Dit sijn die namen der kinder van Ysrahel die in Egipten quamen: Ruben, Symeon, Levy, Judas, Ysachar, Sabulon, Benyamin, Dan, Neptalim, Gad ende Azar. Jacob quam in Egypten mit 75 mannenpersonen, behalven die vrouwen. Ende Joseph was in Egipten. Doe Joseph doot was ende al sijn bruederen, doe worden die kinder van Ysrahel gemenichvoudicht in Egypten. Ende si worden seer rijc ende sterc. Die coninc daer Joseph onder regierde, die was genoemt Nempers Pharo. Ende dat conincrijc verstarf van den sinen ende quam an een coninc, genoemt Amonesis Pharo. Ende die en wist van den doechden niet, die Joseph den lande van Egypten gedaen hadde.
Die coninc Amonesis Pharo die sach: "Dit volc van den kinderen van Ysrahel dit wort seer groet ende sterc boven ons. Laetse ons wiseliken verdrocken, opdat si niet meer en vermenichvoudigen. Want, waert dat si jegens ons begonden te striden, si souden ons verdriven." Doe scicte Pharo meesteren over die kinderen van Ysrahel, die hem mit werken
belaste den. Ende Pharo dede maken twee steden, als Pyton ende Ramasses. Ende die steden mosten die kinder van Ysrahel bearbeiden, delven ende graven, ende die stenen ende die tegelen backen. Ende in allen steden mosten si die missche van der straten dregen. Ende hoe dat die kinder van Ysrahel meer belast worden, hoe dat si meer wyessen ende menichvoudichden. Doe ontboet Pharo die vruedemueren. Die een hiet Sophora; die ander hiet Pua. Ende hi geboet hem ende seide: "Als gi coemt totten Ebreeuwschen vrouwen, so doot alle die knechtgins die daerof geboren worden. Mer die meistgins laet leven." Die vroedemueren ontsagen God ende si en deden niet als hem die coninc geboet, want si en doden die knechtgins niet. Doe ontboetse die coninc ende seide: "Waerom en doe gi niet dat ic u bevolen hadde?" Doe seiden die vroemoeren: "Die Ebreeusche vrouwen die en sijn niet als die Egipce vrouwen, want als wi daertoe comen, so hebben si die kinder gecreghen." Ende om dier woerden willen so dede God die vroemoeren doechden. Doe geboet Pharo, dat men alle knechtgins die van den
Ebreeuschen vrouwen gheboren worden, dat men die worpen soude in die ryvyer. Ende doe wort daer in Egipten menich 100 kinderen verdrenct, want die van Egipten die en bekenden den almachtigen God niet, want si aenbeden een stier, die uten water quam.
Doe was daer een man, hiet Amram, ende was van Jacobs geslacht, want Jacob wan Levy, Levy wan Caath, Caath wan Amram, Amram wan Moyses. Aldus was Moyses die vijfte van Jacob. Daer was een man in Egipten, die was gedroemt dat van den Ebreeuschen vrouwen een kint soude geboren worden, dat soude Egipten verderven. Daerom geboet Pharo alle die knechtgins te drencken. Doe seide Amram ende Jacobet, sijn wijf: si wouden liever sonder kint bliven, dan si kinder souden winnen ende die kinder verdrencken. Doe sprac God tot Amram, dat hi dat kint winnen soude bi Jacobet, sinen wive, die die kinder van Ysrahel uut Egipten soude leyden.
2 capittel
Doe genas Jacobet heymelic van een knechtgin ende hieltet drie maenden verborgen. Mer si duchte dattet uutcomen soude, ende maecte een kistgin ende lijmde dat binnen ende peectet buten al dicht ende leide dat kint daerin. Ende
sijn suster nam dat kistgin mit den kinde ende settedet in dier ryvyer. Ende si volchde dat kistgin om te besien waer dattet eynde soude nemen. Des conincs dochter ver Termet die quam wanderen bi den over van den ryvyer om haer te dwaen mit haer maechden. Doe sach si dat scrientgin comen driven. Si dedet anhalen. Doe lach daer een scoen kint in. Doe seide si: "Dit is een van den Ebreeuschen kinderen. Och, hoe lief heeft dese moeder dit kint gehadt, dat si hem aldus suverliken scryentgin heeft ghemaect. Dit kint heeft mi God gegeven. Dit wil ic houden voir mijn kint." Doe quamen daer heydensche vrouwen ende wouden den kinde sugen geven, mer dat kint en woude die heydensche vrouwen niet sugen, want si aenbeden enen stier die uten water quam, voir een god. Doe seide Maria, des kints suster: "Wil ic u halen enen Hebreeuschen vrouwe ende besien oft die sugen wil?" Doe seide des conincs dochter: "Ja." Doe haelde si des kints moeder. Doe gaf si den kinde die borst ende het soech haer vlus. Doe seide ver Termet: "Neemt dit kint ende soechtet; ic sel u wel lonen." Die moeder was daer lief toe. Si nam dat kint ende soechde dat. Ende ver Termet noemde dat kint Moyses; dat is te seggen `uten water genomen'.
Figuer: Dat vaetgin dat so dicht was, dat daer geen water in en quam ende daer
Moyses mede te lande quam, beduut die reyne maget Maria, daer nye sonde in en quam. Ende in reynicheit brocht si Jhesum ter werelt, levende. Ende gelijc dat Moyses die kinder van Ysrahel verloste uut Egypten van den wreden Pharo, also verloste Jhesus sijn vrienden uut der hellen van den wreden viant.
Scolastica seit: Dat kint Moyses was so scoen van aensicht; so wie toornich was
ende hem ansach, die wort goets moets. Als men dat kint bi der straten droech, so lieten die mannen ende die vrouwen haer wercke staen ende sagen na den kinde.
Op een tijt doe nam ver Termet dat kint ende brochtet voer haer vader Pharo om te besien of hi hem enighe vrientscap doen woude. Doe coninc Pharo dat kint sach, doe verwonderde hem van sijn scoenheit ende nam sijn croen van sinen hoefde ende setse den kinde opt hoeft. Ende an die croen daer stont een beelde van Jupiter, des conincs afgod. Dat kint Moyses nam die croen van sinen hoefde ende warpse ter aerden, datse brac. Doe sat daer een heydense paep bi den coninc. Die stont op ende seide: "Dit is dat kint dat wy ontsien ende daer wi voir duchten. Dit kint sel ons scenden. Latet ons doden." Doe was daer een ander die seide: "Waerom wil gi dat kint doden? Wattet doet, dat doetet van dwaesheden, want gi moechtet pro\ven.
Neemt een vat mit barnenden colen ende een vat mit spise. Het sel die colen antasten voir die spise." Men brocht daer een vat vol barnende colen ende een vat mit spijs. Doe stac Moyses een barnende coel in sijn mont ende barnde sijn tonge, also dat hi al sijn leven lanc lispede. Ende also behielt hi sijn lijf.
Scolastica seit: Moyses wies seer ende wort scoen, sterc ende wijs. Het gesciede
op een tijt dat die van Etyopien quamen int lant van Egypten mit een groet heer van volc ende namen daer een groet roef ende dreven wech. Doe versamenden die van Egypten een groet heer van volc ende wouden hem navolgen, mer si namen eerst raet an haren afgod, wat si doen souden. Doe wort hem geandwoert: wouden si haer vyanden volgen, so souden si nemen een Ebreeusche heergrave. Doe seiden si: "Soe en mogen wi genen beteren heergrave hebben dan Moyses." Doe ghingen si tot ver Termet, des conincs dochter, ende si baden haer of Moyses haer heergrave moste wesen in dier reysen. Niet gaerne en dede sijt, mer ten lesten gaf si consent daertoe. Doe vraechde Moyses waer die vianden waren. Doe wort hem geseit dat si verre wech waren. Mer daer lach een naer\re
wech tot haren lande doer die woestijn. Mer dat en mocht men niet reysen om der venijnden dieren willen die in der woestinen waren. Doe dede Moyses nemen voel wagenen mit corven mit oudevaren. Doe si in der woestinen quamen, doe liet Moyses die oudevaren vliegen ende die aten die adderen ende die slangen. Ende doe toech Moyses mit sijn volc in Etyopien ende was eer daer int lant, dan die den roef gehaelt hadden. Ende Moyses verwoeste dat lant ende al dat volc, ende toech in die stat van Saba ende die belach Moyses. Doe quam dat volc mitten roef. Die sloech Moyses ende vincse ende sende den roef weder in Egipten.
Doe Moyses een wijl voir Saba gelegen hadde, op een tijt reet Moyses om die stat. Ende des conincs dochter Tarabis stont opter mueren ende sach Moyses riden. Ende si sach dat Moyses een scoen, suverlic man was. Ende si creech liefte op hem. Doe ghinc si tot haren vader ende seide: "Vader, wi sijn hier belegen in die stat. Ende die cost is seer duer. Wy en mogen ons aldus niet lange onthouden. Est dattet u behaget, wi sellen een vrede maken mit Moyses in deser manyeren: gi selt my hem geven tot enen wive ende gi selt hem mit mi geven die stat van Saba." Dien raet be\haechde
den coninc wel ende hi dede spreken mit Moyses. Ende si drogen overeen ende maecten die soen. Ende die coninc gaf Moyses sijn dochter ende die stat daermede. Doe sende Moyses dat volc weder thuus in Egipten. Ende hi bleef daer een tijt mit sinen wive.
Doe Moyses daer een tijt geweest hadde, doe verdroetet hem dat hi so lange van sinen vrienden was. Ende hi begheerde oerlof te hebben van Tarabis, sinen wive. Mer Tarabis, sijn wive, en woude hem niet laten varen. Doe maecte Moyses twee vingerlingen ende in elc settede hi enen steen. Int een vingerlinc stont een steen, die hadde die craft, so wie hem an den vinger hadde, die vergat al dat hi in der herten ende in den syn hadde. In dat ander vingerlinc was een steen, die hadde die craft, so wie hem an den vinger hadde, die hadde so guede gehoechnisse, dat hi niet lichtelic vergeten en mocht, dat hi in der herten of in den syn hadde. Ende dat vingerlinc behielt Moyses selver. Ende dat ander vingerlinc gaf hi Tarabis, sinen wive. Doe si dat an die hant hadde, doe vergat si al der liefsten die si op Moyses hadde. Doe voer Moyses weder in Egypten ende quam int lant van Gessem onder sine vrienden.
Op een tijt doe sach Moyses dat een man van
Egipten die sloech een Ebreeus man. Doe sach Moyses al omme ende sach nyement. Doe sloech hi den man van Egipten doot ende dalfen ondert sant ende ghinc vandaen. Des ander dages doe sach hi twee Ebreeusche mannen kyven. Doe seide hi tot dengenen die onrecht hadde: "Waerom sla gi uwen broeder ende uwen naesten?" Doe seide die man tot Moyses: "Wie heeft u een rechter geset over ons? Wil gi mi oec dootslaen, als gi gisteren den Egipcien man doot sloget?" Doe was Moyses vervaert ende seide: "Hoe mach dat voertgecomen wesen, want ten sach nyement?" Die dootslach quam voir Pharo. Doe dede hi Moyses soken om te doden. Mer Moyses toech uut Egypten in dat lant van Madian, was Abrahams soen, die hi hadde bi Cetura, sinen wive. Ende die Madian was here van dien lande ende noch hadde dat lant van hem den naem. Moyses ghinc daer sitten by een fonteyn, bi een put. Ende in dat lant van Madyan daer was een pape ende hiet Yetro; die hadde 7 dochteren die quamen mit haer scapen buten der steden tot den put om die te wateren. Ende die heerden quamen ende verjaechden die maechden, omdat si haer beesten eerst wouden doen drinken. Doe stont Moyses ende halp die maechden, dat si haer scapen eerst drinken gaven, ende ghingen thuuswaert. Doe seide Yetro,
haer vader, tot hem: "Hoe comtet bi, dat gi aldus haestelic wedercoemt?" Doe seiden die maechden: "Daer was een man van Egipten; die halp ons. Hi verjaechde die heerden ende putte water ende gaf onse scapen drinken." Doe seide Yetro: "Waerom en brocht gi dien man niet mit u, dat hi mit ons gegeten hadde? Gaet ende haelten hier." Doe ghinc daer een van den maechden ende haelde Moyses ten eten. Doe si over tafel saten, doe vraechde Yetro Moyses, of hi mit hem dienen woude. Moyses seide: "Ja." Ende hi bleef mit hem wonende. Ende Yetro gaf hem een van sinen dochter te wive, die was genoemt Sephora. Ende die brocht daerna een kint ende noemde dat Moyses Gersan. Daerna brocht Sephora noch een kint; dat noemde si Moyses Eleaser. Doe seide Moyses: "Mijns vaders God die is mijn hulper. Ende Hi heeft mi bescermt van Pharons handen."
Ende een wijl daerna doe sterf coninc Pharo. Doe worden die kinder van Ysrahel suchtende om den swaren arbeit daer si mede belast waren. Ende si riepen an God om vertroest te wesen. Ende haer ropen quam
voir God. Ende Hi hoerde haer suchten. Ende Hi gedocht den vrede die Hi geset hadde mit Abraham, Ysaac ende Jacob. Ende Hi woudese verlossen.
3 capittel
Moyses die hoede Yetro, sijns sweers, scapen ende dreefse int overste van der woestinen ende quam bi den berch Gods, Oreb, die oec Synay genoemt was. Aldaer openbaerde hem God in die vlamme des vuers midden in den doorn. Ende Moyses sach dat den doorn barnde ende en faelgierde niet.
Figuer: Den doorn beduut Maria, die in scarpheit der penitencien leefde. Ende dat
vuer bediet die heilige Geest. Ende gelijc dat den doorn barnde sonder faelgieren, also brocht Maria Jhesum ter werelt mit craft des heiligen Geest. Ende haer maechdelike reynicheit bleef ongequetst.
Doe seide Moyses: "Ic wil gaen sien dat grote wonder, dat den busch barnt ende niet en archt." Doe God sach dat Moyses bi den berch quam, doe seide hi: "Moyses! Moyses!" Doe seide Moyses: "Hier ben ic." Doe seide God: "Gaet hier niet naerre, want die stede daer gi staet, die is heilich."
Voirt seide God: "Ic ben uwer vaderen Abrahams God, Ysaacs God ende Jacobs God." Doe decte Moyses sijn aen\sicht
ende en mocht die claerheit Gods niet sien. Doe seide God: "Ic hebbe gesien dat suchten mijns volcs in Egipten. Ende Ic heb haer ropen gehoert. Ic ben nedergecomen, omdat Icse wil verlossen uut dien swaren arbeit ende uut den rouwen, daer si in sijn ende leidense in een guet lant, dat ruum is, daer vloeyt melc ende honich: int lant van Cananei, Ethei, Amorrey, Pheresei, Evei ende Yebusey. Dat lant sel Ic hem geven. Daerom, gaet tot coninc Pharo ende sect hem dat hi mijn volc, die kinder van Ysrahel, oerlof geve. Ende gi seltse leiden uut Egipten." Doe seide Moyses: "Wat ben ic dat ic soude gaen tot Pharo ende dat ic die kinder van Ysrahel soude leiden uut Egipten?" Doe seide God: "Ic sel mit u wesen. Ende dit geef Ic u tot enen teyken, dat Ic uwer sel ontfermen. Ende als gi mijn volc uut Egypten gebrocht hebt, so sel gi Gode op desen berch sacrificie doen." Doe seide Moyses: "Siet, ic sel gaen totten kinderen van Ysrahel ende ic sel hem seggen: Juwer vaderen God die heeft mi tot u gesent. Of si mi dan vraechden: `Hoe is sinen naem? Wat sel ic dan seggen?'" Doe seide God: "Ic ben die Ic ben." Voirt seide Hi aldus: "Secht den kinder van Ysrahel: Die Here, uwer vaderen God, Abrahams God, Ysaacs God ende Jacobs God, die
sent mi tot u. Dat is minen naem in der ewicheit. Gaet ende vergadert die outste van den kinderen van Ysrahel ende sect tot hem: Die Here, uwer vaderen God, die heeft mi geopenbaert, Abrahams God, Ysaacs God ende Jacobs God, ende seide dat Hi u gevisenteert hadde ende hadde angesien u verdriet in Egypten. Ende Hi wil u daeruut leiden in dat lant van Cananei, Ethei, Amorrey, Pheresey, Evey ende Yebusey, in een lant daer vloeyen sal honich ende melc. Ende die kinder van Ysrahel sellen u stemme horen. Ende dan sel gi gaen mit den outsten des volcs tot den coninc van Egypten ende sect hem: Die Here, der Hebreeuschen God, die heeft mi tot u gesent, dat gi ons vry uut Egipten sout laten varen. Ende Hi heeft ons bevolen dat wi 3 dachvaerden in der woestinen souden trecken ende doen Hem daer sacrificie." Doe seide God: "Mer Ic weet wel: die coninc van Egypten die en sel u niet laten varen, tensi overmits mijn mogende hant. Ic sel mijn mogentheit togen ende Ic selre voel verslaen ende wonderlike wercken doen in Egypten. Mer Ic sel die kinder van Ysrahel gracie doen in Egypten. Mer als gi uut Egypten gaet, so en sel gi niet ydel daeruut varen noch gaen. Mer die wiven sellen eyscen ende lenen gouden ende sulveren vaten van haren gebueren ende costelike clederen. Die sellen si ge\ven
haer knechten ende haer dochteren te dragen uut den lande. Ende also sel gi Egypten beroven."
4 capittel
Doe seide Moyses: "Si en sellen my niet geloven, noch mijn stemme niet willen horen. Mer si sellen seggen: God en heeft u niet geopenbaert." Doe seide God: "Wat heb gi in u hant?" Doe seide Moyses: "Een roede." Doe seide God: "Worptse op der aerden." Doe warp Moyses die roede op der aerden ende si verwandelde in een slange. Doe liep Moyses daerof. Doe seide God: "Moyses, neemt die staert van die slange in u hant." Moyses nam den staert in die hant ende doe wast weder een roede. Doe seide God: "Steect u hant in uwen bosem." Moyses dede dat. Doe was sijn hant al vol lazarien. Doe seide God: "Haelt u hant weder uut." Moyses dede also. Doe was sijn hant scoen, suver vleis. Doe seide God: "Est dat si u niet en horen noch en geloven, so doet hem dat eerste teyken ende daerna dat ander teyken. Gheloven si u woerden om die twee teykenen niet, so neemt water uter vloet ende stort dat op die droge aerde. Hoevoel dat gi daerop stort, het sel verwandelen in bloet."
Doe seide Moyses: "Here, ic bid U: Verdraechtet my, want ic en ben niet wel gespraect." Doe seide God: "Wye heeft die mont des menschen gemaect, of wie heeft stom of doef gemaect, anders dan Icselve? Daerom, gaet! Ic sel in uwen mont wesen ende Ic sel u leren wat gy spreken selt." Doe seide Moyses: "Here, ic bid U: Sent daer, die Gi daer seinden selt." Doe was God toornich op Moyses ende seide: "Aaron,