Paganin van Munnich, voert wech de huysvrou van Richart van Kinsick, de welcke vernomen hebbende waer sy is, maeckt kennisse met Paganin, haer wederom eysschende van hem, hy is te vreden, soo sy wil, sy wil niet, dies Richart van hertseer sterft. Paganin trout haer naer Richarts doot tot een huysvrouwe.
P I S A , so een yeghelijck ghenoech bekent is, is een vande voornaemste ende schoonste steden van Italien, in welcke stadt op ten tijt Rechter was een man, ghenaemt Richart van Kinsick, meer met verstant ende gheleertheyts dan met lichamelijcke stercheyt begaeft. Desen out zijnde van jaren, maer rijck van haue, troude een ionghe huysvrou, met name Bartolsmea, dochter van Lodt Galandi, also schoon ende lustich als daer in Pisa mochte zijn. Den Rechter heeft dese dochter t'huys gheuoert, ende met grooter blyschap die feeste ghehouden. Den eersten nacht vande Bruyloft heeft hy het houwelijc volbracht, maer met sulcke moeyten, dat hy hem sanderen daechs met consitueren ende leckere wijnen moest verstercken, dies hy zijn cracht beter kennende dan te voren, begoste haer voor te houden wat een sonde dat het was die houwelicksche ghenuchte te ghebruycken op feestdaghen, daer by voeghende Vastendaghen, Vigilie van Apostolen, die geheele Vasten ende Aduent, oock de Vrydaghen, met de Saterdaghen, meenende moghelijck datmen soo wel by nachte moeste vasten ende vieren als by daghe, tot groot leetwesen van zijn huysvrou, haer
nochtans wel bewarende, op dat een ander daer niet en soude comen leeren de werckdaghen, ghelijck hy haer gheleert hadde de vierdaghen. So ist ghebeurt dat den Rechter door de groote hitte getrocken is naer zijn hofstede, gelegen by Swartsberch, niet verre vande Zee, met hem leydende zijn huysvrou om welcke wat te vermaken is hy op een tijt met twee schuyten varen visschen, hy zijnde in de visschers schuyt, ende de vrou met noch anderen in een ander schuyt, ende zijn also eenighe mijlen in Zee gheuaren, sonder dat sy dat selfde vernamen, deur de ghenuchte die sy in t'visschen raepten, te wijle dat sy dies besich waren, so is daer gecomen een vermaert Zeerouer met zijn Galeye, genaemt Pagania van Munnich, welcke siende dese schuyten is derwaerts aen geuaren, welcke so haest niet costen vlieden ofte hy heeft gheclampt de schuyt met die vrouwen. In welcke siende de schoone ionge vrou, heeft haer in zijn Galeye gebracht, latende de ander wech varen. Men derf niet vraghen of de Rechter (die van de vlieghen ialours was) bedroeft was, beclagende binnen Pisa ende op ander plaetsen zijn ongheual, alle Zeerouers veruloeckende, oock te meer om dat hy niet en wiste waer sy ghebleuen was. Maer Paganin hebbende zijn reys (so hem dochte) wel bestaet, sonder huysvrou zijnde, dachte dese vrou daer toe te nemen, heeft se daerom den gantschen dach met woorden, ende den nacht met beter wercken ghetroeft, also dat, eer sy te Munnich quamen haer mans Calendarium van haer riem gheuallen is, alle feest ende Vierdagen wt haer hooft ghegaen zijn, leuende met Paganin in grooter vreuchden. Corteling daer nae heeft de Rechter vernomen waer zijn huysvrou gheuoert was, dies hy met een hoop gelts om haer te
soeneren derwaerts ghetrocken is, ende passerende voor by het huys van Paganin, worde hy van haer ghesien, die het Paganin te kennen gaf, daer by voeghende wat sy in haer sin hadde te doen. Daechs daer aen den Rechter siende Paganin wandelen, de welcke hem veynsde den Rechter niet te kennen, is by hem gecomen, hem eerlijck groetende, ende groote kennisse met hem makende, daer nae siende de oportuniteyt heeft hy hem, soo hy best coste, die oorsake van zijn comste te kennen ghegeuen, hem biddende te willen nemen het rantsoen, ende de vrou weder gheuen, tot welcke Paganin met een bly aensicht antwoorde: Mijn Heere, het is wel waer dat ick in mijn huys hebbe een ionghe vrou die ick niet en weet oft v vrou is, of van yemant anders, want ic haer man niet en ken, noch haer oock niet, dan datse ettelijcke daghen in mijn huys gheweest is, daerom so het v gelieft sult ghy met my gaen, ende so verre het v huysvrou is meuchtse vrylijc met v nemen, gheuende voor haer rantsoen niet meer als het v belieft: maer is het v vrou niet, soo hadt ghy onghelijck my die te benemen, want ick een ionck man ben, ende mach so wel een vrou onderhouden als een ander. Verseker antwoorde de Rechter het is mijn vrou, ende soo ghy my brenght daer sy is, sult ghy wel sien hoe sy my terstont om den hals vlieghen sal, laet het daerom zijn ghelijck ghy gheseyt hebt. Sijnde dan ghecomen ten huyse van Paganin, heeft haer doen roepen, welcke voort comende gheen meer wercx van haer man en maeckte al of sy hem haer leuen niet ghesien en hadde, t'welck den Rechter siende, was heel verwondert, denckende in hem selfs dat de groote hertseer ende swaricheyt, die hy sint haer verlies ghehat hadde, hem onbekent maecte, dies
hy tot haer seyde: Bertholomea tis my een dier visschen gheweest doen ik v verloor, want die groote droefheyt my soo verandert heeft dat ghy my niet en kent. Ick ben v Richaert die hier gecomen ben, om dese edelman v rantsoen te betalen, ende v weder tot Pisa te brengen, die vrouwe haer een weynich tot hem keerende, seyde: mijn Heere besiet wel dat ghy my niet voor een ander neemt, want ick niet en weet dat ick v oyt gesien hebbe, hoe seyde die Rechter besiet my wel, ende ghy sult beuinden dat ick v man Richaert ben van Kinsick, vergheuet my antwoorde die Vrou mijn Heere, het en is my niet eere ghenoech die mans soo aen te sien. Ick heb v nochtans so wel gesien dat ick wel weet v noyt ghesien te hebben, doen begoste die Rechter te twijfelen, oft sy dit dede door vreese van Paganin, heeft daer na van hem begheert dat hy haer alleen mochte spreken, t'welck hem Paganin accordeerde, met conditie dat hy haer tegen haer danck niet kussen en soude. Sijnde dan alleen in een camer ghegaen, heeft hy tot haer gheseyt: hert van mijn lichaem, mijn hoop, troost, ende toeuerlaet, heeft de swaricheyt van v verlies my soo verandert dat ghy my niet en kent, besiet my toch een s wel. De vrou begost te lacchen tot hem seggende: Ic meen wel dat ghy wel weet dat ick soo niet van sinne berooft en ben, of ick weet wel dat ghy zijt Richart van Kinsick, mijn man. Maer ghy, soo langhe ick by v gheweest ben hebt my qualijck gekent, want ghy, so ghy wijs zijt, behoort te weten dat ionghe en huyse vrouwen meer van doen hebben (al seggen sy dat niet) dan eten ende cleedinge, was v het studeren van de Wetten aenghenamer dan een vrou, so moest ghyse ghelaten hebben, hoe wel ghy meer waert een insetter van heylighe daghen, dan van
wetten, want hebben de gheen die v lant bruycken alle de daghen gheuiert, soo en hebt ghy daer niet veel greyns af gecregen, maer onsen Heere medelijden hebbende met mijn ioncheyt, heeft my doen comen in handen van Paganin, daer noch Vasten noch Aduent, noch Vigilis, noch Quatertemper, noch ander vierdaghen in huys en comen. So begeer ick by hem te blijuen, gebruyckende de weecke daghen te wijle ick ionck ben, reseruerende de vierdaghen tegen den ouderdom, daerom meucht ghy wel weder gaen daer ghy van daen ghecomen zijt. Noyt en was Moyses so verwondert, voelende de hoornen op zijn hooft, als dese ghehoornde Rechter, dese woorden verstaende. Hoe? alderliefste, seyde hy, wat propoost is dit? Acht ghy niet op v ende v ouders eer? Wilt ghy lieuer by Paganin voor een meysken, ende in doot-sonde blijuen, dan by my als mijn weerde huysvrou? Dese als hy v moede sal zijn, soos al hy v met schande veriagen, daer ick v altijt lief en weert hebben sal, ende oock so ick sterue, v mijn goet maken sal daerom troost aen mijn hert, denckt om v eer, ende comt met my die noyt blijden dach nae v verlies ghehat hebbe. Aengaende mijn eer, sprack de vrou, dat sal wel zijn: Beroerende mijn ouders, sy hebben so weynich op my gedacht, doen sy my aen v gauen, dat ick nu om haer oock niet en dencke. Stae ick nu in doot-sonde, ic hoop corteling' te staen in een slechte sonde, ende en moeyt v daer niet mede. Voorts ben ick hier als Paganins wijf, daer ick tot uwent v meysken moeste wesen, ende v wijf als de coniunctie ende graden des Planeten ons t'samen vaechden. Ende soo het quam dat hy my veriachde, als ick wel denck neen? Soo en sa lick nochtans op v niet comen, daerom treckt hier van daen, ofte ick sal
roepen dat ghy my vercrachten wilt. De Rechter kennende door zijn verlooren arbeyt zijn sotternie dat hy out zijnde een ionghe vrou hadde genomen, is met grooter droefheyt nae Pisa ghetrocken. Al waer hy in sulcke frenesie gheraeckt is, als dat hy langhes de straten gaende, gheen ander antwoort en gaf aen de ghene die hem groetede ofte aenspraken, dan: Het quade Beest,, wil geen Feest, ende is corts daer nae ghestoruen. Het welcke Paganin verstaende, ende kennende de liefde van de vrou tot heinwaerts, heeft haer voor zijn echte huysvrou getrout, den tijt, sonder vasten ofte feesten in ghenuchten met den anderen ouerbrengende.