4.7.1 Boezem-doorspoeling
De doorspoeling van boezemwateren is, via een zogeheten ‘gewenst debiet’, opgenomen in het Distributiemodel, onderdeel van het LHM. Voor de referentiesituatie is de bestaande schematisatie van het Distributiemodel niet aangepast. Wel zijn de verschillende scenario’s geïmplementeerd door het gewenste debiet van geselecteerde boezemtakken met de factoren uit paragraaf 4.6 te vermenigvuldigen. Het gaat hierbij om gewenste debieten die worden gehanteerd voor doorspoeling ten behoeve van chloridebestrijding.
De volgende takken zijn op deze wijze aangepast:
Tabel 4.9 Takken waarvan boezemdoorspoeling in Deltascenario’s is aangepast
Taknummer Omschrijving
1063 Electraboezem
10451 Eemskanaal
1036 Boezem Oldambt
1044 Westerwoldse Aa
10481 Friese Boezem, Dokkum
10551 Friese Boezem, Van Harinxmakanaal
20031 Schermerboezem, Zaangemaal
20041 Schermerboezem, Helsdeur
2005 VRNK-boezem
40561 Boezem Delfland
40251 Boezem Rijnland, Spaarndam, Halfweg
4028 Boezem Rijnland, Katwijk
4062 Zuiderdiepboezem
5025 Mark, Dintel
De volgende bestanden zijn aangepast: LHM-DM:
- lnks.txt 4.7.2 Hoofdwatersysteem
Voor energie (koelwater) zijn de doorspoelvragen op het ARK bij Utrecht en het Lateraalkanaal verlaagd met 80% in alle scenario’s. Omdat tevens watervragen zijn gedefinieerd voor doorspoeling voor respectievelijk zoutbestrijding bij Weesp en waterkwaliteit Lateraalkanaal zal het effect hiervan gering zijn. Aanpassing is gedaan in de file LNKS.txt.
Tabel 4.10 Aangepaste doorspoeldebieten hoofdwatersysteem
DM tak Omschrijving Prioriteit Gewenst debiet in Ref2017
6014 ARK Utrecht 4 10.0
11202240-009-ZWS-0003, 27 november 2018, definitief
Vertaling van Deltascenario’s 2017 naar modelinvoer voor het Nationaal Water Model 49 Verder is in de Fixed.txt de onttrekking voor ECN Petten en de Clauscentrale een energie (koelwater) vraag. Deze is ook in alle scenario’s met 80% verminderd.
Tabel 4.11 Aangepaste onttrekkingen energie (koel) watervraag.
DM knoop Omschrijving Prioriteit
Lozing (d) of onttrekking (e) In Ref2017
Debiet Ref2017
2125 ECN Petten 3 e 0.9
6006 Clauscentrale 3 e 0.6
De volgende bestanden zijn aangepast: LHM-DM:
- fixed.txt LSM-LT
4.8 Scheepvaart
11202240-009-ZWS-0003, 27 november 2018, definitief
Vertaling van Deltascenario’s 2017 naar modelinvoer voor het Nationaal Water Model 51
5 Samenvatting
5.1 Invoergegevens
Invoergegevens voor de 100-jarige reeks zijn opgesteld voor zowel de referentie situatie Ref2017, als de Deltascenario Rust, Druk, Warm en Stoom en variant Druk-Parijs voor het zichtjaar 2050 (Wolters et al, 2017). Per jaar variërende invoergegevens betreffen alleen het weer (neerslag, verdamping, temperaturen), en de rivierafvoeren (afvoer, peil, zoutindringing). Voor de overige invoer (bijvoorbeeld landgebruik, watersysteeminformatie) wordt uitgegaan van de huidige situatie (of voor de Deltascenario’s de verwachte toekomstige situatie). De 100-jarige reeks geeft daarmee nadrukkelijk niet de historische situatie weer over de afgelopen honderd jaar. De 100-jarige reeks is uitsluitend bedoeld om de effecten van de weersvariatie op het huidige (of toekomstige) watersysteem in beeld te brengen. De invoergegevens ten behoeve van de 100-jarige reeks zijn in verschillende rapporten beschreven. Hier worden de invoergegevens samengevat en wordt verwezen naar deze onderliggende rapporten.
5.1.1 Klimaatverandering
Tabel 5.1 geeft een overzicht van de klimaat-gerelateerde invoergegevens die voor de 100- jarige berekening zijn opgesteld.
Tabel 5.1 Overzicht van de klimaat-gerelateerde invoergegevens
Referentiesituatie Deltascenario’s 2017 Bron Referentie
Neerslag1 RDH_REF_oper_v000 2_1910_2015 RDH_50WH_oper_v000 2_1910_2015 KNMI Deze rapportage Verdamping1 EVH_REF_oper_v000 2_1910_2015 EVH_50WH_oper_v000 2_1910_2015 KNMI Deze rapportage
Zeespiegelstijging + 0 cm Conform rapportage KNMI Deze rapportage
Rivierafvoeren
Historische reeks aangevuld met behulp van regressie voor Lobith (1901-2014) en Monsin (1911-2014)
Afvoerreeks verkregen door transformatie o.b.v. HBV simulaties huidig en toekomstig klimaat en toegepast op gemeten reeksen Lobith en Monsin RWS Deze rapportage, Wesselius, 2017 Afvoer zijrivieren Gemeten waarden aangevuld met regressierelatie voor ontbrekende waarden Afgeleid o.b.v. regressierelatie met Maas/Rijn toegepast op scenario afvoeren Deltares Deze rapportage, Kroon, 2015 Wesselius, 2017 Interne verzilting
Grensvlak op basis van metingen en landelijk en regionale modellen Berekeningen NHI-zz met KNMI06 2050 G W+ modelbere kening o.b.v. NHI (submodel Zoet-zout)
Oude Essink & Verkaik, 2010
11202240-009-ZWS-0003, 27 november 2018, definitief Externe verzilting Chloride concentraties o.b.v. SOBEK-RE NDB berekening referentie Chloride concentraties o.b.v. SOBEK-RE NDB berekening NWM (berekend) Deze rapportage, Buschman, 2016 Peilen hoofdwatersysteem Gebaseerd op basis van QH-correlatie (o.b.v. 30 jarige reeks) met afvoeren Lobith en Monsin
Gebaseerd op basis van QH-correlatie (o.b.v. 30 jarige reeks) met afvoeren Lobith en Monsin relatie afgeleid door Deltares Deze rapportage en Kroon, 2015 Watertemperatuur de meetlocaties Lobith en Eijsden ponton deels aangevuld met MWTL-data Afgeleid door transformatie op referentiedata o.b.v. regressierelatie variabelen TG en Q RWS Wesselius, 2017 Luchttemperatuur
(TG) TGH_REF_v0001 TGH_50WH_v0001 KNMI Wesselius, 2017
Relatieve luchtvochtigheid (UG) UGH_REF_v0001 transformatie o.b.v. veranderingsvectoren brochure knmi2014 KNMI Wesselius, 2017 Hunink, 2016 Straling (Q) QH_REF_v0001 QH_50GL_v0001 QH_50WH_v0001 KNMI Wesselius, 2017 Bewolkingsgraad (NG) scalaire tijdreeksen voor de beschikbare KNMI stations. aangevuld met default waardes voor ontbrekende waarden transformatie o.b.v. veranderingsvectoren brochure knmi2014 KNMI Wesselius, 2017 Hunink, 2016 Windsnelheid (FG) scalaire tijdreeksen voor de beschikbare KNMI stations. aangevuld met default waardes voor ontbrekende waarden transformatie o.b.v. veranderingsvectoren brochure knmi2014 KNMI Wesselius, 2017 Hunink, 2016
1 Voor alle griddata geldt dat deze beschikbaar zijn op de volgende opendap-locatie: http://opendap-
dm2.knmi.nl:8080/thredds/deltamodel-aggregations.html
5.1.2 Socio-economische ontwikkelingen
Tabel 5.2 geeft een overzicht van de invoergegevens gerelateerd aan socio-economische ontwikkelingen die voor de 100-jarige berekening zijn opgesteld.
11202240-009-ZWS-0003, 27 november 2018, definitief
Vertaling van Deltascenario’s 2017 naar modelinvoer voor het Nationaal Water Model 53 Tabel 5.2 Invoergegevens gerelateerd aan socio-economische ontwikkelingen
Referentiesituatie Deltascenario’s 2017 Bron Referentie
Landgebruik en
verhardingskaart Referentie 2017 (VU)
Landgebruik en
verhardingkaarten zoals deze horen bij de verhaallijnen Delta scenario 2017 Deze rapportage Bodemdaling 0 Bodemdalingkaarten Delta scenario 2017 Deze rapportage Onttrekkingen oppervlaktewater Onttrekkingen oppervlaktewater o.b.v. LHM release 3.3.0 Onttrekkingen oppervlaktewater o.b.v. Deltascenario’s Delta scenario 2017 Deze rapportage Onttrekkingen grondwater Onttrekkingen grondwater o.b.v. LHM release 3.3.0 en correctie Brabant Onttrekkingen grondwater Deltascenario’s Delta scenario 2017 Deze rapportage
Beregening Referentie o.b.v.
Regioscan Deltascenario’s o.b.v. Regioscan Delta scenario 2017 Deze rapportage Doorspoeling Referentie op basis van nieuwe inzichten huidige situatie Deltascenario’s Delta scenario 2017 Deze rapportage Warmtelozingen constructie historische reeks van warmtelozingen voor de periode 1911-2015 o.b.v. E-productie NL
11202240-009-ZWS-0003, 27 november 2018, definitief
Vertaling van Deltascenario’s 2017 naar modelinvoer voor het Nationaal Water Model 55
6 Aanbevelingen en geparkeerde onderwerpen
1. De zoutconcentratie in de onverzadigde zone is in de initiële modelinvoer nog niet ingespeeld omdat er geen langjarig evenwichtsprofiel voor LHM 3.3.0 beschikbaar was voor de referentie en de klimaatscenario’s. Aanbevolen wordt om naar de eerste LHM berekening (LHM zonder zout) de cold-state files van metaswap wat betreft de zout-concentraties te updaten op basis van de uitvoer van het laatste berekende jaar. De volgende modelinvoer moet worden aangepast voor de referentie, de 4 scenario’s en variant Parijs:
- solute_coliii.csv.inp: Verdeling chloride concentratie in het bodemprofiel. 2. Nader onderzoek naar de locaties en debieten van de industriële winningen uit het
oppervlaktewater. Het is onduidelijk of deze onttrekkingen volledig zijn. Dit issue is relevant voor de modellen LHM, LSM-LT en LTM.
3. Meenemen lozingen rwzi’s.
Er zijn veel lozingen in de Maas die relevant kunnen zijn. Deze zijn nu waarschijnlijk niet in het model gezet. Dit issue wordt geparkeerd voor de ontwikkeling van LHM. 4. Spuicapaciteit Afsluitdijk
Tijdens de testdag (september 2018) is gebleken dat de spuicapaciteit van de Afsluitdijk in het LSM-LT model niet voldoende is de winter waardoor de waterstand in de winter te hoog kan uitvallen. Dit issue zal nader onderzocht moeten worden. 5. Onderwaterdrainage in variant Druk-Parijs
Tijdens de eerste beoordeling van de berekende effecten van de scenario’s in het kader van de knelpuntenanalyse van het Deltaprogramma Zoetwater is gebleken dat het effect van de onderwaterdrainage zoals in deze schematisatie is gebruikt niet een plausibel effect berekenen. Het effect van de onderwaterdrainage op de verdamping en de watervraag is in deze berekeningen hierom zeer beperkt. Geadviseerd wordt om de berekeningen opnieuw te doen met een aangepaste schematisatie. Hiervoor kan gebruikt worden van de schematisatie van de onderwaterdrainage die wordt ontwikkeld en getest in een regionaal project (opdrachtgevers STOWA en waterschappen) waar de effecten van de onderwaterdrainage op de watervraag worden onderzocht.
11202240-009-ZWS-0003, 27 november 2018, definitief
Vertaling van Deltascenario’s 2017 naar modelinvoer voor het Nationaal Water Model 57
7 Referenties
• Acacia, 2016, L.F. Tolk, S. Burger, J. Velstra, T. Drost, Achtergrond document Watermaat: een maat voor Waterbeschikbaarheid. Acacia rapport 16635, november 2016.
• Baltissen, J., Vries, I. de, Meer, E.J. van der, 2014. Joint Fact Finding zoet water - Eindrapportage voor de Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer, Ministerie Infrastructuur en Milieu.
• L.M.T. Bos-Burgering, J.C. Hunink, A.A. Veldhuizen, G. Prinsen, P.E.V. van Walsum, J.R. Pouwels en T. Kroon. 2018. Veranderingsrapportage LHM 3.4.0; ontwikkelingen ten behoeve van landelijke analyse van de zoetwatervoorziening 2018. Deltares rapport 1120224-000-BGS-0001.
• CAS, 2017, http://www.climateadaptationservices.com/nl/klimaateffectatlas
• Caljé, R., F. Schaars, J. Heijkers, 2018, Vergelijking van enkele schattingsmethoden voor de actuele verdamping. STOWA rapport 2014-18.
• CPB/PBL, 2015, Toekomstverkenning Welvaart en Leefomgeving, Nederland in 2030 en 2050: twee referentiescenario’s. PBL rapportage, publicatienummer 1689.
• Daniels, Jeroen. 2016. “Dispersion and Dynamically One-Dimensional Modeling of Salt Transport in Estuaries.” Master thesis, Delft: Delft University of Technology and National University of Singapore.
• De Lange et al., 2011 aanvullen
• De Louw, P.G.B., Van der Velde, Y., Van der Zee, S.E.A.T.M., 2011. Quantifying water and salt fluxes in a lowland polder catchment dominated by boil seepage: a probabilistic end-member mixing approach. Hydrol. Earth Syst. Sci. 15, 2101–2117.
• De Vries, A., Veraart, J., De Vries, I., Oude Essink, G.H.P., Zwolsman, G., Creusen, R., Buijtenhek, H., 2009. Vraag en aanbod van zoetwater in de Zuidwestelijke Delta, Kennis voor Klimaat rapport.
• Gao, Q., 2014. Afleiding zeerandvoorwaarden op basis van lineaire regressie, Deltares memo 1209387-000-ZWS-0012
• Huismans, Y., Buschman, F.A., Wesselius, C.M., Daniëls, J., Kuijper, C. Modelleren van Zoutverspreiding Met SOBEK 3 En SOBEK-RE.” Deltares rapport 1230077-003.
• Huismans, Y., 2017, 1D schematisatie en modellering van de verdieping Nieuwe Waterweg. Deltares memo 11200589-001-ZWS-0005-v2.
• Hunink, J., M. Hegnauer, 2016, Update Deltascenario’s Nationaal Water model. Deltares rapport 1220056-000-ZWS-0015-v4
• Hegnauer, M., Beersma, J.J., Van den Boogaard, H.F.P, Buishand, T.A. and R.H. Passchier. 2014. Generator of Rainfall and Discharge Extremes (GRADE) for the Rhine and Meuse basins; Final report of GRADE 2.0. Document extern project: 2014, Project under commission of the Ministry of Infrastructure and the Environment: Rijkswaterstaat Water, Transport and Environment (RWS-WVL), Deltares, Delft, Netherlands. Jansen et al., 2010 aanvullen
• Hydrologic. 2015. “Verzilting Door Verdieping Nieuwe Waterweg En Botlek.” Eindrapport P716. Deelonderzoek MER Havenbedrijf Rotterdam.
• KNMI, 2015, KNMI’14 klimaatscenario’s voor Nederland. Herziene uitgave van de Brochure.
11202240-009-ZWS-0003, 27 november 2018, definitief
• Kollen, J., 2017, Ontwerp-Peilbesluit IJsselmeergebied. Sweco rapport SWNL-0186380, versie D1.0
• Kramer, M., Delsman, J., Reitsma, J.J., Wateren, B. van de, 2017. Slimmer doorspoelen Haarlemmermeerpolder, Rijnland rapport 16.045775.
• Kramer, N., M. Mens, 2016, Methode voor afleiden van een 100-jarige toekomstige afvoerreeks voor Lobith en Monsin. Deltares memo 1230078-000-BGS-0001
• Kroon, T., G. Prinsen, J. Hunink, M. Visser en H. van den Boogaard (2015). 100 Jaar reeks LHM en LSM; beschrijving van de invoer. Deltares rapport 1220108-000-BGS- 0005.
• Massop, H, Th, L., C. Schuiling, A.A. Veldhuizen, 2013, Potentiele beregeningskaart 2012, Update landelijke potentiele beregeningskaart voor het NHI op basis van landbouwtellingen 2010. Alterra-rapport 2382.
• Massop, H.Th.L, en C. Schuiling (2017). Toelichting update buisdrainagekaart 2017 (www.nhi.nu)
• Mens, M., R. van der Wijk, N. Kramer, J.C. Hunink, J. de Jong, B. Becker, P. Gijsbers, C. ten Velden , 2018. Hotspotanalyses voor het Deltaprogramma Zoetwater - Inhoudelijke rapportage. Deltares rapport 11202240-004
• Oude Essink, G., J. Verkaik, 2010, NHI zoet-zout: grondwater in het Nederlandse
kustgebied. Deltares memo 12022733-00-BGS-005-m-
resultaten_NHI2.0_zoetzout_nov2010.
• Prinsen, G. 2012. 1205954-003-ZWS-0016. Achtergronddocument LSM 1.0
• Prinsen, G. 2015. Achtergronddocument LSM 1.04. Deltares rapport 1207765-004- ZWS0001, Deltares, Delft
• Prinsen, G., C. Wesselius. 2015. LSM achtergronddocument. KPP2015 Hydraulica Schematisaties - Zoet. Deltares rapport 1220072-015-ZWS-0002, aug 2015
• Schimmel, B., Verslag Conclusies Rivierenland en andere Waterschappen. RWS verslag, datum 27 februarie 2017.
• Schipper, P.N.M., Janssen, G.M.C.M., Polman, N.B.P., Linderhof, V.G.M., Van Bakel, P.J.T., Massop, H.T.L., Kselik, R.A.L., Stuyt, L.C.P.M., 2014. Effect zout Volkerak- Zoommeer op de zoetwatervoorziening van de landbouw; Berekening droogte- en zoutschade met €ureyeopener 2.1 voor Tholen, St. Philipsland, Oostflakkee, Reigersbergsche en PAN-polders [in Dutch], Alterra-rapport 2511. Wageningen, Netherlands.
• Staveren, G. van, J. van der Wouder, 2017, OPERATIONALISEREN FLEXIBEL PEILBEHEER IJSSELMEERGEBIED. INFRAM rapport 17i301.
• STOWA, 2018, Regioscan Zoetwatermaatregelen. Verkennen van het perspectief van kleinschalige zoetwatermaatregelen voor de regionale zoetwateropgave. STOWA rapport 2018-13
• Stuyt, L.C.P.M., Bakel, P.J.T. van, Massop, H.T.L., 2011. Basic Survey Zout en Joint Fact Finding effecten van zout. Naar een gedeeld beeld van het zoetwaterbeheer in laag Nederland, Alterra rapport 2200.
• VU, 2017, Actualisering landgebruiksimulatie Deltascenario’s; Achtergronddocument bij Ruimtescanner inzet. Spinlab Research Memorandum SL-12.
• Walsum, P.E.V. van en Supit, I. (2012) Influence of ecohydrologic feedbacks from simulated crop growth on integrated regional hydrologic simulations under climate scenarios; in: Hydrol. Earth Syst. Sci., vol. 16, pag 1577-1593
11202240-009-ZWS-0003, 27 november 2018, definitief
Vertaling van Deltascenario’s 2017 naar modelinvoer voor het Nationaal Water Model 59 • Water uit de Wal, 2012. Watersituatie Reigersbergsche polder, Rapport Stuurgroep
Water uit de Wal.
• Wesselius, CM., Boderie, P., Kramer, N. (2017). Deltascenario's, de randvoorwaarden voor de 100-jarige reeks. Deltares rapport 11200554-000-ZWS-0011.
• Witteveen + Bos, 2005. Zoetwatervoorziening Reigersbergsepolder - een maatschappelijke kosten-batenanalyse, Wi+Bo rapport STO112-6-1.
• Wittenveen+Bos, 2016, Regionale Verkenning Zoetwater Rivierengebied, Fase 4. Wiittenveen+Bos rapport TL248-1/16-020.108.
• Wolters, H.A., G.J. van den Born, E. Dammers, S. Reinhard, 2018, Deltascenario’s voor de 21e eeuw, actualisering 2017.
11202240-009-ZWS-0003, 27 november 2018, definitief
Vertaling van Deltascenario’s 2017 naar modelinvoer voor het Nationaal Water Model A-1