6
AAnbeVelIngen
op basis van voorgaande worden in dit hoofdstuk aanbevelingen geformuleerd ten behoeve van een uniforme manier van vroegsignalering van psychosociale problemen.
Aanbevelingen voor JGZ-organisaties
Richt de focus bij vroegsignalering van psychosociale problemen op het risicoproces 1.
en beoordeel daarbij de risicofactoren in hun context.
Gebruik signaleringsinstrumenten als hulpmiddel bij de vroegsignalering van psycho- 2.
sociale problemen. Voor de leeftijdsgroep 7-12 jaar wordt aanbevolen de SdQ 7-12 jaar te gebruiken; dit is een gevalideerde vragenlijst. het bestuur van GGd Nederland heeft reeds besloten de SdQ voor deze leeftijdsgroep te implementeren. Voor de overige leeftijdsgroepen wordt aanbevolen door te gaan met het gebruik van het signaleringsinstrument dat momenteel in de eigen organisatie wordt gebruikt totdat meer onderzoeksresultaten bekend zijn. Wanneer nog geen signaleringslijst wordt gebruikt, wordt aanbevolen de veelbelovende instrumenten die genoemd worden in Tabel 3.1 te gebruiken.
Zorg in iedere organisatie voor kwaliteitsbeleid rond vroegsignalering psychosociale 3.
problemen. dit betekent een beleid waar (financiële) ruimte is voor permanente educa- tie voor professionals, zodat zij onder meer weten hoe de instrumenten te gebruiken, scores te interpreteren en de instrumenten ook blijven gebruiken zoals bedoeld (zie ook Vogels, 2008). Kwaliteitsbeleid betekent ook (financiële) ruimte voor samenwer- kingsafspraken met ketenpartners en gelegenheid voor overleg.
Aanbevelingen ten aanzien van samenwerkingsafspraken
Maak landelijke en regionale samenwerkingsafspraken tussen professionals die de 4.
zwangerschap, bevalling en de kraamperiode begeleiden en de JGZ. het gaat dan met name om afspraken omtrent doorverwijzing naar de JGZ tijdens de zwangerschap om problemen op het gebied van zorgwekkende opvoedingssituaties te voorkomen. de JGZ kan behoefte aan zorg inschatten, eventueel doorverwijzen of ondersteuning bieden en als zorgcoördinator optreden.
Implementeer in dit kader het landelijk overdrachtsprotocol ten behoeve van de 5.
overdracht van gegevens tussen huisarts/verloskundige/kraamzorg/ziekenhuis en de JGZ, zodra dit protocol is vastgesteld in 2009.
Maak landelijke samenwerkingsafspraken met andere ketenpartners die te maken 6.
hebben met jeugd. de CJG’s en de ZaT’s kunnen daarbij optreden als belangrijke verbindingspunten voor de communicatie tussen de ketenpartners. er zullen afspra- ken gemaakt moeten worden over ieders verantwoordelijkheid in de zorg rond jeugd en over informatie-uitwisseling. de JGZ moet standaard participeren in de ZaT’s op iedere school.
Landelijke aanbevelingen
Zet de ontwikkeling van signaleringsinstrumenten psychosociale problemen voort, 7.
gecombineerd met onderzoek naar de effectiviteit daarvan. hetzelfde geldt voor de daarop volgende interventies. de bruikbaarheid van het instrument voor allochtone jeugd en hun ouders moet daarbij steeds een aandachtspunt zijn.
Ga na of een extra contactmoment rond de leeftijd van zestien jaar zinvol is in het 8.
kader van het systematisch signaleren van psychosociale problemen.
Neem de vragenlijsten van de aanbevolen signaleringsinstrumenten op in de basis- 9.
dataset van het elektronisch kinddossier.
Zorg dat interventies voldoende beschikbaar zijn. het wordt aanbevolen om als hulp- 10.
middel bij het gebruik van de databank effectieve Interventies een besluitvormings- proces te ontwerpen, waarin stappen beschreven worden die leiden naar de best passende interventie voor een probleem.
Stel op landelijk niveau vast aan welke criteria signaleringsinstrumenten moeten 11.
voldoen wat betreft betrouwbaarheid, voorspelbaarheid en validiteit.
Ga na hoe de signalering van postpartumdepressie vormgegeven kan worden. 12.
artsen Jeugdgezondheidszorg Nederland (aJN) (2006).
Brief aan Ministerie van VWS, Directie Publieke Gezondheid. Onderwerp: Signaleringsinstrumenten Inventgroep. 17 februari 2006.
bakker, I., K. bakker (1997).
O + O². Naar een samenhangend beleid en aanbod van opvoedingsondersteuning en ontwikkelingsstimulering voor ouders en kinderen in risicosituaties. utrecht: NIZW. bakker, I., K. bakker (1998).
O & O in perspectief. utrecht: NIZW. bennett, K.J., e.l. lipman, y. Racine, d.R. offord
(1998).
do Measures of externalising behaviour in Normal Populations Predict later outcome? Implications for Targeted Interventions to Prevent Conduct disorder. The Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines, 39, 1059-1070.
bertrand, R., J. hermanns, P. leseman (1998). behoefte aan opvoedingsondersteuning in Nederlandse, Marokkaanse en Turkse gezinnen met kinderen van 0-6 jaar. Nederlands tijdschrift voor Opvoeding, Vorming en Onderwijs, 14(1/2), 50-71. blazeia, R.W., W.G. Iacono, R.F. Krueger (2006).
Intergenerational transmission of antisocial behavior: how do kids become antisocial adults? Applied and Preventive Psychology, 11, 230-253.
bouwmeester-landweer, M.b.R. (2006). Early home visiting in families at risk for child maltreatment. Rotterdam: optima. briggs-Gowan, M.J., a.S. Carter, J.R. Irwin, K.
Wachtel, d.V. Cicchetti (2004). The brief Infant-Toddler Social and emotional assessment: screening for social- emotional problems and delays in competence. Journal of Pediatric Psychology, 29(2), 143-55.
brugman, e., S.a. Reijneveld, M.e. den hollander-Gijsman, J.J. Radder (1999). Peilingen in de jeugdgezondheidszorg. PGO-peilingen 1997/1998. leiden: TNo. Caspi, a. (1993).
Why maladaptive behaviors persist: sources of continuity and change across the life course. In: david C. Funder, Ross d. Parke, Carol Tomlinson-Keasey, Widaman: K, eds. Studying lives through time. Washington: american Psychological association (aPa), 1993:343-376.
Caspi a., P.a. Silva (1995).
Temperamental qualities at age three predict personality traits in young adulthood: longitudinal evidence from a birth cohort. Child-Development, 66(2), 486-498.
dorsselaer, S., e. Zeijl, S. van den eeckhout, T. ter bogt, W. Vollebergh (2007).
HBSC 2005. Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland. utrecht: Trimbos- instituut.
Farrington, d.P. (1991).
Childhood aggression and adult violence: early precursors and later-life outcomes. In: d.J. Pepler, K.h. Rubin, eds. The development and treatment of childhood aggression. hillsdale NJ: lawrence erlbaum. Gale, S., b.l. harlow (2003).
Postpartum mood disorders: e review of clinical and epidemiological factors. Journal of psychosomatic obstetrics and gynaecology, 24(4), 257-66.
GGd Nederland (2006).
handleiding voor het gebruik van de SdQ binnen de Jeugdgezondheidszorg. Vragenlijst voor het signaleren van psychosociale problemen bij kinderen van 7-12 jaar. www.ggdkennisnet.nl
Gottfredson, M.R., T. hirschi (1990). A general theory of crime. Stanford, Ca: Stanford university Press.