Een complex project

Aanpak Ring Zuid wordt door elk geïnterviewd persoon, ongeacht welke functie, een complex tot zeer complex project genoemd. Dit komt omdat het niet op slechts één onderdeel ingewikkeld is en gevoelig ligt, maar op vele vlakken.

“Er is bijna geen vierkante meter niet complex. Op elke onderdeel als je er inzoomt

merk je de complexiteit” (R7).

De meer dan eens genoemde factoren die bijdragen aan complexiteit volgens de geïnterviewden worden in deze paragraaf kort toegelicht en zijn in Tabel 5 te vinden. Ze zijn gerangschikt naar welke factor het vaakst genoemd is.

Meerdere partijen

Omgeving Technisch Onderdeel

van een netwerk Budget grootte Tijdsplanning Wisselende bestuurders R1, R2, R4, R5, R6, R7, R9, R10 R1, R2, R4, R5, R6, R7, R9, R10 R1, R2, R7, R8, R9 R1, R7, R8 R2, R7, R10 R4, R5 R4, R5

Tabel 5: Genoemde complexiteitsfactoren ARZ.

Meerdere partijen

Er zijn veel partijen die in dit project samenwerken en verschillende belangen bij het project hebben. Er zijn namelijk drie verschillende overheidslagen en instanties bij betrokken. Hierdoor is veel overleg nodig, over afwegingen, garanties, project beheersing, toekomstige risico’s (R2). Als de schaal groter wordt, wordt het aantal partijen, de belangen van deze partijen en hierdoor de complexiteit groter (R10). Paragraaf 4.6.1 is geheel gewijd aan hoe de onderlinge samenwerking in het project verloopt. Paragraaf 4.5 geeft de motieven achter de inhoudelijke ontwikkelingen op basis van de verschillende belangen weer.

Omgeving

Wat ARZ vooral erg complex maakt, en ook meer in vergelijking met GS is het effect dat het project heeft op de omgeving. Doordat je aan het werk bent in bebouwde omgeving, moet je heel goed rekenschap geven voor de mensen die rond zo’n project wonen (R2). De omgeving speelt in elke fase een rol. De weg ligt in een gevoelig gebied dwars door de stad, het speelt zich heel dicht bij de samenleving af en komt soms letterlijk langs de voordeur van bewoners (R7, R9, R10). Zowel fysiek als qua geluid raakt het project heel snel de belangen van de burger doordat er aansluitingen veranderen. Het project heeft een goed gemobiliseerde tegenstand gekregen, wat veel extra aandacht, tijd en moeite kost voor de projectorganisatie (R5, R9). Paragraaf 4.6.2 en 4.6.3 gaat verder in op (de samenwerking met) de omgeving en hoe ARZ hier mee omgaat.

Technisch

Naast de institutionele kant van dit project (partijen, omgeving) is ook de inhoudelijke kant complex. Technisch gezien komt alles heel nauw, aangezien er weinig ruimte in het dichtbebouwde gebied is

voor de uitvoering (R2). Het is niet mogelijk om er een tijdelijke weg naast te leggen. De weg wordt ook nog eens veranderd van een verhoogde in een verlaagde ligging. Het technisch ingewikkelde ontwerp bestaat uit vele op- en afritten, aansluitingen, knooppunt Julianaplein en componenten die invloed hebben op de veiligheid. Alles komt neer op maatwerk. En er bestaan nauwelijks richtlijnen voor een ontwerp van een 80 km/per uur stedelijke snelweg met deksels, waardoor overal heel goed over nagedacht moet worden en het een uniek project is (R8, R9).

“Het is bouwen met een schoenlepel” (R1).

Tenslotte is het technisch nog lastig, omdat al het verkeer ook tijdens de uitvoering door moet kunnen blijven rijden. De winkel moet openblijven tijdens de verbouwing. Dit heeft ook raakvlakken met de volgende complexiteitsfactor ‘onderdeel van een netwerk’.

Onderdeel van een netwerk

Voortbouwend op het technisch complexe ontwerp, speelt mee dat de zuidelijke ringweg een essentiële schakel in het noordelijke en stedelijke verkeersnetwerk is. Daarnaast kan geen enkel andere weg haar rol overnemen. De weg kan dus niet zomaar afgesloten worden tijdens de bouw, hoewel dat technisch gezien de makkelijke oplossing zou zijn. Voor de bereikbaarheid van Groningen zal desondanks (veel) hinder ontstaan tijdens de uitvoering. Daarom is het belangrijk om te zorgen dat de rest van het verkeersnetwerk goed op orde is, er afstemming plaatsvindt (bijvoorbeeld tussen RWS en ProRail) en mobiliteitsmanagement wordt ingezet (R1, R7). Tenslotte blijkt dat het ontwerp zelf ook een samenhangend netwerk van componenten is: “Als je aan het ene touwtje trekt, wordt het ontwerp op een andere plek beïnvloed” (R8).

Budgetgrootte

Zo’n groot project van ongeveer €400 miljoen, wordt alleen al door de omvang complex in de beheersing (R2). ARZ is qua schaalgrootte het grootste in Noord-Nederland in de afgelopen jaren (R10). Doordat er zo veel geld mee gemoeid is, zijn de belangen ook groter.

Tijdsplanning

ARZ heeft een jarenlange tijdsplanning, die het project ook complex maakt. Voor de planning moet terug gerekend worden “vanaf het moment dat de beslissing er moet zijn” (R4). Er gaat veel tijd overheen voordat besluiten genomen kunnen worden en iedereen moet constant op de hoogte gehouden worden. Hoe groter het project, des te meer partijen en belangen, des te langer de voorbereiding voor besluitvorming duurt. Hoe langer het duurt, des te meer gevoeligheid voor veranderende context. Afwegingen en keuzes moeten aan de orde komen in onder andere het

Management Team, het Directeuren Overleg, de Gemeenteraad en de Provinciale Staten, inclusief tijd voor vragen en antwoorden (R4). Iemand van RWS geeft tenslotte aan dat ondanks dat men sneller en beter wil, er eigenlijk sinds 2008 voor de weggebruiker nog bijna niks gebeurd is (R5).

Wisselende bestuurders

Doordat dit project al zo’n lange tijd loopt, heeft het te maken met veel wisselende termijnen van bestuurders. Dit is lastig voor de continuïteit van het project en voor het maken van beslissingen door nieuwe mensen. Zij moeten eerst helemaal bijgepraat worden en durven moeilijke besluiten soms niet aan (R4). Daar komt nog bij dat de termijnen van de provincie en de gemeente niet op hetzelfde moment wisselen.