Hoofdstuk 7: Conclusie en discussie
7.3 Discussie
In deze paragraaf wordt de gekozen aanpak en uitvoer van het onderzoek kritisch bekeken. Allereerst worden er een theoretische en methodologische reflectie gegeven. Vervolgens wordt er op de rol van de onderzoeker gereflecteerd en tot slot worden er aanbevelingen voor vervolgonderzoek gedaan. 7.3.1 Theoretische reflectie
Het opgestelde evaluatiekader bouwt voort op een artikel van Anton Hemerijck (2003) over beleidsevaluaties. In het artikel noemt hij een aantal criteria die gebruikt kunnen worden bij het evalueren van beleid. Echter waren niet alle criteria uit het artikel van belang voor de evaluatie van vuurwerkbeleid. Bovendien ontbrak voor de evaluatie van vuurwerkbeleid één belangrijk criterium. Aan de hand van de bestaande literatuur kon de onderzoeksvraag niet volledig beantwoord worden. Daarom is ervoor gekozen om slechts een aantal criteria van Hemerijck mee te nemen en de handhaafbaarheid van beleid ook als evaluatiecriterium mee te nemen. Zowel vanuit de literatuur als vanuit de praktijk kwam naar voren dat met name de handhaving van veiligheidsbeleid een belangrijk onderdeel is. Zonder de mogelijkheid tot handhaving is het opstellen van veiligheidsbeleid weinig
61 zinvol. Gedurende de interviews werd deze aanname door diverse respondenten bevestigd. Veel van hen gaven aan dat beleid staat of valt met de handhaving ervan. Het evaluatiekader draagt voor gemeenten dus bij aan het evalueren van vuurwerkbeleid en door de toevoeging van het criterium handhaafbaarheid draagt het zelfs bij aan het evalueren van ander beleid op het gebied van veiligheid.
Het criterium van maatschappelijke aanvaardbaarheid is vanwege het belang ervan meegenomen in het onderzoek. Draagvlak voor beleid is belangrijk en zorgt voor een betere naleving ervan. Gezien de vorm van het onderzoek is alleen de mate waarin burgers momenteel binnen gemeenten betrokken worden bij vuurwerkbeleid meegenomen, maar reflecterend hierop was het interessant geweest om dit criterium direct onder inwoners te toetsen. Door de mening van burgers rondom vuurwerk mee te nemen in de uiteindelijke keuze voor een scenario wordt de maatschappelijke aanvaardbaarheid van het nieuwe beleid vergroot.
Tot slot had het criterium doelmatigheid achteraf beter geoperationaliseerd moeten worden. De meeste respondenten hadden geen beeld van de kosten die de vuurwerkaanpak met zich meebrengt. Ook hadden ze geen zicht op de afweging van onderlinge belangen, ze zagen vuurwerkaanpak gewoon als onderdeel van hun werkzaamheden. Deze ontbrekende kennis maakte het lastig om de doelmatigheid van het gemeentelijke vuurwerkbeleid te bepalen.
7.3.2 Methodologische reflectie
Op sommige vlakken waren de gemeenten daarnaast lastig met elkaar te vergelijken. Zeker de grootte van de gemeente speelde mee in de aandacht die er voor beleid was. Zo ervoer de gemeente Bernheze naar verhouding weinig overlast van vuurwerk, wat een vergelijking met Oss bemoeilijkte. De gemeente Uden, in verhouding ook een relatief kleine gemeente, gaf daarentegen weer ontzettend veel aandacht aan vuurwerkoverlast. Achteraf had hier bij de selectie van gemeenten meer rekening mee moeten worden gehouden. Aangezien de aanbevolen scenario’s specifiek voor de situatie in de gemeente Oss gelden is het onderzoek nauwelijks generaliseerbaar voor andere gemeenten. Het specifiek toepassen op de casus in Oss heeft de bruikbaarheid voor de gemeente echter wel vergroot. De generaliseerbaarheid van het onderzoek heeft daarmee plaatsgemaakt voor bruikbare resultaten voor de gemeente Oss.
7.3.3 Reflectie op de rol van onderzoeker
Ondanks alle eerdere ervaringen met kwalitatief onderzoek was deze scriptie aan het begin van de afstudeerperiode, mede door de gevolgen van COVID-19 een uitdaging. Door de maandelijkse feedbackmomenten met de scriptiebegeleider is het onderzoek uiteindelijk naar tevredenheid van de grond gekomen en heeft de onderzoeker er ontzettend veel van geleerd. Door regelmatig afstand te nemen van de teksten kon er weer met een frisse blik naar gekeken worden en ontstonden er vaak nieuwe inzichten. Ook het regelmatig mee laten lezen van anderen heeft geleid tot nieuwe inzichten en verbeteringen van het onderzoek.
7.3.4 Aanbevelingen voor vervolgonderzoek
Het afstudeeronderzoek heeft een aantal scenario’s in kaart gebracht dat de gemeente Oss kan gebruiken om vuurwerkoverlast rond de jaarwisseling te verminderen. In vervolgonderzoek kan het door de gemeenteraad gekozen scenario verder uitgewerkt worden tot een concreet beleidsdocument dat de gemeente Oss de komende jaarwisseling kan uitvoeren.
62
Literatuurlijst
Ankaert, E. (2012). Rechtshandhaving en medische beroepsuitoefening. Evaluatie van de sociaal-en tuchtrechtelijke handhaving betreffende de individuele gezondheidszorgverstrekking (Proefschrift). Leuven: Katholieke Universiteit Leuven.
Ayres, I. & Braithwaite, J. (1992). Responsive regulation: Transcending the deregulation debate. New York: Oxford University Press.
Biezeveld. G.A. (2006). Het handhavingsbestel voor de ordeningswetgeving: te veel verscheidenheid, te weinig eenheid. In F.C.M.A. Michiels & E.R. Muller (Reds.), Handhaving: Bestuurlijke handhaving
in Nederland (pp. 221-264). Deventer: Uitgeverij Kluwer BV.
Bleijenbergh, I. (2015). Kwalitatief onderzoek in organisaties (2e ed.) Den Haag: Boom Lemma.
Blomberg, A.B. (2006). Handhaving en toezicht. In F.C.M.A. Michiels & E.R. Muller (Reds.), Handhaving:
Bestuurlijke handhaving in Nederland (pp. 19-54). Deventer: Uitgeverij Kluwer BV.
Blomberg, A.B. & Michiels, F.C.M.A. (1997). Samen sterk met maatwerk. Een onderzoek naar de samenwerking tussen gemeenten bij de handhaving van milieurecht en ruimtelijk bestuursrecht. Amsterdam: Vrije Universiteit.
Bovens, M.A.P., ‘t Hart, P. & Twist, M.J.W. van (2007). Openbaar Bestuur – Beleid, organisatie en
politiek (7e herziene druk). Alphen aan den Rijn: Uitgeverij Wolters Kluwer.
Bunt, H.G. van de., Erp, J.G. van & Wingerde, K. van (2007). Hoe stevig is de piramide van Braithwaite? Tijdschrift voor Criminologie, 50(4), 3.
Cachet, A. & Prins, R.S. (2012). Ontwikkeling van het lokaal veiligheidsbeleid. In E.R. Muller (Red.),
Veiligheid: veiligheid en veiligheidszorg in Nederland (Handboeken Veiligheid) (2e editie, pp. 477- 495). Deventer: Uitgeverij Kluwer BV.
CCV. (z.d.). Wet- en regelgeving. Geraadpleegd op 11 mei 2020, van https://www.raadsledenenveiligheid.nl/wet-en-regelgeving.
Coolsma, C. & Wiering, M. (2001). Handhaving in stukken. Beschouwingen over theorie en praktijk van
de handhaving van recht. Amsterdam: SISWO.
Doorewaard, H., Kil, A. & Ven, A. van de (2015). Praktijkgericht kwalitatief onderzoek. Een praktische
handleiding. Den Haag: Boom Lemma.
Erp, J.G. van & Wingerde, K. van (2013). De responsieve toezichthouder. Tijdschrift voor Toezicht, 4(4), 26-32.
Erp, J.G. van, Huisman, W., Bunt, H.G. van de & Ponsaers, P. (2008). Toezicht en compliance. Tijdschrift
63 Fenger, H.J.M. & Maan, X.W. (2014). Hoogwaardig handhaven in de gemeentelijke praktijk. Rotterdam:
Erasmus Universiteit.
Gemeente Berg en Dal. (2019). Eindrapport vuurwerkenquête rond jaarwisseling 2018-2019. Berg en Dal: Gemeente Berg en Dal.
Gemeente Nijmegen. (2019). Oud & Nieuw in Nijmegen. Gesprekken met de stad. Nijmegen: Gemeente Nijmegen.
Gemeente Oss. (2018). Beleidskader integrale veiligheid 2019-2022. Oss: Gemeente Oss. Gemeente Oss. (2020). Memo burgemeester jaarwisseling 2019-2020. Oss: Gemeente Oss.
Gemeente Oss. (2019). Plan van Aanpak Vuurwerkoverlast Jaarwisseling 2019-2020. Oss: Gemeente Oss.
Gemeente Tilburg. (2020). Raadsvoorstel jaarwisseling 2020-2021. Tilburg: Gemeente Tilburg. Gemeente Uden. (2019). Project vuurwerkoverlast gemeente Uden 2019. Uden: Gemeente Uden. Gemeenteraad Oss (GroenLinks Oss, PvdA Oss, SP & Liberale Osse Fractie). (2020). Motie Vuurwerk
Anders. Oss: Gemeente Oss.
Gemeentewet. (2020). Geraadpleegd op 31 maart 2020, van
https://wetten.overheid.nl/BWBR0005416/2007-09-01/1/#TiteldeelIII_HoofdstukIX_Artikel149. Gerritsen, J. (2020, 4 januari). Tim houdt pleidooi tégen vuurwerkverbod: ‘Traditie wordt afgepakt door
regelovertreders’. Algemeen Dagblad. Geraadpleegd van https://www.ad.nl/binnenland/tim- houdt-pleidooi-tegen-vuurwerkverbod-traditie-wordt-afgepakt-door-regelovertreders~a567607f/. Grapperhaus, F.B.J. & Veldhoven, S. van (2020, 31 januari). Naar een veilige jaarwisseling [Kamerbrief].
Geraadpleegd op 25 maart 2020, van
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2020/01/31/naar-een-veilige- jaarwisseling.
GroenLinks Oss. (2020). Resultaten vuurwerkmeldpunt. Geraadpleegd van https://oss.groenlinks.nl/resultaten-vuurwerkmeldpunt.
Helsloot, I., Pieterman, R. & Hanekamp, J.C. (2010). Risico’s en redelijkheid. Verkenning van een
rijksbreed beoordelingskader voor de toelaatbaarheid van risico’s. Den Haag: Boom Juridische
Uitgevers.
Helsloot, I., Staalduinen, G. van, Schmidt, A. & Vries, D. de (2012). De oud en nieuw problematiek
64 Hemels, S.J.C. (2017). Hoe stevig is de handhavingspiramide van de Belastingdienst. In: Over de muren
van stilzwijgen. Liber amicorum Henk van de Bunt (pp.487-502). Den Haag: Boom Uitgevers.
Hemerijck, A. (2003). Vier kernvragen van beleid. Beleid en Maatschappij, 30(1), 3-19.
Hest, E. van (2018, 31 december). Vuurwerkvrije zones in Tilburg niet erg vuurwerkvrij. Brabants
Dagblad. Geraadpleegd van https://www.bd.nl/tilburg-e-o/vuurwerkvrije-zones-in-tilburg-nog-
niet-erg-vuurwerkvrij~a171c6bd/.
Huisman, W. & Kluin, M.H.A. (2012). Regulering van veiligheid bij bedrijven. In E.R. Muller (Red.),
Veiligheid: veiligheid en veiligheidszorg in Nederland (Handboeken Veiligheid) (2e editie, pp. 345- 371). Deventer: Uitgeverij Kluwer BV.
Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en Beleidsevaluatie. (2009). Evaluatiebeleid en richtlijnen voor
evaluaties. Den Haag: Ministerie van Buitenlandse Zaken.
Kanne, P. & Engeland, W. van (2020). Omslag in denken over afsteken vuurwerk: dan maar verbieden. Amsterdam: I&O Research.
Korsten, A.F.A. (2005). Maatstaven voor de beoordeling van overheidshandelen. Heerlen: Open Universiteit.
Korsten, A.F.A. (2013). Wat ervan terecht komt. Zicht op beleidsevaluatie.
Michiels, F.C.M.A. (2006). Handhavingsrecht en handhavingsbeleid. In F.C.M.A. Michiels & E.R. Muller (Reds.), Handhaving: Bestuurlijke handhaving in Nederland (pp. 7-17). Deventer: Uitgeverij Kluwer BV.
Ministerie van Justitie & Veiligheid. (2018). Handleiding uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid (U&H). Den Haag: Ministerie van Justitie & Veiligheid.
Muller, E.R. (2006). Strafrechtelijke handhaving. In F.C.M.A. Michiels & E.R. Muller (Reds.),
Handhaving: Bestuurlijke handhaving in Nederland (pp. 357-384). Deventer: Uitgeverij Kluwer BV.
Muller, E.R. (2012). Veiligheidszorg in Nederland: Bestuurskundig en juridisch perspectief. In E.R. Muller (Red.), Veiligheid: veiligheid en veiligheidszorg in Nederland (Handboeken Veiligheid) (2e editie, pp. 247-293). Deventer: Uitgeverij Kluwer BV.
Nieuwenhoven, L. & Stumpel, R. (2019). De effecten van vuurwerk op de publieke gezondheid. TSG-
Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen, 97(5-6), 126-129.
NOS. (2020, 1 januari). Politie vraagt (weer) om vuurwerkverbod, maar coalitie ziet er geen heil in. Geraadpleegd van https://nos.nl/artikel/2316999-politie-vraagt-weer-om-vuurwerkverbod-maar- coalitie-ziet-er-geen-heil-in.html.
65 Onderzoeksraad voor Veiligheid. (2017). Veiligheidsrisico’s jaarwisseling. Den Haag: Onderzoeksraad
voor Veiligheid.
Politie. (z.d.). Vuurwerk. Geraadpleegd op 31 maart 2020, van https://www.politie.nl/themas/vuurwerk.html.
Ponsaers, P. & Hoogenboom, B. (2012). Het moeilijke spel van wortel en stok: organisatiecriminaliteit en handhavingsstrategieën van bijzondere inspectie-en opsporingsdiensten. In Dialoog tussen
recht en samenleving: een handboek over het rechtssociologisch onderzoek in Vlaanderen (pp. 481-
499). Leuven: Acco.
Raad voor het Openbaar Bestuur. (1998). Op de handhaving beschouwd; toezien op een versterkte en
uitvoerbare lokale handhavingsstructuur. Den Haag: Raad voor het Openbaar Bestuur.
Regeling aanwijzing consumenten- en theatervuurwerk. (2018). Geraadpleegd op 31 maart 2020, van https://wetten.overheid.nl/BWBR0027932/2018-11-16.
Ridder, J. de (1988). Beleidsvoering door toezicht. In A.F. Leemans et al. (Reds.), Handboek
beleidsvoering overheid, Alphen aan den Rijn: Samson.
Rijksoverheid. (2020). CV staatssecretaris Van Veldhoven. Geraadpleegd op 15 mei 2020, van https://www.rijksoverheid.nl/regering/bewindspersonen/stientje-van-veldhoven/cv.
Rijksoverheid. (z.d.a). Regels vuurwerk. Geraadpleegd op 31 maart 2020, van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/vuurwerk/regels-vuurwerk.
Rijksoverheid. (z.d.b). Wat moet ik weten als ik vuurwerk koop? Geraadpleegd op 31 maart 2020, van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/vuurwerk/vraag-en-antwoord/wat-moet-ik-weten- als-ik-vuurwerk-koop.
Rijkswaterstaat. (z.d.). Verschil tussen toezicht, opsporing en bestuursrechtelijke handhaving?
Geraadpleegd op 21 april 2020, van
https://www.infomil.nl/onderwerpen/integrale/handhaving/vragen-antwoorden/vragen-en- antwoorden-2/@87805/verschil_tussen/.
Rijlaarsdam, B. (2020, 5 februari). Vuurwerkverbod maakt geen einde aan problemen rond oud en
nieuw, vreest Kamer. NRC Handelsblad. Geraadpleegd van
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/02/05/vuurwerkverbod-maakt-geen-einde-aan-problemen- rond-oud-en-nieuw-vreest-kamer-a3989482.
Rogier, L.J.J. (2006). Handhaving en sancties. In F.C.M.A. Michiels & E.R. Muller (Reds.), Handhaving:
Bestuurlijke handhaving in Nederland (pp. 55-86). Deventer: Uitgeverij Kluwer BV.
Schreuder, A., Sondermeijer, V. & Wassens, R. (2020, 30 januari). Komende jaarwisseling al verbod op knalvuurwerk en vuurpijlen. NRC Handelsblad. Geraadpleegd van
66 https://www.nrc.nl/nieuws/2020/01/30/komende-jaarwisseling-al-verbod-op-knalvuurwerk-en- vuurpijlen-a3988754.
Setten, Y. van (2004). Handhaving door gemeenten (2e en gew. herdruk). Den Haag: VNG Uitgeverij. Siermann, T. & Löb, N. (2017). Afsteken van vuurwerk, Draagvlakonderzoek vuurwerktraditie.
Amsterdam: I&O Research.
Soest, H. van (2020, 3 januari). Waarom politieke partijen hun vingers niet aan vuurwerkverbod willen branden. Algemeen Dagblad. Geraadpleegd van https://www.ad.nl/politiek/waarom-politieke- partijen-hun-vingers-niet-aan-vuurwerkverbod-willen-branden~a5a1487e/.
Steden, R. van (2012). Veelvormige veiligheidszorg: De betrokkenheid van boa’s, beveiligers en burgers bij politiewerk. In E.R. Muller (Red.), Veiligheid: veiligheid en veiligheidszorg in Nederland (Handboeken Veiligheid) (2e editie, pp. 295-311). Deventer: Uitgeverij Kluwer BV.
Stokkom, B. van (2004). Handhaven: eerst kiezen, dan doen. Sociaal-wetenschappelijke mogelijkheden
en beperkingen. Den Haag: Expertisecentrum Rechtshandhaving.
Stol, W.Ph. (2004). Handhaven: eerst kiezen dan doen. Technische mogelijkheden en beperkingen. Den Haag: Expertisecentrum Rechtshandhaving.
Struiksma, N., Ridder, J.D. & Winter, H.B. (2007). De effectiviteit van bestuurlijke en strafrechtelijke
handhaving van milieuwetgeving. Den Haag: Boom Juridische Uitgevers.
Tummers, L. (2019). Public Policy and Behavior Change. Public Administration Review, 79(6), 925-930. Tweede Kamer. Handhaving door rijksinspecties (rapport van de Algemene Rekenkamer). Vergaderjaar
2001–2002, 28 271, nrs. 1–2., p. 11.
Valkenberg, H. & Nijman, S. (2020). Ongevallen met vuurwerk: jaarwisseling 2019-2020. Amsterdam: VeiligheidNL.
Veldman, B.M. (2019). Burgerparticipatie en het vuurwerkbeleid: een geslaagde combinatie? (Paper). Radboud Universiteit, Nijmegen.
Vennix, J.A.M. (2011). Theorie en praktijk van empirisch onderzoek (5e druk). Edinburgh: Pearson. VNG. (2019). Handhaving voor en door gemeenten. Een juridische handleiding voor de gemeentelijke
praktijk. Den Haag: Vereniging van Nederlandse Gemeenten.
Vuurwerkbesluit. (2019). Geraadpleegd op 31 maart 2020, van
67 Winter, H., Struiksma, N., Mein, A., Geertsema, B., Veen, C. & Krol, E. (2016). Toezicht en handhaving
door gemeenten. Groningen: Pro Facto.
Winter, H. B. (2015). Toezicht in het Nederlandse (bestuurs)recht. In F.J.H. Mertens, E.R. Muller en H.B. Winter (Reds.), Toezicht. Inspecties en autoriteiten in Nederland (pp. 29-34). Deventer: Wolters Kluwer BV.
Winter, P. de (2019). Tussen de regels: een rechtssociologische studie naar handhaving in de sociale
zekerheid (Doctoral dissertation). Rijksuniversiteit Groningen, Groningen.
Woudenberg, R. van (2007). (Handhaven via) preventieve bestuursdwang: De bestuursrechtelijke
sanctie preventieve bestuursdwang als gemeentelijk handhavingmiddel (Masterthesis). Delft: Open
Universiteit Nederland.
Zwart, A. de (2005). Integraal veiligheidszorgmanagement. Een integratie van safety en security
68
69
Bijlage I: Overzicht vuurwerkcategorieën