De daadwerkelijke impact van topsport (en zijn evenementen, atleten, competities...) definiëren en meten blijkt niet eenvoudig. In overeenstemming met de WTP-onderzoeken en de academisch omstreden rol van topsport voor de samenleving, kunnen inzichten in de perceptie van het publiek ten aanzien van de maatschappelijke kracht van topsport daarom waardevol zijn. We dienen dan ook te duiden dat dit onderzoek meningen/opinies meet en dus niet de - moeilijk te achterhalen - ‘werkelijkheid’. Echter, voor het publiek zijn percepties de realiteit. Dus hoewel men zou kunnen stellen dat percepties niet accuraat of objectief zijn, onderstrepen verschillende sportbeleidsdocumenten het belang en de waarde van de mening van de bevolking. Via belastingen is de bevolking namelijk de hoofdsponsor van het topsportbeleid en wordt daarnaast door overheden verondersteld dat de bevolking heel wat vreugde, trots, ontspanning en andere positieve zaken haalt uit topsport(succes). Daarnaast is het voeren van een beleid dat niet gedragen wordt door de bevolking een groot politiek risico.
Helemaal mee oneens Enigszins mee oneens Niet eens/ niet oneens Enigszins mee eens Helemaal mee eens
We zouden op basis van deze cijfers kunnen aannemen dat er in België 65% van de bevolking belang hecht aan topsport en dat sportprestaties – en dan vooral in voetbal – deze groep Belgen beroert en trots maakt. Opvallend is dat 62% van de Belgen trots is op Belgische sportprestaties, wat meer is dan op bijvoorbeeld onze faam in theater/film, kunst en literatuur en onze economie. Topsport is voor de ‘sport-minded’ mensen een gespreksonderwerp en aantrekkelijk onderdeel van het dagelijkse nieuws, maar wordt door een andere groep (ongeveer een derde van de bevolking) volledig links gelaten. Het sport(nieuws) wordt het vaakst geconsumeerd in beeldvorm (tv, smartphone, tablet…), namelijk, minstens wekelijks door 43% van de Belgen. We vonden een sterk verband tussen interesse in topsport en zelf sportactief zijn. Hoewel (top)sport alom aanwezig is in de Belgische maatschappij, laat de helft van de bevolking nieuws in verband met topsport links liggen. Ook al hebben zowel mannen als vrouwen interesse in topsport, vrouwen hebben vaker totale desinteresse, en mannen zijn veel vaker volledig in de ban van topsport.
Uit deze bevolkingsbevraging blijkt dat een groot deel van de bevolking (ruw weg 2 op 3) ervan overtuigd is dat topsport voor een maatschappelijke return zorgt. In het algemeen staan ze achter investeringen in topsport en ondersteunen ze initiatieven die de topsport in België ten goede komen. We zouden dus kunnen stellen dat vele mensen doordrongen zijn van het gedachtengoed van het inspiratie- of demonstratie-effect. Namelijk, de meerderheid van de Belgen stelt dat succesvolle topsportprestaties hen blij maakt (77%) en meent dat topsporters niet-sportende jongeren kunnen aanzetten tot sporten (81%). En hoewel er slechts een bescheiden groep echt fan is van een atleet, leeft de perceptie dat topsporters een rolmodelfunctie hebben voor jongeren bij 82% van de bevolking. De respondenten onderstreepten ook het belang van topsportevenementen. Zo vindt 60% het organiseren van de Memorial Van Damme belangrijk, voornamelijk omdat ze menen dat het evenement goed is voor de internationale uitstraling en atletiek in België.
de helft van de bevolking vindt dat België mee moet met de internationale trend van het exponentieel meer investeren in topsport, zodat België beter sportief kan wedijveren met andere landen. Echter, gebruikmakend van de WTP-methode vonden we dat ondanks het belang dat wordt gehecht aan topsport(succes) door een grote groep mensen, slechts een bescheiden deel van de respondenten het van belangrijk genoeg acht om er daadwerkelijk geld aan te doneren. We kunnen het gemiddelde bedrag dat Belgen zouden schenken aan het topsportfonds ($3.9) dankzij een internationale studie vergelijken met vier andere landen.
Daaruit blijkt dat inwoners van het Verenigd Koninkrijk ($10.7), Australië ($9.2) en Japan ($5.3) gemiddeld merkelijk meer geld zouden schenken, en dus Olympisch succes sterker waarderen. Alleen Nederlanders willen gemiddeld minder geld schenken ($2.4).
We kunnen concluderen dat het merendeel van de bevolking veronderstelt dat topsport vooral positieve zaken teweegbrengt (denk aan plezier, trots, identiteit…). Het lijkt alsof de rol van topsport in de samenleving door de bevolking weinig in vraag wordt gesteld en – ondanks de donkere kanten - als waardevol wordt beschouwd.
3.1 Referenties
Brackenridge, C., Palmer-Felgate, S., Rhind, D., Hills, L., Kay, T., Tiivas, A., . . . Lindsay, I. (2013). Child Exploitation and the FIFA World Cup: A review of risks and protective interventions: London: Brunel University.
Carter, R. V., & Lorenc, T. (2013). A qualitative study into the development of a physical activity legacy from the London 2012 Olympic Games. Health Promot Int. doi:10.1093/heapro/dat066
De Bosscher, V., Shibli, S., Westerbeek, H., & van Bottenburg, M. (2015). Successful Elite Sport Policies: An international comparison of the SportsPolicy factors Leading to International Sporting Success (SPLISS 2.0) in 15 nations: Meyer & Meyer Verlag.
De Bosscher, V., Sotiriadou, P., & van Bottenburg, M. (2013). Scrutinizing the sport pyramid metaphor: an examination of the relationship between elite success and mass participation in Flanders. International Journal of Sport Policy and Politics, 5(3), 319-339. doi:10.1080/19406940.2013.806340
Elling, A., Van Hilvoorde, I., & Van Den Dool, R. (2014). Creating or awakening national pride through sporting success: A longitudinal study on macro effects in the Netherlands. International Review for the Sociology of Sport, 49(2), 129-151. doi:10.1177/1012690212455961
Fleming, S. (2005). 'Role models' among elite young male rugby league players in Britain. European Physical Education Review, 11(1), 51-70. doi:10.1177/1356336x05049824
Funahashi, H., De Bosscher, V., & Mano, Y. (2015). Understanding public acceptance of elite sport policy in Japan:
a structural equation modelling approach. European Sport Management Quarterly, 15(4), 478-504.
doi:10.1080/16184742.2015.1056200
Funahashi, H., & Mano, Y. (2015). Socio-psychological factors associated with the public's willingness to pay for elite sport policy: does risk perception matter? Managing Sport and Leisure, 20(2), 77-99.
doi:10.1080/13606719.2014.954860
Girginov, V., & Hills, L. (2008). A Sustainable Sports Legacy: Creating a Link between the London Olympics and Sports Participation. The International Journal of the History of Sport, 25(14), 2091-2116.
doi:10.1080/09523360802439015
Hallmann, K., Breuer, C., & Kühnreich, B. (2013). Happiness, pride and elite sporting success: What population segments gain most from national athletic achievements? Sport Management Review, 16(2), 226-235.
doi:10.1016/j.smr.2012.07.001
Houlihan, B., Bloyce, D., & Smith, A. (2009). Developing the research agenda in sport policy. International Journal of Sport Policy and Politics, 1(1), 1-12. doi:10.1080/19406940802681186
Lyle, J. (2009). Sporting success, role models and participation: A policy related review: sportscotland.
McCartney, G., Thomas, S., Thomson, H., Scott, J., Hamilton, V., Hanlon, P., . . . Bond, L. (2010). The health and socioeconomic impacts of major multi-sport events: systematic review (1978-2008) (Vol. 340).
Muyters, P. (2016) Komen met een plan om in Tokio nog beter te doen.
Pawlowski, T., Downward, P., & Rasciute, S. (2014). Does national pride from international sporting success contribute to well-being? An international investigation. Sport Management Review, 17(2), 121-132.
doi:10.1016/j.smr.2013.06.007
Payne, P. W., Reynolds, M., Brown, S., & Fleming, A. (2003). Sports Role Models and Their Impact on Participation in Physical Activity : a Literature Review. University of Ballarat, 1-55.
Preuss, H. (2007). The Conceptualisation and Measurement of Mega Sport Event Legacies. Journal of Sport &
Tourism, 12(3/4), 207-228.
Smart, B. (2007). Not playing around: global capitalism, modern sport and consumer culture. Global Networks-a JournNetworks-al of TrNetworks-ansnNetworks-ationNetworks-al AffNetworks-airs, 7(2), 113-134. doi:10.1111/j.1471-0374.2007.00160.x
Weed, M., Coren, E., Fiore, J., Wellard, I., Chatziefstathiou, D., Mansfield, L., & Dowse, S. (2015). The Olympic Games and raising sport participation: a systematic review of evidence and an interrogation of policy for a demonstration effect. European Sport Management Quarterly, 1-32.
doi:10.1080/16184742.2014.998695
Wicker, P., Hallmann, K., Breuer, C., & Feiler, S. (2012). The value of Olympic success and the intangible effects