de meisjes beschermen anderen

Eén van de mogelijke scenario’s is dat de meisjes hun verklaringen afleggen om anderen dan de drie jongens te beschermen. Dit kan zijn omdat zij sa-men met deze anderen de overval en moord pleegden of omdat zij kennis hebben van de betrokkenheid van die anderen, maar er zelf niets mee te maken hebben gehad. Er is een aantal argumenten dat dit scenario

onder-23 Natuurlijk is ook nog een scenario denkbaar waarin niet alle jongens bij de overval en doodslag betrokken waren, maar slechts één of twee van hen. Aldo zou er in dat geval niet alleen door de meisjes, maar ook door zijn vrienden zijn ‘bijgelapt’. Des-gevraagd zegt Aldo dit scenario voor onmogelijk te houden. We gaan er hier dan ook niet op in.

De dood in het Chinese restaurant

steunt. Over wie die anderen zouden kunnen zijn, tasten wij geheel in het duister. Het dossier biedt geen namen voor die mogelijke anderen.

Het verhaal over de overval en moord door Aldo, Ali, Abdoel, Joyce, Cla-rissa en Julia komt vooral van Joyce. Zij zou dus in ieder geval betrokken moeten zijn bij het afschermen van die anderen. Joyce zegt in 1994 dat ze in haar eerste verklaringen vlak na de moord, toen zij nog getuige was, de politie op een dwaalspoor heeft willen brengen. Ook andere mensen bevestigen dat Joyce’s eerste verklaringen vals zijn, maar hoe zij aan die wijsheid komen, vertellen zij niet. De omgeving vindt Joyce in ieder geval een leugenachtige meid. Joyce zelf zegt dat ze de valse verklaringen heeft afgelegd om Aldo, Ali en Abdoel te beschermen. Maar ze zou ook anderen hebben kunnen beschermen.

Joyce en Clarissa zijn in de moordnacht in de Schaloenstraat. Zoveel is zeker, want zij gaan in de flat van vriend Govert in die straat slapen. Laten wij vervolgens aannemen dat oma Zhang aan komt lopen. Daarvoor zijn twee argumenten. Ten eerste ging oma Zhang vaak ’s nachts naar Golden Garden om te gokken op de automaat of om spullen te halen. Zo vreemd is dat niet; alleen deze nacht gaat zij haar dood tegemoet. Ten tweede zou dit kunnen verklaren waarom aan de verhalen van de meisjes over het op-halen van oma Zhang geen touw is vast te knopen. Dat opop-halen heeft een-voudigweg nooit plaatsgevonden.

Dit scenario geeft een verklaring voor de bizarre verhalen van Joyce en, in wat mindere mate, van Clarissa waarmee zij de politie proberen af te lei-den van de werkelijke toedracht. Vooral als Joyce en Clarissa een rol hebben gespeeld naast de mensen die ze beschermen, verklaart dit hun bereidheid om voor medeplichtigheid veroordeeld te worden. Als de waarheid boven water zou komen, zou wellicht blijken dat de meisjes een grotere rol heb-ben gespeeld bij de overval en de doodslag dan nu is aangenomen. Dat is ook een goede reden om de werkelijke daders buiten schot te houden. Zij zouden immers de werkelijke rol van Joyce en Clarissa kunnen onthullen.

Joyce en Clarissa worden hierbij geholpen door het feit dat Aldo, Ali en Ab-doel stelselmatig hun aandeel in het gebeuren ontkennen en daarmee de deur tot een alternatief scenario afsluiten. Het blijft echter vreemd dat de meisjes niet beter samenwerken bij het afleggen van de verklaringen als zij samen een derde persoon willen beschermen. Het gebrek aan samen-werking kan echter worden verklaard doordat zij niet op hun aanhouding waren voorbereid. Het onderzoek door de politie lag immers stil: tijd om gerustgesteld weer adem te halen. Wanneer de meisjes vrij onverwachts

Onschuldige scenario's

in handen van de politie geraken, worden ze in beperkingen gezet, zodat ze niet meer met elkaar kunnen overleggen over hun verklaringen.

We kunnen echter ook niet uitsluiten dat de meisjes in hun eigen ver-halen verstrikt zijn geraakt. Misschien hebben ze wel over hun verklaringen afspraken gemaakt, maar hebben zij zich daarbij niet gerealiseerd dat het onderling afstemmen van verklaringen heel lastig is. Onderzoek laat zien dat liegende ‘getuigen’ vaak niet doorzien welke vragen hen kunnen gaan worden gesteld en welke afspraken ze dus over de antwoorden moeten maken.²⁴ Dat uiteindelijk zulke uiteenlopende verklaringen van de meisjes op papier zijn gekomen, kan ook te maken hebben met de verbalisanten.

De meisjes werden elk door een eigen koppel politiemensen verhoord die naar het zich laat aanzien niet allemaal goed op de hoogte waren van het onderzoek en niet met elkaar communiceerden.

Het afschermen van andere personen zou kunnen zijn ingegeven door verschillende motieven. Een eerste en voor de hand liggend motief is angst.

Dit is ook de reden die de meisjes geven voor het in eerste instantie in be-scherming nemen van de jongens, die ze later wel beschuldigen. Wellicht is deze angst oprecht, maar wordt hij veroorzaakt door bedreigingen door anderen: de werkelijke daders. Een tweede motief kan sympathie zijn. Hun vriendjes zijn dan de voor de hand liggende werkelijke daders. Zo is daar Govert die in dezelfde straat woont als waarin Golden Garden gelegen is.

Hij was in Berlijn, is het verhaal, maar uit het dossier blijkt niet dat de poli-tie dat ook maar enigszins heeft gecontroleerd. Het mopoli-tief om vriendjes af te schermen kan overigens prima samengaan met het motief om van die

‘lastige Marokkanen’ af te komen, die hen zo terroriseerden aan de Oude-weg. Met die lastige Marokkanen wordt – wij schreven het al – bedoeld de groep jongens waarvan ook een Surinamer en een Turk deel uitmaken.

Ten slotte zouden de meisjes kunnen zijn omgekocht. Dat lijkt een niet erg waarschijnlijke optie. De meisjes zijn er uiteindelijk zeer genadig vanaf gekomen met lichte straffen. Maar dat wisten zij aanvankelijk, vlak na de aanhouding, natuurlijk nog niet. Zij zaten er voor roofmoord en het bedrag waarmee hun verklaringen zouden zijn gekocht, moet wel erg hoog zijn ge-weest om de bij roofmoord behorende gevangenisstraf te compenseren.

24 Zie Strömwall, Granhag & Jonsson (2003).

De dood in het Chinese restaurant