omzet buiten de UPD. Volgens het kostentoerekeningsysteem, zou dit vervolgens leiden tot een toerekening van relatief meer gezamenlijke kosten en meer gemeenschappelijke kosten aan de UPD. 322. De ACM heeft de toename van de tariefruimte van de UPD berekend in het geval dat alle
gezamenlijke en gemeenschappelijke kosten die in 2015 aan de 24-uurs postdiensten buiten de UPD zijn toegerekend aan de UPD zouden zijn toegerekend. Dit is een zeer extreme situatie omdat dit alleen voorkomt wanneer er helemaal geen volume meer over zou blijven bij 24-uurs postdiensten buiten de UPD. In dat geval zou de aanvullende tariefruimte stijgen tot 1,0821 en de totale tariefruimte zou uitkomen op 1,4674. Dit is een toename van de totale tariefruimte met slechts 1,4%.
323. Uit het bovenstaande volgt dat de tariefruimte van de UPD slechts in zeer kleine mate gevoelig is voor volumeverlies van PostNL door concurrentie buiten de UPD. Bovendien wordt de tariefruimte van de UPD veel sterker beïnvloed door de daling van het volume binnen de UPD door de autonome krimp van de markt. De ACM concludeert daarom dat de verplichtingen die de ACM oplegt aan PostNL nauwelijks gevolgen hebben voor de UPD en de betaalbaarheid van de UPD voor eindgebruikers.
3.6.3 Effect op financiële houdbaarheid UPD
324. De hierboven gemaakte analyse toont aan dat de betaalbaarheid van de UPD nauwelijks beïnvloed wordt door verplichtingen die de ACM oplegt aan PostNL. Wel kan het
voorkomen dat er door de systematiek van kostentoerekening relatief meer
verkeersonafhankelijke kosten aan de UPD worden toegerekend door een volumeverlies buiten de UPD. Omdat de tariefruimte hierdoor nauwelijks wordt beïnvloed, kan PostNL de tarieven binnen de UPD niet verhogen om dit te compenseren en staat hier geen directe omzetstijging voor PostNL tegenover. Dit effect vond al plaats in 2015 toen [vertrouwelijk:
8
8
/9
].
325. Door een verschuiving van gealloceerde kosten kan de marge die PostNL op de UPD behaalt dus kleiner worden. Echter, wanneer op een totaalniveau naar de
verkeersonafhankelijke kosten van de 24-uurs postdiensten binnen en buiten de UPD wordt gekeken, veranderen deze niet. Het verlies van marge op de UPD is daarmee een effect dat op papier binnen de UPD plaats lijkt te vinden, maar in praktijk buiten de UPD plaatsvindt. Wel betekent een verlies van volume buiten de UPD dat het totaal van de volumeonafhankelijke kosten gedekt moet worden door de omzet die behaald wordt op een kleiner volume. Omdat de volumeverliezen relatief klein zijn ten opzichte van de totale volumes van PostNL buiten de UPD, is dit een relatief klein effect. PostNL kan dit relatief kleine verlies opvangen door zijn prijzen buiten de UPD op retailniveau te wijzigen. Dit mechanisme verandert niet ten opzichte van de huidige situatie.