(mate van) Change Agency
7.7 DE ROL VAN GRENSGANGER IN HET SAMEN WERKEN, LEREN EN
OPLEIDEN TER BEVORDERING VAN
GEÏNTEGREERDE GEZONDHEIDSZORG
Onderwijs en praktijk in het sociaal en gezondheidsdomein zijn vooralsnog erg
monodisciplinair georganiseerd en veranderkracht wordt vooralsnog met name aangemoedigd vanuit en ten bate van hun eigen professie.
Bijvoorbeeld een student fysiotherapeut wordt aangemoedigd om te profileren wat een fysiotherapeut kan betekenen binnen het veranderende zorglandschap en een sociaal werker wat deze kan betekenen in de transitie binnen het sociaal domein. In het figuur hieronder wordt dat gekarakteriseerd als een change agent binnen het eigen beroep.
Echter, van de studenten als change agents in Thermion werd gevraagd om boven de eigen professie uit te stijgen en vanuit een integraal perspectief op gezondheid te werken.
Dat dit geen gemakkelijke opgave is, illustreert ook het volgende citaat: “Expertise is verbonden aan specifieke domeinen. Dat betekent omgekeerd ook dat men expert in het ene domein kan zijn en novice in (vele) andere domeinen. Transfer tussen domeinen wordt niet veel waargenomen, omdat generieke vaardigheden altijd “gevuld” zijn met domeinspecifieke (kennis) elementen. Generieke vaardigheden als probleemoplossen en innovativiteit komen alleen tot expressie binnen specifieke domeinen, omdat domeindeskundigheid de uitvalsbasis vormt (Nieuwenhuis, 2013: 19).
Om van een change agent binnen de eigen professie te komen tot een change agent als grensganger, heeft de change agent een T shaped skill profiel nodig; een stevige stam van domeinexpertise, gecombineerd met een brede legger van vaardigheden zoals samenwerking en inlevingsvermogen in het denken van andere disciplines (Geerligs et al, 2001).
Innovatie vraagt dan een vorm van adaptiviteit. Van Strien (2011) laat zien dat grote wetenschappelijke doorbraken niet zozeer het resultaat zijn creativiteit, maar van een combinatie van grondige vakkennis en oog voor toepasbaarheid van inzichten van elders. Analogieën tussen wetenschapsgebieden vormen een belangrijke bron van wetenschappelijke vooruitgang.
Figuur: Mono professionele change
agents en change agents als grensgangers (naar Akkerman en Bakker, 2012) Thijssen, M., Kuijer, W. Hoeve, A., Scherpbier-de Haan, N. Laurant, M. Hendriks, I. (2015&2016)
Het vraagt om kritisch reflectief werkgedrag van alle betrokkenen; een set van verbonden activiteiten, individueel of in interactie met anderen, gericht op het optimaliseren van individuele of collectieve werkpraktijken of op het kritisch analyseren en het proberen te veranderen van organisatie of individuele waarden (Van Woerkom, 2003). De ervaringen van Thermion laten zien dat het belangrijk is om grenzen te overbruggen tussen hun eigen praktijk en de praktijken van andere betrokkenen. Denk aan grenzen tussen disciplines of grenzen tussen academische kennis van wetenschappers versus toegepaste kennis van burgers betrokken bij het probleem. Maar ook bijvoorbeeld aan grenzen tussen de primaire economische belangen van zorgondernemers of verzekeraars tegenover de voornamelijk maatschappelijke belangen van de wijkbewoners en de politieke belangen van de betrokken overheidsinstantie.
Door binnen Thermion een krachtige experimentele leerruimte te creëren, en studenten de rol als grensgangers te laten vervullen, denken we de mogelijkheid te hebben geschapen voor studenten om hun eerste ervaring op te doen met interprofessioneel werken, leren en opleiden voor geïntegreerde zorg, en zo bij te dragen aan ontwikkeling van ‘de juiste houding voor de juiste zorg en ondersteuning.’ Hopelijk legt dit een basis voor de verdere ontwikkeling van kritisch reflectief werkgedrag en daarmee voor professionals die beter voorbereid zijn op een toekomst van werken aan de complexe, transdisciplinaire, veranderlijke vraagstukken die we in onze maatschappij moeten zien op te pakken.
Open staan voor externe ideeën en kunnen verbinden verschillende expertises en netwerken
Beroeps-specifieke kennis en competenties
Brede kennis over andere professies en integraal perspectief op gezondheid en ziekte
breed diep Change agents binnen eigen beroep Kritisch reflectief werk-gedrag Change agents als bruggen-bouwers
LITERATUUR
Akkerman, S.F. & Bakker, A. (2011). Boundary crossing and boundary objects. Review of Educational Research. 81, 132-169.
Bakker, A., Zitter, I., Beauseart, S. & De Bruijn, E. (Red.) (2016). Tussen opleiding en beroepspraktijk, het potentieel van boundary crossing. Koninklijke van Gorcum: Assen.
Chreim S, Williams BE, Janz L, Dastmalchian A. (2010). Change agency in a primary health care context: the case of distributed leadership. Health Care Management Review; 35(2): 187-199.
Frenk J, Chen A, Bhutta Z, Cohen J, Crisp N, Evans T et al, (2010). Health professionals for a new century: transforming education to strengthen health systems in an interdependent world. The Lancet; 376: 1923– 58. doi:10.1016/S0140-6736(10)61854-5
Hochberg MS, Berman RS, Kalet AL, Zabar SR, Gillespie C, Pachter HL; The professionalism curriculum as a cultural change agent in surgical residency education. Am J Surg. 2012 Jan;203(1):14-20. doi: 10.1016/j.amjsurg.2011.05.007
Geerligs, J.W.G., & Le Rütte, R.J.M. (2001). Vaardig innoveren: de uitgewerkte probleemstelling. Den Haag: Innovatienetwerk Groene Ruimte en Agrocluster.
Gullikers, J. en Oonk, C. (2016). Het waarderen van leren met partijen buiten de school. OnderwijsInnovatie. September 2016. 17-26. McCormack B, Rycroft-Malone J, DeCorby K, Hutchinson AM, Bucknall T, Kent B et al, (2013) A realist review of interventions and strategies to promote evidence-informed healthcare: a focus on change agency. Implementation Science; 8:107. Strien, P.J. van (2011). Psychologie van de wetenschap. Creativiteit, serendipiteit, de
persoonlijke factor en de sociale context. Amsterdam: Amsterdam University Press.
Thijssen, M. Kuijer-Siebelink, W. Hoeve, A, Scherpbier-de Haan, N. Laurant, M. Hendriks, I. (2015).
Voortgangsrapportage GeZonTh. Zaaknummer 2013-010742. Provincie Gelderland.
Thijssen, M. Kuijer-Siebelink, W. Hoeve, A, Scherpbier-de Haan, N. Laurant, M. Hendriks, I. (2016).
Voortgangsrapportage GeZonTh. Zaaknummer 2013-010742. Provincie Gelderland.
Thijssen, M. Hoeve, A. Coopmans, J. Kuijer-Siebelink, W. (2017) Grensactiviteiten: onderdeel van de toolbox GeZonTh. Nijmegen: Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Online te raadplegen via https://www.han.nl/onderzoek/kennismaken/ sparkcentres/over-onderwijs/_attachments/resultaat_ iv_toolbox_grensactiviteiten.pdf
Valentijn, P.P., Vrijhoef, H.J., Ruwaard, D., de Bont, A., Arends, R.Y., Bruijnzeels, M.A. (2015) Exploring the success of an integrated primary care partnership: a longitudinal study of collaboration processes. BMC Health Services Research, 15(1):32. Valentijn, P.P.,. Schepman, S.M. Opheij, W., Bruijnzeels, M.A. (2013). Understanding integrated care: a comprehensive conceptual framework based on the integrative functions of primary care. (13), Journal of Integrated Care.
Woerkom, M. van (2003). Critical Reflective Work Behaviour. (proefschrift UT). Enschede: UT.
Website:
1. School4Change, module 1 geraadpleegd 17-2-2018: https://www.twmscorm.co.uk/courses/NHSH/ ild120818ad234d70b87b4e44acc6ebc337613907/2/ index_lms.html#/id/co-05
2. School4Change, module 1 geraadpleegd 17-2-2018:
http://theedge.nhsiq.nhs.uk/school/2018-resources/ module-1-change-starts-with-me/