5 Conclusie en aanbevelingen
5.1 Conclusie ten aanzien van uitloogbaarheid van de drie categorieën bodem
In dit onderzoek zijn drie categorieën bodems onderzocht. Een
onderscheidend kernmerk van dit onderzoek is dat de monsters uit het veld afkomstig zijn en dat daarmee de wijze waarop deze belast zijn met PFAS representatief is voor de diffuus belaste bodems in Nederland. Door monsters van alle drie de categorieën in één onderzoek op zo consistent mogelijke wijze op uitloging te onderzoeken, zijn goed vergelijkbare resultaten verkregen.
Op basis van de resultaten die gepresenteerd zijn in Hoofdstuk 4 concluderen we dat PFOS en PFOA, binnen het onderzochte concentratiebereik, niet in grotere mate uitlogen uit landbodem (inclusief uiterwaarden) dan uit waterbodem (bagger) en uiterwaardebodem.
Vooralsnog zijn er geen aanwijzingen dat dit voor overige PFAS anders is, maar door hun voorkeur voor de vaste of vloeistoffase of door hun aanwezigheid in alleen landbodems of alleen waterbodems kan dit niet hard worden vastgesteld. Bovendien is gebleken dat de proefopzet niet geschikt is voor terugvinding van PFAS met langere ketenlengtes (>C8). Dit is zeer waarschijnlijk te verklaren doordat PFAS met lange ketens zowel sterk aan de matrix binden, als aan laboratoriummateriaal zoals filters.
Er is geen duidelijke relatie aangetroffen tussen de uitloging en bodemkenmerken zoals pH, lutum en DOC. Er is een zwakke relatie tussen organische stof en de uitloging, maar de spreiding in Kd-waarden als functie van het gehalte organisch stof is te groot om op basis hiervan de noodzaak voor een correctie voor organisch stof te baseren.
5.2 Aanbevelingen
5.2.1 Geldigheidsbereik conclusie
Bovenstaande conclusie geldt voor de bandbreedtes van concentraties zoals die zijn aangetroffen in de veldmonsters voor PFOS en PFOA. Bij hogere concentraties, bijvoorbeeld in geval van puntverontreinigingen, kunnen interacties ontstaan die van invloed zijn op de sorptie, waardoor de relaties die in dit onderzoek zijn gevonden niet langer gelden. Voor die situaties kan op basis van dit onderzoek niet gesteld worden dat de uitloogbaarheid van de drie categorieën bodem vergelijkbaar is.
5.2.2 Definitie stand-still voor toepassingen onder water
Dit onderzoek bevestigt dat de concentraties in waterbodems van relatief mobiele PFAS, zoals PFOA, in evenwicht zijn met die in het oppervlaktewater. Dit verklaart dat PFOA in diffuus belaste gebieden over het algemeen in lagere concentraties wordt aangetroffen in de waterbodem dan in de landbodem. Het verdient daarom de aanbeveling om bij invulling van normering op basis van het stand-still-principe, deze te baseren op concentraties in het relevante medium. Voor waterbodem is dat waterbodem of zwevend stof (het
herverontreinigingsniveau). Het verdient de aanbeveling om het gebruik van de achtergrondwaarden landbodem voor de toetsing van
toepassingen onder water te evalueren.
5.2.3 Nadere analyse van de verklarende variabelen voor binding van PFAS
In dit rapport is de individuele relatie tussen de verschillende
bodemeigenschappen/milieucondities en de binding van PFAS bekeken. Daar kwam uit dat er een zwakke relatie was tussen organische stof en de Kd. Het is mogelijk dat als deze parameters met multivariate
technieken (zie bijvoorbeeld Groenenberg et al. (2010)), worden vergeleken, dat er een betere relatie wordt gevonden, waardoor we meer inzicht krijgen in de mechanismen van PFAS binding aan (water)bodem.
5.2.4 Bodemtypecorrectie
De spreiding in de resultaten van dit onderzoek is te groot om op basis hiervan een uitspraak te kunnen doen over de noodzaak van een bodemtypecorrectie voor PFAS. Het verdient de aanbeveling om de noodzaak voor een bodemtypecorrectie voor PFAS te adresseren bij de voorbereiding op een definitief handelingskader voor PFAS.
6
Literatuur
Ahrens, L., Taniyasu, S., Yeung, L. W., Yamashita, N., Lam, P. K., & Ebinghaus, R. (2010). Distribution of polyfluoroalkyl compounds in water, suspended particulate matter and sediment from Tokyo Bay, Japan. Chemosphere, 79(3), 266-272.
doi:10.1016/j.chemosphere.2010.01.045
Ahrens, L., Yeung, L. W., Taniyasu, S., Lam, P. K., & Yamashita, N. (2011). Partitioning of perfluorooctanoate (PFOA),
perfluorooctane sulfonate (PFOS) and perfluorooctane sulfonamide (PFOSA) between water and sediment.
Chemosphere, 85(5), 731-737.
doi:10.1016/j.chemosphere.2011.06.046
Brusseau, M. L. (2019). Estimating the relative magnitudes of
adsorption to solid-water and air/oil-water interfaces for per- and poly-fluoroalkyl substances. Environ Pollut, 254(Pt B), 113102. doi:10.1016/j.envpol.2019.113102
Campos Pereira, H., Ullberg, M., Kleja, D. B., Gustafsson, J. P., & Ahrens, L. (2018). Sorption of perfluoroalkyl substances (PFASs) to an organic soil horizon - Effect of cation composition and pH.
Chemosphere, 207, 183-191.
doi:10.1016/j.chemosphere.2018.05.012
Du, Z., Deng, S., Bei, Y., Huang, Q., Wang, B., Huang, J., & Yu, G. (2014). Adsorption behavior and mechanism of perfluorinated compounds on various adsorbents--a review. J Hazard Mater,
274, 443-454. doi:10.1016/j.jhazmat.2014.04.038
Eschauzier, C., Haftka, J., Stuyfzand, P. J., & de Voogt, P. (2010). Perfluorinated compounds in infiltrated river rhine water and infiltrated rainwater in coastal dunes. Environ Sci Technol,
44(19), 7450-7455. doi:10.1021/es100471z
Gellrich, V., Stahl, T., & Knepper, T. P. (2012). Behavior of
perfluorinated compounds in soils during leaching experiments.
Chemosphere, 87(9), 1052-1056.
doi:10.1016/j.chemosphere.2012.02.011
Groenenberg, J. E., Römkens, P. F. A. M., Comans, R. N. J., Luster, J., Pampura, T., Shotbolt, L., . . . de Vries, W. (2010). Transfer functions for solid-solution partitioning of cadmium, copper, nickel, lead and zinc in soils: derivation of relationships for free metal ion activities and validation with independent data.
European Journal of Soil Science, 61(1), 58-73.
doi:10.1111/j.1365-2389.2009.01201.x
Higgins, C. P., & Luthy, R. G. (2006). Sorption of perfluorinated surfactants on sediments. Environ Sci Technol, 40(23), 7251- 7256. doi:10.1021/es061000n
Hong, S., Khim, J. S., Park, J., Kim, M., Kim, W. K., Jung, J., . . . Giesy, J. P. (2013). In situ fate and partitioning of waterborne
perfluoroalkyl acids (PFAAs) in the Youngsan and Nakdong River Estuaries of South Korea. Sci Total Environ, 445-446, 136-145. doi:10.1016/j.scitotenv.2012.12.040
Janik, L. J., Forrester, S. T., Soriano-Disla, J. M., Kirby, J. K.,
McLaughlin, M. J., Reimann, C., & Team, G. P. (2015). GEMAS: prediction of solid-solution phase partitioning coefficients (Kd) for
oxoanions and boric acid in soils using mid-infrared diffuse reflectance spectroscopy. Environ Toxicol Chem, 34(2), 235-246. doi:10.1002/etc.2821
Knight, E. R., Janik, L. J., Navarro, D. A., Kookana, R. S., & McLaughlin, M. J. (2019). Predicting partitioning of radiolabelled (14)C-PFOA in a range of soils using diffuse reflectance infrared spectroscopy.
Sci Total Environ, 686, 505-513.
doi:10.1016/j.scitotenv.2019.05.339
Kwadijk, C. J., Korytar, P., & Koelmans, A. A. (2010). Distribution of perfluorinated compounds in aquatic systems in the Netherlands.
Environ Sci Technol, 44(10), 3746-3751. doi:10.1021/es100485e
Labadie, P., & Chevreuil, M. (2011). Partitioning behaviour of
perfluorinated alkyl contaminants between water, sediment and fish in the Orge River (nearby Paris, France). Environ Pollut,
159(2), 391-397. doi:10.1016/j.envpol.2010.10.039
Le Sage, V. (2020). Uitloging PFAS van land, uiterwaarde en
waterbodem monsters.
Li, C., Ji, R., Schaffer, A., Sequaris, J. M., Amelung, W., Vereecken, H., & Klumpp, E. (2012). Sorption of a branched nonylphenol and perfluorooctanoic acid on Yangtze River sediments and their model components. J Environ Monit, 14(10), 2653-2658. doi:10.1039/c2em30394a
Li, Y., Oliver, D. P., & Kookana, R. S. (2018). A critical analysis of published data to discern the role of soil and sediment properties in determining sorption of per and polyfluoroalkyl substances (PFASs). Science of The Total Environment, 628-629, 110-120. doi:10.1016/j.scitotenv.2018.01.167
Miao, Y., Guo, X., Dan, P., Fan, T., & Yang, C. (2017). Rates and equilibria of perfluorooctanoate (PFOA) sorption on soils from different regions of China. Ecotoxicol Environ Saf, 139, 102-108. doi:10.1016/j.ecoenv.2017.01.022
Milinovic, J., Lacorte, S., Vidal, M., & Rigol, A. (2015). Sorption
behaviour of perfluoroalkyl substances in soils. Sci Total Environ,
511, 63-71. doi:10.1016/j.scitotenv.2014.12.017
Murakami, M., Kuroda, K., Sato, N., Fukushi, T., Takizawa, S., & Takada, H. (2009). Groundwater pollution by perfluorinated surfactants in Tokyo. Environ Sci Technol, 43(10), 3480-3486. doi:10.1021/es803556w
Murakami, M., Sato, N., Anegawa, A., Nakada, N., Harada, A., Komatsu, T., . . . Furumai, H. (2008). Multiple evaluations of the removal of pollutants in road runoff by soil infiltration. Water Res, 42(10- 11), 2745-2755. doi:10.1016/j.watres.2008.02.004
Otte, P., MC, Z., K, K., JPA, L., FA, S., & AJ, V. (2007). A tiered
procedure to assess risk due to contaminant migration in groundwater (711701056). Retrieved from
Vierke, L., Moller, A., & Klitzke, S. (2014). Transport of perfluoroalkyl acids in a water-saturated sediment column investigated under near-natural conditions. Environ Pollut, 186, 7-13.
doi:10.1016/j.envpol.2013.11.011
WEPAL. (2020). Per- en polyfluoro Alkyl substances ('round
robin/ringonderzoek'). Retrieved from
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2020/04/15 /resultaten-ringonderzoek-pfas
Wintersen, A., Spijker, J., Breemen, P. v., & Wijnen, H. v. (2020).
Achtergrondwaarden per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) in de Nederlandse landbodem. (2020-0100).
Zareitalabad, P., Siemens, J., Hamer, M., & Amelung, W. (2013). Perfluorooctanoic acid (PFOA) and perfluorooctanesulfonic acid (PFOS) in surface waters, sediments, soils and wastewater - A review on concentrations and distribution coefficients.
Chemosphere, 91(6), 725-732.
doi:10.1016/j.chemosphere.2013.02.024
Zhang, Y., Meng, W., Guo, C., Xu, J., Yu, T., Fan, W., & Li, L. (2012). Determination and partitioning behavior of perfluoroalkyl carboxylic acids and perfluorooctanesulfonate in water and sediment from Dianchi Lake, China. Chemosphere, 88(11), 1292- 1299. doi:10.1016/j.chemosphere.2012.03.103