7 Rol van het gastouderbureau
7.3 Controlerende taak van het gastouderbureau
Gastouderbureaus toetsen jaarlijks of gastouders en de locatie waar zij opvang aanbieden aan de gestelde kwaliteitseisen voldoen. Ongeveer de helft van de bevraagde gastouderbureaus (49 procent) zegt dat alle aangesloten gastouders in
2018 aan de gestelde kwaliteitseisen voldeden. Een even groot deel van de gastouderbureaus (48 procent) heeft bij een klein deel van de gastouders een of meer tekortkomingen geconstateerd. Op de vraag welke tekortkomingen werden geconstateerd, geven gastouderbureaus aan dat het vaak gaat om tekortkomingen gerelateerd aan:
• Accommodatie (vooral rookmelders)
• Risico-inventarisatie
• Pedagogische praktijk
Verder zijn gastouderbureaus verantwoordelijk voor het opstellen van het
pedagogisch beleidsplan. Gastouders horen te werken volgens de richtlijnen van het pedagogisch beleidsplan van hun gastouderbureau. Om ervoor te zorgen dat
gastouders bekend zijn met het pedagogisch beleidsplan bespreken bijna alle gastouderbureaus (91 procent) het beleidsplan met nieuwe gastouders. Daarna toetsen bijna alle gastouderbureaus jaarlijks of gastouders nog voldoende bekend zijn met het pedagogisch beleid. Het pedagogisch handelen komt regelmatig aan de orde tijdens gesprekken met gastouders of gedurende huisbezoeken. Aanzienlijk minder gastouderbureaus (39 procent) vragen gastouders om een eigen werkplan te schrijven in aanvulling op het pedagogisch beleid van het gastouderbureau. Er zijn ook gastouderbureaus die aangeven aan dat ze gastouders hierin wel stimuleren, maar dat een eigen werkplan geen verplichting is.
Als gastouderbureaus tekortkomingen vaststellen bij hun gastouders, dan is het mogelijk dat hier consequenties aan worden verbonden. Ruim 40 procent van de gastouderbureaus legt sancties op bij gastouders die niet voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen. Van deze gastouderbureaus heeft 61 procent weleens een
waarschuwing gegeven en 67 procent heeft weleens een gastouder uitgeschreven.
Een andere maatregel die gastouderbureaus nemen is afspraken maken over hersteltermijnen. Als er na deze verbeterafspraken geen sprake is van herstel of verbetering, dan wordt de samenwerking met de gastouder beëindigd. Bij zware overtredingen worden door gastouderbureaus ook wel eens meldingen gemaakt bij de GGD over de gastouder. In de vragenlijst voor gastouders hebben we ook gevraagd naar eventuele sancties van het gastouderbureau. Ruim een derde (38 procent) van de gastouders zegt dat er sancties worden opgelegd als zij niet voldoen aan de kwaliteitseisen. Bijna de helft van gastouders (48 procent) heeft hier geen mening over. In de toelichting lezen we terug dat gastouders die hun zaken op orde hebben vaak niet weten of het gastouderbureau sancties oplegt als er tekortkomingen worden vastgesteld.
“We houden nauw contact en gaan onverwachts langs. Uiteindelijk nemen we afscheid als er niets verandert.” (gastouderbureau)
“We gaan in gesprek en maken duidelijke (schriftelijke) afspraken. We passen hoor en wederhoor toe. Indien een gastouder dan nog niet meewerkt, verbreken wij de samenwerking.” (gastouderbureau)
“Zij worden uitgeschreven. We zouden graag zien dat deze gastouders geregistreerd worden en zich niet direct weer bij een ander bureau in kunnen schrijven. Op de huidige wijze vindt er geen kwaliteitsverbetering plaats, omdat gastouders makkelijk overstappen.” (gastouderbureau)
“Dan wordt de GGD op de hoogte gebracht en wij stoppen met onze samenwerking.” (gastouderbureau)
Tot slot hebben we een aantal stellingen voorgelegd aan gastouderbureaus over het eigen functioneren als het gaat om de controlerende taak (zie tabel 7.3a). Bijna alle gastouderbureaus vinden dat zij goed in staat zijn om kwaliteitseisen te controleren bij gastouders. Ook vinden gastouderbureaus dat zij goed in staat zijn om
gastouders te ondersteunen bij het herstel van tekortkomingen en het controleren of tekortkomingen zijn hersteld.
Tabel 7.3a. Oordeel van gastouderbureaus over de eigen controlerende taak (N=333).
Stellingen (Zeer)
Mijn gastouderbureau is goed in staat om de naleving van kwaliteitseisen te controleren bij gastouders.
96% 4% 0% 0%
Mijn gastouderbureau ondersteunt gastouders om herstel van tekortkomingen te bewerkstelligen.
97% 2% 0% 1%
Mijn gastouderbureau heeft voldoende mogelijkheden om sancties op te leggen bij gastouders die niet voldoen aan de kwaliteitseisen.
61% 21% 11% 7%
Mijn gastouderbureau controleert altijd in hoeverre tekortkomingen bij gastouders zijn hersteld.
96% 2% 0% 2%
Over het opleggen van sancties bij gastouders zijn gastouderbureaus minder unaniem. Ongeveer een op de negen van de bevraagde gastouderbureaus vindt dat er onvoldoende mogelijkheden zijn om sancties op te leggen bij gastouders die de wettelijke kwaliteitseisen overtreden. Gastouderbureaus geven aan dat gastouders makkelijk een overstap kunnen maken naar een ander gastouderbureau en dat sancties opleggen om deze reden minder zinvol is. Enkele gastouderbureaus ervaren het opleggen van sancties als lastig. Ook wordt vanuit bedrijfsmatige overwegingen niet altijd even streng opgetreden. Door het beëindigen van de samenwerking raakt het gastouderbureau een klant kwijt en loopt daardoor inkomsten mis.
“Het is lastig om sancties op te leggen omdat er een tekort aan gastouders is. We hebben iedereen hard nodig.” (gastouderbureau)
“Een groot probleem in onze branche is dat gastouders van het ene bureau naar het andere bureau kunnen over springen als een bureau sancties oplegt. Wij zijn
gastouders die zich niet houden aan de regels liever kwijt dan rijk. Echter het blijft altijd een onzuivere morele of financiële afweging: kwaliteit of geld.”
(gastouderbureau)
“Het is lastig om sancties op te leggen. Een gastouder kan zomaar overstappen naar een ander bureau en weer vrolijk verdergaan.” (gastouderbureau)
“Gastouders hebben zoveel keuze uit gastouderbureaus dat ze bij sancties of strenge eisen liever met een ander bureau werken. Dit maakt dat (sommige) gastouders bewust de regels overtreden omdat niemand het toch kan controleren.
Deze gastouders schrijven wij bij ons uit.” (gastouderbureau)