De dimensie vertrouwen in andere personen verwijst naar het niveau van vertrouwen dat gemeenschapsleden in elkaar hebben. Deze komt tot uiting in nieuwsartikelen waarin
expliciete verwijzingen staan naar vertrouwen of wantrouwen tussen buren of tegen leden van de samenleving in het algemeen (Leupold et al., 2016, 9).
Limburgers en Hollanders
Een voorbeeld hiervan is het artikel waarin de resultaten van het onderzoek naar de Limburgse identiteit worden beschreven, uitgevoerd door De Limburger en het Limburgs Museum. Voor het onderzoek zijn bijna zeshonderd inwoners aan de hand van enquêtes ondervraagd. De meest opvallende uitkomst is dat Limburgers wantrouwen koesteren tegen nieuwkomers uit andere delen van het land, de zogenoemde ‘Hollanders’. Een groot deel van de ondervraagden vindt namelijk dat de Limburgse identiteit en cultuur door de ‘Hollanders’ wordt bedreigd. Zo valt te lezen:
“Opvallend: de inmenging van niet in Limburg geboren Nederlanders wordt zowel door links als door rechts-populistisch - respectievelijk 59 en 58 procent van de ondervraagden uit die groepen - ingeschat als factor die de ‘typisch Limburgse’ cultuur op termijn kan gaan aantasten” (Urlings, 2017).
Het beeld dat Limburgers wantrouwen koesteren ten opzichte van ‘Hollanders’ past volledig in de theorie over het ontstaan van het Limburgs zelfbewustzijn. Zoals in paragraaf 2.5 is besproken, bestaat de angst dat met de komst van mensen uit andere delen van het land de Limburgse cultuur wordt aangetast al ruim een eeuw lang. Deze gevoelens zijn aan het begin van de twintigste eeuw ontstaan (Cornips & Knotter, 2016, 143). Door het oprukken van de mijnindustrie die de traditionele, agrarische manier van leven in Limburg aantastte en de grootscheepse immigratie van werkzoekende mensen uit andere delen van Nederland, ontstond er angst voor het verliezen van de provinciale tradities. Met name het katholieke geloof, de eigen folklore en het dialect moesten volgens velen verdedigd gaan worden tegen de komst van protestante ‘Hollanders’. Dit wakkerde een regionaal zelfbewustzijn aan en kwam onder meer tot uiting in de oprichting van maandblad De Nedermaas, de Limburgse Liga en de Limburgse dialectvereniging Veldeke (Cornips & Knotter, 2016, 146).
De manier waarop de dimensie vertrouwen in andere personen tot uiting komt in het nieuwsartikel over wantrouwen jegens de ‘Hollanders’ is typerend voor Limburgse nieuwsmedia. Deze gevoelens van wantrouwen, die hedendaags ook nog bij veel Limburgers
aanwezig zijn, speelden namelijk een belangrijke rol in het ontstaan van het Limburgs zelfbewustzijn.
Sentiment bestaat online
In het zojuist besproken nieuwsartikel over het wantrouwen dat Limburgers koesteren ten opzichte van ‘Hollanders’ krijgt de dimensie vertrouwen in andere personen dus duidelijk vorm. Wat opvalt in het artikel is dat de expliciete verwijzingen naar wantrouwen tussen geboren en getogen Limburgers en mensen uit andere delen van het land neutraal worden beschreven aan de hand van de onderzoeksuitkomsten. Journalisten van Limburgse regionale media lijken in dit voorbeeld dus keurig te doen wat ze hebben geleerd en laten geen oordeel vellen, maar beschrijven enkel de resultaten van het enquêteonderzoek.
Dit betekent echter niet dat het sentiment dat Limburgers wantrouwen koesteren tegen ‘Hollanders’ niet bestaat. Als je de onderstaande reacties leest die onder het Facebook- bericht van 1Limburg zijn geplaatst, wordt duidelijk dat dit sentiment wel degelijk bestaat onder inwoners van Limburg:
Facebook reactie 1:
Richo Eurlings Moeten de huilanders maar geen uitgesproken mening uiten over de limburgers en de identiteit van de limburgers in gevaar brengen door zich niet aan te passen in ons gebied of ons stelselmatig kleineren in de (sociale) media. Het is een kwestie van geduld.
Facebook reactie 2:
Mark Wierts Ik ben voor mijn werk vaak onderweg in de rest van Nederland en je krijgt overal commentaar op het feit dat je Limburgse bent, naast dat ze vaak denken dat je Belg of Duitser bent. Dit zou zo maar eens de oorzaak van de bedreiging kunnen zijn. Ik voel me eerst Limburger, dan Nederlander en dan Europeaan 😜
De dimensie vertrouwen in andere mensen komt dus het duidelijkst tot uiting in de reacties die op social media onder nieuwsberichten worden geplaatst. Hierin worden door Limburgers namelijk expliciete verwijzingen gemaakt over het wantrouwen dat zij koesteren ten opzichte van mensen uit andere delen van Nederland.
Een vergelijkbaar voorbeeld van een nieuwsartikel waarin de dimensie vertrouwen in andere mensen duidelijk wort gerepresenteerd, is het artikel waarin de bevindingen worden besproken van het enquêteonderzoek naar het vertrouwen dat Limburgers hebben in vluchtelingen. Met het onderzoek wilden De Limburger en de regionale omroep L1
zeshonderd Limburgers ondervraagd aan de hand van enquêtes. Het belangrijkste resultaat was dat een groot deel van de Limburgers geen vertrouwen heeft in de integratie van
vluchtelingen en de gebeurtenissen in Keulen dat wantrouwen hebben versterkt. Zo valt in het artikel te lezen:
“Acht van de tien Limburgers denken dat vluchtelingen niet goed om kunnen gaan met de gelijkheid tussen mannen en vrouwen in de Westerse samenleving. De helft denkt dat het cultuurverschil zo groot is dat integratie onmogelijk is en dat de Westerse cultuur wordt bedreigd. De grootschalige aanranding en beroving onlangs in Keulen heeft dat gevoel significant versterkt” (Janssen, 2016).
Ook bij dit voorbeeld lijken journalisten te doen wat ze tijdens hun journalistieke opleiding hebben geleerd. Zo worden de expliciete verwijzingen naar wantrouwen tussen Limburgers en vluchtelingen neutraal beschreven aan de hand van het enquêteonderzoek. Maar ook bij dit voorbeeld bestaat het sentiment dat Limburgers wantrouwen koesteren ten opzichte van vluchtelingen wel op sociale media. Zoals in de volgende reacties die door Limburgers onder het nieuwsbericht op Facebook zijn geplaatst:
Facebook reactie 3:
Claudia Veneziano-‐‑Stura Ondanks de grootschalige aanrandingen en berovingen in Keulen, de criminaliteit die stijgt en de angst onder de bevolking de miljarden wat dit kost, blijven ze de vluchtelingen binnen halen. Dat ze schijt hebben aan eigen volk is wel duidelijk
Facebook reactie 4:
Patrick Hsm Pim Fortuyn had ons gewaarschuwd! Iedereen moet gewoon in opstand komen tegen deze ongebreidelde stroom economische migranten.
Facebook reactie 5:
Virginia Den Hollander Die willen helemaal niet integreren, maar droom allemaal lekker verder, ze doen in Den Haag toch lekker wat ze willen
De dimensie vertrouwen in andere personen wordt dus duidelijk gerepresenteerd in artikelen waarin de uitkomsten worden beschreven van enquêteonderzoeken naar het vertrouwen dat Limburgers hebben in ‘Hollanders’ en de integratie van vluchtelingen. In dit soort artikelen worden verwijzingen naar wantrouwen tussen burgers door journalisten neutraal beschreven. Uit reacties die onder deze nieuwsberichten op Facebook worden
hebben, op social media veel explicieter aanwezig zijn. Er wordt dan door Limburgse
Facebook-gebruikers nadrukkelijk beschreven dat ze geen vertrouwen hebben in de integratie van vluchtelingen en zich bedreigd voelen door ‘Hollanders’.